Morgunblaðið - 04.03.2011, Blaðsíða 14

14 | MORGUNBLAÐIÐ
A
uglýsingar eru spegill
hverrar stundar; sýna
hvað er vinsælast og skor-
ar hæst. Þetta sést vel
þegar Morgunblaði síð-
ustu áratuga er flett og auglýsingar
um fermingargjafir skoðaðar. Sú
lauslega athugun leiðir í ljós að margt
hefur haldið gildi sínu þótt árin líði og
svipmót tímans sé að öðru leyti sí-
breytilegt.
Fermingargjafir voru fyrst aug-
lýstar í Morgunblaðinu vorið 1914.
Þórður Jónsson í Úrasmiðjunni aug-
lýsti reiðhjól og úr, gjafir sem eru í
góðu gildi í dag. Festar, svuntupör og
brjóstnálar eru kannski ekki jafn vin-
sælar eða gullskúfshólkur sem hæfir
með íslenskum þjóðbúningi kvenna.
Fyrir skartbúnar stúlkur gæti hólk-
urinn þó reynst þarfaþing.
Lindarpenni ígildi gulls
Árið 1921 voru lindarpennar aug-
lýstir sem fermingargjöf. Í áratugi
þótti raunar gulls ígildi að fá góðan
penna að gjöf á þeim degi sem mark-
aði þau kaflaskil að fólk kæmist í tölu
fullorðinna. Montblanc-pennarnir
þótti afbragð öðru betra. „Þetta er
penninn sem gerðardómssamning-
arnir við Norðurlönd voru undirskrif-
aðir með á Þingvöllum. – Biðjið ekki
um lindarpenna, biðjið um Mont-
blanc,“ auglýsti Árni B. Björnsson ár-
ið 1930.
Bókin Kristur og mennirnir eftir
séra Friðrik Hallgrímsson var kynnt
sem góð bók til fermingarbarna; um
1930 og um líkt leyti voru ljóðmæli
Gríms Thomsen kynnt undir sömu
formerkjum. Raunar hafa bækur
með kvæðum íslenskra góðskálda
alltaf verið vinsælar sem gjafir; speki
skálda og viturra manna hafa þótt
ungu fólki gott veganesti. Sama má
segja um Íslendingasögurnar. Bóka-
verslun Sigurðar Kristjánssonar í
Bankastræti 3 í Reykjavík auglýsti
þær árið 1947 í alþýðuútgáfu með
skinnbandi og „gjöf sem munaði um“
eins og komist var að orði.
Bannfærðar ástir
Sama ár var vinsæl saga Jóns
Trausta um drottninguna Önnu á
Stóruborg undir Eyjafjöllum og
bannfærðar ástir hennar og smala-
piltsins Hjalta.
„Besta gjöf fermingarstúlkunnar,“
að sagt var. Reisubók Jóns Indíafara
kom út tveimur árum síðar og var
kynnt sem bók strákanna enda læsu
þeir hana „með ánægju og hafa var-
anlega gleði af“ eins og það var orðað.
Orðasöfn, listaverkabækur og upp-
flettirit hafa einnig verið mikið notuð
til gjafa í áranna rás. Þar endurspegl-
ast – að ætla má – bæði uppeldissjón-
armið og nytjahyggja, að gjöfin komi
að gagni og sé gleðjandi.
Ferðir upp til fjalla hafa alltaf þótt
mannbætandi enda gefst ungu fólk
þar kostur á að glíma við hóflega ögr-
andi verkefni. Verslunin Geysir aug-
lýsti drengjatjöld árið 1938 sem sögð
voru „ábyggilega nytsamasta og hug-
fólgnasta fermingargjöf drengja“.
Væntanlega væru tjöld auglýst
með öðrum hætti í dag en gert var
fyrir áratugum en viðlegubúnaður
stendur þó alltaf fyrir sínu sem ferm-
ingargjöf – ekki síst í dag þegar áhugi
á útivist er mjög almennur og fjalla-
príl hvers manns gam-
an.
Kommóður
og skrifborð
Árin milli 1950 til
1960 einkenndust af
miklum höftum í inn-
flutningi. Spara þurfti
gjaldeyri þjóðarinnar
með sama hætti og orm-
ar liggja á gulli. Fyrir vik-
ið urðu Íslendingar að
vera sjálfum sér nægir um
flesta hluti. Við þessar að-
stæður dafnaði íslenskur
iðnaður, svo sem fram-
leiðsla á húsgögnum sem
voru vinsælar ferming-
argjafir. Nefna má komm-
móður, svefnbekki, skrif-
borð og stóla meðal annars
frá Trésmiðjunni Víði sem
var stórfyrirtæki á sínum
tíma. Raunar var fleira for-
vitnilegt í boði á þessum ár-
um; til að mynda saumaborð,
æðardúnssængur og skóla-
ritvélar sem voru fram-
úrstefnuleg gjöf árið 1961.
Verslunin Fönix auglýsti hár-
þurrkur af gerðinni Flamingo
1966 og um líkt leyti eru sviss-
nesk Damas-úr kynnt sem mikið
djásn og tilvalin fermingargjöf –
eins og úr hafa raunar alltaf verið.
Milli 1970 og 1980 verða raftæki
meira áberandi í auglýsingum um
fermingargjafir. Þar má nefna
myndavélar og vorið 1978 auglýsti
verslunin Pfaff þarfaþing eins og
krullujárn og rakvélar.
Snyrta hárið og skeggið
„Þótt fermingardrengir séu flestir
skegglitlir þá er Braun rafmagns-
rakvél skemmtileg fermingargjöf, því
með bartskeranum má snyrta hárið –
og skeggið,“ auglýsti Pfaff.
Um 1980 verða hljómflutningatæki
sú fermingargjöf sem vinsælust er.
Minnast líklega margir sem nú eru í
kringum fertugt þess að hafa fengið
slíka gjöf. Fylgdi þá stundum með
húsgagnasamstæða þar sem koma
mátti tækjunum fyrir í hillum sam-
byggðum rúmi og skrifborði. Tölv-
urnar ryðja sér svo til rúms um 1990;
bæði í almennri notkun og sem gjöf til
æskufólks á tímamótum.
Sælir þeir sem trúa
Í nálægð aldamóta verða auglýs-
ingar um fartölvur áberandi. Á þeim
tíma eru fjármálafyrirtækin svo orðin
gildandi með auglýsingum um ýmsar
sparnaðarleiðir og hvernig gott sé að
ávaxta sitt pund. Var lofað gulli og
grænum skógum með svipum hætti
og sagt er að sælir séu þeir sem trúa
– en slíkt er inntak ferming-
arfræðslunnar.
sbs@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
Hátíðisdagur Fermingin er alltaf eins en hefðirnar sem henni fylgja breytast. Ferming í Lindasókn í Kópavogi.
Útilega Fyrir
sjötíu árum
voru tjöld
óskagjöf
drengja.
Plötuspilari
Lengi þótti
gott að fá
hljómflutn-
ingstæki í
fermingar-
gjöf.
Skegg Pfaff
með rakvélar
fyrir skegg-
litla stráka.
Flóra fermingargjafa síðustu alda er mikil. Ljóða- og listaverkabækur,
reiðhjól og æðardúnssængur. Tölvur og aurar í nálægð aldamóta.
Góðskáld og
gullskúfshólkar
Flott Hárþurrkur frá
Fönix skoruðu hátt.
GOTT Í
FERMINGUNA
Okkar bakarí | Iðnbúð 2 | 210 Garðabær | Sími: 565 8070
Mikið úrval
af fallegum
fermingartertum.
Kynntu þér úrvalið á
www.okkarbakari.is og á facebook.com/okkarbakarí