Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2011, Side 202

200
Ritdómar
við og flestu eldra efni hefur verið umbylt meira og minna. En grundvöllurinn er
sá hinn sami.
I formála nýju útgáfunnar (bls. 7, sbr. NIi bls. 5) er tekið fram að ritinu sé
„ekki ætlað að vera leiðbeiningarrit um nafnaval". Lítil vafi leikur þó á að þannig
sé það gjarnan notað af nýbökuðum foreldrum og er það ekki nema ritinu til hróss.
Þrátt fýrir þessi orð höfundar eru eiginnöfn og millinöfn, sem voru á manna-
nafnaskrá 1. janúar 2009, merkt sérstaklega, „notendum til hægðarauka" (bls. 7),
og má segja að þær leiðbeiningar séu í nokkurri mótsögn við áðurgreind orð. Um
þessa ákvörðun má deila, enda má gera ráð fyrir að skrá mannanafnanefndar um
samþykkt nöfn stækki með hverju ári og ritið verði því fljótt að þessu leyti sögu-
legt gagn — áhugavert fyrir það, að sjálfsögðu, en dregur dálítið úr tímaleysi þess
og setur kröfu um að þessi þáttur þess verði endurskoðaður innan ekki alltof langs
tima. I formála er reyndar gefinn ádráttur um „næstu endurskoðun", og er auð-
vitað óskandi að til slíks komi innan hóflegra tímamarka.
Höfundur hefur tekið í bókina öll nöfn sem er að finna í aðgengilegum mann-
tölum og önnur nöfn sem henni er kunnugt um (bls. 9, 11—14). Hún hefur fellt
nokkur nöfn brott sem aðeins komu fyrir í fornritum, engar heimildir fundust um
að hefðu verið endurvakin og voru ekki í mannanafnaskrá fyrir um áratug (bls. 9).
Ekki er þess getið hvaða nöfn þar er um að ræða. Hins vegar hefur höfundur látið
það ráða úrslitum um að nöfn væru tekin upp í bókina ef þau er að finna á manna-
nafnaskrá og í skrá um millinöfn. A mannanafnaskrá er reyndar að finna nöfn sem
aldrei hafa verið notuð síðan að fornu en eru tekin upp í Nöfn íslendirtga, t.d. nöfn-
in Kjölvör, Kjalvör og Kjallakur sem nánar verður getið síðar, þegar fjallað verður
um nöfn í stafkafla K. Hér rekst ljóslega á viðleitni höfundar til að rekja ekki nöfn
sem ekki þekkjast nema í fornum heimildum og sú vinnuregla að nöfn á manna-
nafnaskrá skuli með, hvort sem þau hafa verið notuð síðan að fornu eða ekki. Þá
eru í sama stafkafla a.m.k. tvö ný nöfn sem hvorki fyrr né síðar hafa verið notuð
en eru á mannanafnaskrá, Kaldi og Korka, og er það önnur hlið á sömu reglu.
Fyrir þá notendur bókarinnar sem hugsa líkt og sá sem þetta skrifar er afar
forvitnilegt að vita hvaða nöfn hafa komið inn á milli útgáfna og hver hafa verið
felld brott. Ekki er vegur í ritdómi að bera saman útgáfurnar frá flettu til flettu og
leita slíkt uppi. En einhverja tilraun þarf þó að gera til þess, lesendum til fróðleiks.
Hér voru því lauslega lesnir saman milli útgáfna stafkaflarnir B og K svo hægt
væri að gefa einhverja hugmynd um hvað hefur breyst. Litið var fram hjá breyt-
ingum milli útgáfna sem aðeins varða rithátt nafna.
Niðurstaða samanburðarins er sú að í stafkafla B, bls. 101—142, eru hátt í 60
ný nöfn komin inn í NI2 og eru þau sýnd í töflu 1 hér á eftir. Fáeinar millivísanir
hafa bæst við sem flettur (t.d. Benidikt: ritháttur af Benedikt-, Berg: ritháttur af
Bergur). Eitt nafn hefur horfið sem var í eldri útgáfunni, Bótey, sem er að finna í
Landnámu en virðist ekki notað eftir það (NÍi, bls. 164) og er ekki á manna-
nafnaskrá nú (sjá Mannanafnaskrá, vefslóð). Hins vegar hefur Bresi ekki verið
fjarlægt þó að enginn hafi verið skráður svo í þjóðskrá 1. janúar 2008 og enginn