Vera - 01.06.1995, Blaðsíða 38

Vera - 01.06.1995, Blaðsíða 38
stjórn rskráin STJÓRNARSKRÁIN N D I Á S L A N D I OG MANNRÉTTI dAFNRÉTTI QG STAÐA FJOLSKYLDUNNAR , - eftir Hrefnu Friðriksdóttur héraösdómslögm311^ í tilefni af 50 ára afmæli lýöveldisins sam- þykkti Alþingi þann 17. júní 1994 aö endur- skoöa mannréttindaákvæöi stjórnarskrár ís- lendinga nr. 33 frá árinu 1944. VERA fékk Hrefnu Friðriksdóttur héraösdómslógmann til aö skoöa aðeins þær breytingar sem snerta jafnrétti einstaklinga, fjölskyldur og börn sérstaklega. Breytingar á stjórnarskrá íslands Vernd mannréttinda er ótvírætt ein af undirstöö- um lýðræðisþjóðfélags og var endurskoðunar þörf. í árslok 1994 var lagt fram frumvarp allra allir menn séu þornir jafnir að virðingu og réttind- um. Jafnræðisregla hefur hingaö til verið talin til óskráðra undirstöðuréttinda á íslandi en í frum- varpinu til breytinga á stjórnarskránni var upphaf- lega lagt til eftirfarandi orðalag jafnræðisreglu í 65. gr.: „Allir skulu verajafnir fyrir lögum án tillits til kynferðis, trúarbragöa, skoðana, þjóðernisupp- runa, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stööu aö öðru leyti.“ Gagnrýni á inntak jafnréttishugsunarinnar var aðallega sú aö það þyrfti að minnast sérstaklega á konur, fatlaöa og samkynhneigöa. Frá þvi aö vernd mannréttinda var fyrst skráð samningur um afnám allrar mismununar gagnvart konum. Af hálfu fjölmargra sem gerðu athuga- semdir viö áðurnefnt oröalag jafnræðisreglu var lögð áhersla á aö hér þyrfti stefnuyfirlýsingu í stjórnarskrá. í greinargerð sem fylgdi hinu upphaflega frum- varpi erfjallað örlitiö um orðalagið „stöðu að öðru leyti". Segir að undir þetta geti fallið fjölbreytileg atriði svo sem heilsufar manna eða líkamlegt ástand sem þar með væri óheimilt að láta varða mismunun. Með þessu má væntanlega ganga út frá að réttindi fatlaðra hafi frá byrjun veriö vernd- uð með ákvæðinu þrátt fyrir aö mörgum hafi fund- Breytingar á stjórnarskránni eiga aö tryggja það að í framtíðinni njóti þau „jafns réttar í hvívetna. þingflokkanna til breytinga á stjórnarskránni. Fjöl- margir gerðu athugasemdir við efni og útfærslu réttinda í þessu frumvarpi og tók stjórnarskrár- nefnd Alþingis málið til meðferðar. Taldi nefndin þá miklu umræðu sem varð um frumvarpið bæði hafa opnað augu manna fyrir ýmsu sem betur mátti fara en ekki síður orðið til þess að efla skilning og áhuga almennings á þessu mikilvæga máli. Gerði nefndin veigamiklar breytingar á frumvarpinu sem var svo samþykkt I þinglok. Til þess að frumvarpiö verði að stjórnlögum þarf aö leggja það aftur fyrir Al- þingi til samþykktar á komandi þingi. Jafnrétti Ein grunnhugsunin í vernd mannréttinda er sú aö með skipulegum hætti hefur þótt nauðsynlegt að banna mismunun á grundvelli tiltekinna þátta. Sérstakt ákvæði um bann viö mismunun er ekki síst sett til höfuös því misrétti sem ýmsir hópar hafa augljóslega mátt búa við. Upptalning ákveð- inna atriða leggur áherslu á þá hópa sem hvað hættast er við kúgun eöa mismunun þó slík upp- talning geti aldrei oröið tæmandi. Barátta fýrir jöfnum rétti karla og kvenna er ef- laust ein kröftugasta jafnréttisbarátta sem þurft hefur að há og stendur það strfð enn. í alþjóðleg- um mannréttindasáttmálum er víöa að finna sér- reglur um jafnrétti karla og kvenna til viðbótar við almennarjafnræðisreglur og hefurt.d. á vettvangi Sameinuðu þjóöanna verið gerður sérstakur ist fara vel á þvf að geta um stöðu þeirra sérstak- lega. I athugasemdum fjölmargra aöila þótti einnig rétt að geta um samkynhneigða til þess að taka af allan vafa um að þeir nytu óskoraðrar verndar. Stjórnarskrárnefndin lagði áherslu á að í orðunum „stöðu að ööru leyti" fælist að jafnræð- isreglan næði til allra þjóöfélagshópa og ekki þótti ástæða til aö lengja upptalninguna í ákvæð- inu. Þaö hlýtur því að mega líta svo á aö fatlaðir og samkynhneigðir njóti fullrar verndar ákvæðisins. Jafnræðisreglan í sinni endanlegu mynd hljóðar svo: „Allirskulu verajafnirfyrir lögum og njóta mannrétt- inda án tillits til kynferöis, trúarbragöa, skoöana,

x

Vera

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vera
https://timarit.is/publication/858

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.