SunnudagsMogginn - 11.09.2011, Side 23

11. september 2011 23
11.
september. Dagsetningin ein segir sögu heils áratugar, hrottalegs
hryðjuverks og breyttrar heimsmyndar. Þegar útsendarar Osamas bin
Ladens og hryðjuverkasamtakanna al-Qaeda gerðu árás á Bandaríkin 11.
september 2001 nam heimurinn staðar. Hryðjuverkamönnum hafði tek-
ist að fella Tvíburaturnana í New York, sem voru meðal hæstu bygginga heims og táknrænir
fyrir efnahagsmátt Bandaríkjanna, og ráðast á varnamálaráðuneyti Bandaríkjanna. Banda-
ríska þjóðin var í losti og átti samúð heimsbyggðarinnar. Leikarinn Robert De Niro lýsir því
svo í grein í Sunnudagsmogganum í dag að eftir árásina hafi sér liðið eins og ekkert af því,
sem hann hafi gert um ævina, skipti máli. Það hefur örugglega átt við um fleiri.
Yfirlýst markmið al-Qaeda var að koma höggi á Bandaríkin og knésetja þau. Eftir tíu ára
hernað eru Bandaríkjamenn nálægt því að knésetja al-Qaeda og bin Laden er allur. En her-
kostnaðurinn af baráttunni gegn hryðjuverkum hefur verið slíkur að færa má rök að því að
bin Laden hafi að minnsta kosti að hluta tekist ætlunarverk sitt.
Hernaðurinn í Afganistan og Írak hefur kostað Bandaríkin fjögur þúsund milljarða doll-
ara samkvæmt úttekt, sem gerð hefur verið við Brown-háskóla. Það er um fjórðungur af
ört vaxandi þjóðarskuldum Bandaríkjamanna, sem ört nálgast að verða jafnmiklar og þjóð-
arframleiðsla þeirra.
Ekkert hryðjuverk hefur verið framið í Bandaríkjunum síðan 11. september 2001. Al-
Qaeda á í vök að verjast og á erfitt með að skipuleggja starfsemi sína. Sjálfstæðar einingar
fremja hryðjuverk í nafni samtakanna, en vefur þeirra er ekki þéttriðinn. Málstaður þeirra,
heilagt stríð gegn Bandaríkjunum og stofnun kalifats, veitir ungu fólki í arabaheiminum
ekki innblástur. Þeim tekst ef til vill enn að laða til sín fólk, en þegar mótmælin, sem kölluð
hafa verið arabíska vorið, hófust í byrjun árs mátti einu gilda um al-Qaeda. Fólk krafðist
frelsis og mannréttinda og vildi vera laust undan oki einræðisherra, ekki skipta á þeim og
hugmyndunum að baki hryðjuverkasamtaka bin Ladens.
Henry Kissinger, fyrrverandi utanríkisráðherra Bandaríkjanna, sagði einhvern tímann
að frekar myndi hann kjósa óréttlæti og reglu, en réttlæti og glundroða. Í grein í Sunnu-
dagsmogganum í dag segir Condoleezza Rice, fyrrverandi utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, að í sextíu ár hafi Bandaríkin sóst eftir stöðugleika á kostnað lýðræðis með því að
styðja ógnarstjórnir og bætir við: „Við hefðum átt að vita betur.“
Þetta er kannski sá lærdómur, sem á að draga af hryðjuverkunum 11. september og at-
burðunum í kjölfarið. Fórnarlömb hryðjuverkanna 11. september voru óbreyttir borgarar.
Sama á við um þau hryðjuverk, sem síðan hafa verið framin um allan heim. Stríðin í Afgan-
istan og Írak bitna einkum á saklausu fólki og líkurnar á því að uppskeran verði lýðræði
verða að teljast litlar eins og staðan er nú.
Condoleezza Rice segir að Bandaríkjamenn eigi ekki að unna sér hvíldar fyrr en fólk njóti
frelsis um heim allan. Það mun ekki gerast án gagngerrar endurskoðunar á forsendum
bandarískrar utanríkisstefnu, að hún taki málstað almennings, en ekki einræðisherra og
harðstjóra og verði mótuð í anda þeirra hugsjóna sem hafðar voru að leiðarljósi við stofnun
Bandaríkjanna. Þannig yrði minningu fórnarlambanna 11. september 2001 gert hátt undir
höfði.
„Við hefðum átt að vita betur“
„Ég myndi helst vilja hafa
það sjálfan mig.“
Ólafur Jóhannesson landsliðsþjálfari
í knattspyrnu, spurður hvern hann
vildi sem næsta þjálfara liðsins.
„Ég held að Ólafur
Ragnar Grímsson ætti bara
að stíga skrefið til fulls og
fara bara í framboð til
þings.“
Álfheiður Ingadóttir þingmaður VG
vegna nýjustu ummæla forsetans um Ice-
save-málið.
„Góðir dómar eru alltaf
vel þegnir, það er mun
skemmtilegra en að fá
lélega dóma. Um það
get ég vitnað.“
Sigurjón Kjartansson liðs-
maður hljómsveitarinnar
HAM.
„Elsku mamma, í
vinnunni í dag var ég
með punginn á ein-
hverjum í andlitinu.“
Partur af svari leikkonunnar Kate
Winslet þegar hún var spurð hvernig
það væri að leika í nektaratriðum.
„Ég lít svo á að búið sé
að snúa sönnunarbyrð-
inni við og hann eigi að
sanna sakleysi sitt.“
Andri Árnason, lögmaður Geirs H.
Haarde fyrir Landsdómi.
„Í lýðræðisríkjum rata
bókmenntir sínar eigin
leiðir.“
Þýski rithöfundurinn Herta Müller
við opnun Bókmenntahátíðar í
Reykjavík.
„Okkur finnst ekki
gaman þegar fólk blót-
ar.“
Vigdís Birna Grétarsdóttir, sem tók
upp á því ásamt Andra Sveini bróður
sínum að sekta fólk fyrir að blóta.
„Haustið er æska vetr-
arins.“
Bubbi Morthens á Snjáldrunni.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal
svonefnda, það er samstarfsvettvang evru-
ríkjanna með þátttöku leiðtoga þeirra. „Þessi þró-
un vekur óhug hjá litlu aðildarríkjunum. Þetta
snýst ekki aðeins um valdapólitík einstakra aðild-
arlanda heldur allt samstarfið innan ESB. Því fleiri
ákvarðanir sem eru teknar án þess að vísað sé til
laga og sáttmála ESB því óskýrara verður ástand-
ið,“ sagði Jyrki Katainen, forsætisráðherra Finn-
lands, á málþingi um framtíð Evrópu fyrr í vikunni
en frá orðum hans er sagt á vefsíðunni hbl.fi 7.
september.
Forsætisráðherrann hélt uppi vörnum fyrir
málflutning og málstað Finna á vettvangi ESB
undanfarnar vikur þar sem þeir hafa barist fyrir
sérstökum lánatryggingum gagnvart Grikkjum
vegna nýs neyðarláns til þeirra og til bjargar evr-
unni.
Katainen gagnrýnir þá sem telja að ESB þróist í
átt til sambandsríkis til varnar evrunni. Hann segir
að þróunin sé í hina áttina. „Efasemdir hafa vakn-
að um stöðu framkvæmdastjórnarinnar og sam-
skiptaaðferðum hefur verið ýtt til hliðar,“ sagði
hann.
Forsætisráðherrann segir að ekki eigi að veita
vandræða-ríkjum aðstoð nema í ýtrustu neyð.
Hann sagðist ekki átta sig á málflutningi þeirra
sem teldu að vandræði evrunnar þrýstu á breyt-
ingar á ESB í átt til sambandsríkis.
„Þeir sem styðja ekki neyðaraðstoð ESB ættu
raunar að styðja Bandaríkin. Þau eru sambandsríki
en seðlabanki Bandaríkjanna hefur ekki heimild til
að veita einstökum ríkjum innan sambandsríkisins
aðstoð,“ sagði Katainen á málþinginu.“
Síðustu orð forsætisráðherra Finna, sem þarna
er vitnað til, eru dálítið sérstök, og raunar mjög
eftirtektarverð vegna þess að sjálfur forseti Þýska-
lands taldi sig ekki komast hjá því að minna á í
ræðu að samkvæmt sáttmálum ESB (ígildi stjórn-
arskrár) væri sambandinu beinlínis bannað að
veita einstökum ríkjum fjárhagsaðstoð. Með öðr-
um orðum jafn bannað og í Bandaríkjunum. Mun-
urinn er sá að ESB virti bannið að vettugi, þegar
því hentaði.
Sólarlag við Gróttu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg