Vera - 01.06.1995, Blaðsíða 12

niöurlæging sem gerði konur svona reiðar. í
dag eru það hinsvegar karlmennimir sem
verða fyrir þessari niðurlægingu frá konum
og mér finnst ekki ólíklegt að það líði ekki á
löngu þar til þeir þyrja að svara til þaka, að
þeir móti hreyfingu með það markmið að
þrjóta konur niður. Og þeim gæti tekist það,
því valdið er enn í þeirra höndum.
Of mikil reiði
Það er svo erfitt að vera alltaf reiður að berj-
ast. Það er ekki hægt að taka öllu svona al-
varlega, það verður að vera svolítið gaman
líka. Ég hef upplifað þá tíma þegar við fórum
í buxur og bommsur og neituöum að brosa.
Við gengum jafnvel svo langt að leita kyn-
ferðissambanda hver hjá annarri þó flestar
okkar hafi leitað aftur til karlmanna. Ég hef
séð stefnumar koma og fara og aftur byrja
konur að setja á sig varalit og verða kvenleg-
ar á nýjan leik, eins og við erum í raun og ég
hugsa sem svo: nú jæja, við vorum hvort
sem er alltof bókstaflegar T reiði okkar. Bar-
áttan átti kannski allan tímann að vera um
að setja karlmenn í pils en ekki okkur í bux-
ur. Sú staðreynd að það var háð hörð bar-
átta til þess að fá að ganga í buxum sýnir að
við bárum alltof mikla virðingu fyrir karl-
mönnum, við vildum það sem þeir höfðu en
ekki fá að vera það sem við vorum, með
sæmd og heiðri.
Eg er enn dauöhrædd við
aö segja upphátt: konur
eru svona og karlar hinseg-
in, því ég var svo tamin af
femínistum aö tala aldrei
um muninn, hann væri ekki
til staðar.
Eðlismunur
kynjanna
Það er hinsveg-
ar nokkuð nýtt I
feminismanum
að viðurkenna
muninn sem er
á kynjunum. Ég
er enn dauð-
hrædd við að
segja upphátt:
konur eru svona og karlar hinsegin, því ég
var svo tamin af feministum að tala aldrei
um muninn, hann væri ekki til staðar. Jafn-
vel þó við gætum augljóslega séð að stúlk-
ur höguðu sér öðruvísi en drengir, mátti
aldrei orða það öðruvtsi en að það væri allt
uppeldinu að kenna. Við áttum að gefa
dætrum okkar byssur, en svo urðu þær óvin-
sælar. Við áttum að gefa sonum okkar af-
þurrkunarkústa, en ég gaf aldrei mínum
kústa, enda var rykið aldrei þurrkað af. En
þeir komust þó á leggfullfærir um að sjá um
sig sjálfir, þeir gátu eldaö og þvegið. En
sumir karlmenn eru svo heppnir að finna
konu sem gerir þetta allt fyrir þá möglunar-
laust og auðvitað mótmæla þeir því ekki,
ekki frekar en kona sem finnur karlmann
sem gerir allt fyrir hana. Málið er að börn
læra það sem fyrir þeim er haft og það er
mjög auðvelt að eyðileggja góðan efnivið. Ég
trúi því að eðli kynjanna sé óllkt. En það voru
tímar sem ég mátti bara alls ekki segja það.
Það var þegar við hugsuðum sem svo: karl-
menn mála sig ekki í framan svo hví skyldum
við gera það, þeir reyna ekki að gera sig fal-
lega svo hví skyldum við? En í dag reyna karl-
menn að líta vel út — um leið og konur hættu
því, byrjuðu þeir. Þeireru svo miklu siðfágaðri
í dag en þegar ég var ung.
Heimilið orrustuvöllur
Fólk áttar sig ekki á því hvað margt hefur
breyst. Flestir sjá fyrir sér himinhátt fjall sem
á eftir að klífa en ég segi að við erum komn-
ar upp 2/3 fjallsins. Þannig að takmarkið
sem við áttum okkur fyrir 20 árum ætti ekki
að vera það sama og í dag. Þriðjungurinn
sem eftir er, er að karlmenn átti sig á því að
þeir eru feður og þá mun þjóðfélagið þreyt-
ast í miklu mannlegra og vænna samfélag,
fyrir alla meðlimi þess.
Ég held ég sé að reyna að segja: hættið
að vera svona reiðar. Það gerir lífið svo leið-
inlegt að vera alltaf að leita uppi óréttlæti,
sem er ekki eins mikið og margir hverjir
halda, auk þess sem það er rangt að vera
reiður á sama hátt og við vorum fyrir 20
árum. Það er orðið erfitt fyrir ungar konur að
vera í tilfinningalegu sambandi við karl-
menn, þær eru svo hræddar um að það sé
verið að kúga þær. Heimilið er orðið að orr-
ustuvelli, þar sem barist er um hvað sé rétt
eða rangt, hver sé ósanngjarn gagnvart
hverjum og þær pakka niður og fara. Þær
eru t eilífri vörn því þeim finnst þær verða fyr-
ir árásum vegna kyns síns, þegar það er alls
ekki málið, í flest öllum tilvikum. Þær eru
einfaldlega hræddar viö að viðurkenna kyn
sitt og eðli þess. Það er vegna þessa sem
hjónabönd bresta. En það kemur að því að
karlmenn átta sig á því að þeir eru feður og
mér finnst það þegar hafa gerst. Á mínum
yngri árum var það niðurlæging fyrir karl-
manninn og skömm fyrir konuna, ef það
sást til hans með börnin.
Klofinn persónuleiki
Ég er hætt að skrifa um jafnréttismál. Mér
hefur alltaf fundist skemmtilegast að
spinna upp sögur og í dag á ég mér önnur
áhyggjuefni. Það eru svo margir að skrifa um
jafnréttismál í dag, ég þarf þess ekki lengur.
Ég gerði það þegar enginn annar var að því
en nú get ég skilið þennan málefnaflokk eft-
ir til að sjá um sig sjálfan. Núna er ég að
Þannig að takmarkið sen'
við áttum okkur fyrir 20
árum ætti ekki að vera
það sama og í dag.
skrifa bók sem
heitir Splitting
og er um konu
í losti. Hún stendur í erfiðum skilnaði svo
persóna hennar klofnar. Hún heyrir raddir í
höfðinu sem verða æ meiri og sterkari, svo
hún hættir að vita hvar hún var kvöldinu
áður, því ein persónan fór með hana út. Ég
sjálf á mér svona raddir í höfðinu. Ég vakna
á morgnana með allavega þrjár, ein þeirra
reynir að koma mér á lappir en hinar vilja að
ég sofi áfram. Sú skynsamasta vinnur venju-
lega og ég fer að fataskápnum. Þar eru þrjár
raddir að segja mérí hverju ég á að vera, ein
þeirra vinnur því hinar gleymdu að fara með
fötin í hreinsun. Ósjálfrátt gef ég þessum
röddum nöfn og skrifa bók sem heitir Splitting.
Venjulega skrifa ég þó ekki út frá mínum eigin
reynsluheimi, en þó ég afneiti því geri ég það
oft ómeðvitað. Það kemur stundum fyrir þegar
ég lít í bók, sem ég hef skrifað fyrir mörgum
árum, að ég hugsa: guð minn góður, var það
þetta sem var að gerast? Og oft á tíðum var
það svo.
Fræga Fay
Ég lít ekki á mig sem framakonu sem hefur
haft áhrif á samtímann, þvert á móti. Ég var
alin upp sem dæmigerð bresk lágstéttar-
kona sem gerir sem henni er sagt. Ef ein-
hver segir við mig: skilaðu þessu eða þessu
fyrir næsta þriðjudag, þá hlýði ég því orða-
laust. í heildina litið er ég laus við allan
metnað annan en þann að borga skuldir
mínar, hræðilega háar upphæðir. Á ein-
hvern dularfullan hátt held ég áfram að
skulda. Það skiptir ekki máli hversu mikið
ég vinn mér inn, ég skulda alltaf hlutfalls-
lega jafn mikið. ÞvT eldri sem ég verð, því
betur kemst ég að því að ég verð bara að
vinna og vinna meira. Ég sé enga möguleika
á því að eyða ellidögunum einhvers staðar
elegant, á sólríkri strönd. Ég held meira að
segja að ég myndi ekki vilja það. Ég kann
hvergi betur við mig en akkúrat hér f miðri,
ömurlegri, regnsömu Lundúnarborg.
Ég stefndi aldrei að því að verða fræg,
frægöin kom sem afleiðing, ekki orsök. Hún
hefur aldrei haft áhrif á mig, ekki svo ég viti
allavega. Auðvitað er æðislegt að fá besta
borðið á veitingahúsum en frægðin getur
líka átt sér slæmar hliðar. Hún eyðileggur
gjarnan sambönd mín við karlmenn. Þeirra
eðli og náttúra er að vera meiri en konan, því
miður. Á einhvern óskiljanlegan hátt vilja
þeir alltaf skaffa betur, vera meiri en konan
sem þeir eru giftir. Sorglegt, ekki satt?
Kolfinna Baldvinsdóttir