Íslenzk tunga - 01.01.1961, Page 124

120
KITFREGNIK
Elzta gerð
Miðgerð Kirjalax saga
... blies þá vindurinn
vpp efftir pijlaarunum
og kom so framm j pijp-
urnar, sungu þær þá med
sijnu hliöde hu0r þeirra
so fagurlega sem eingla
s0ngur være.
og epter fijrrne(fndum)
pylarum sem allar voru
holer gaffu sterkann
vind vppi þau frydu
lykneske ... huorjar med
sijnum lysteligum sóng
accorderudu fagurliga
fijrr sógdum þiotande
songpijpum.
sungu þá pípurnar með
hinum fegrstum rgddum.
Hér stendur clzta gerð nær Kirjalax sögu í lengstu ívitnuninni, en miðgcrð
hefur sumt líkara á fyrri stöðunum. Þrévetru börnin í miðgerð geta verið rnnn-
in frá Karlamagnús sögu (‘barns líki gert af eiri’, Karlamagnús s.,6 471); eins
minnir ‘englasöngr’ í elztu gerð á Karlam. s. 472 ‘þótti fagrt til at heyra sem
engla söngr væri’. Texti Kirjalax sögu getur verið styttur á þessum stað; allan
kaflann vanlar nú í aðalhandritið, og langa ívitnunin er aðeins til í pappírs-
handriti sem runnið er frá aðalhandritinu. Ekki er því með öllu víst að Karla-
magnús saga liafi verið notuð beint í Dínus sögu, en hins vegar er skyldleikinn
við Kirjalax sögu augljós, því að orðalag Karlamagnús sögu er yfirleitt allt
annað. Enn má benda á að Heremita heitir í raun réttri Valterus í elztu gerð,
eins og yngri sonur Kirjalax.
Miðgerð hefur og samsvaranir við Kirjalax sögu sem eru ekki í elztu gerð.
Sem dæmi má nefna myndina 97- Mágomundi (= Imago mundi), en hún kem-
ur og fyrir í Kirjalax sögu 133 (‘sem segir í mágomundi’); einnig má sjá skyld-
leika í nafnaupptalningunni í Dínus sögu 13630-31 við Kirjalax sögu 5022-23.
Enn fremur setninguna í Kirjalax sögu 9315-16 ‘hann var ungur madr og eigi
graun sprottin’, sbr. Dínus sögu 14231-32 ‘þesse madur var vngur suo honum var
varla grón sprottenn’, og er setningin í báðum sögum höfð um óvæntan gest
sem gengnr í höllina.
Loks má minnast á Rémundar sögu. Þar eru beinar samsvaranir fáar, og sumt
stafar vafalítið af því að Rémundar saga hefur einnig þegið af Clári sögu. Þó
má benda á orðasambandið ‘með údæmiligum gný’ (Rém. 323), ‘heyra þeir
údæmiligan gný’ (Rém. 6411), sbr. ‘kiemur vnder hóllena odæmeligur gnyr’
(Dínus saga, miðgerð, 11026; elzta gerð hefur (3112): ‘kiemur vnder þær so
mikill gnijr’). Ekki er ólíklegt að miðgerð hafi það úr Rémundar sögu að Here-
mita sé í raun og veru Jóhannes af Indfalandi, en í Rémundar sögu er hann
mikil söguhetja.
Það sem nú hefnr verið til tínt virðist torvelt að skýra á annan hátt en þann
að miðgerð sé alls ekki runnin frá elztu gerð eins og við þekkjum hana, heldur
6 Karlamagnus saga ok kappa hans, udg. af C. R. Unger (Christiania 1860).