Vera - 01.10.1997, Blaðsíða 42

Rosemary Whittaker skýrir hiö sálarlega umrót sem fylgir
tíöahvörfunum út frá því hvernig kvenleikinn hefur verið
skilgreindur út frá móöurhiutverkinu.
Þann 12. ágúst síðastliðinn flutti
ástralska fræðikonan Rosemary
Whittaker fyrirlestur á vegum
Rannsóknastofu í kvennafræð-
um. Fyrirlesturinn byggði á dokt-
orsverkefni Rosemary og fjallaði um tíða-
hvörf og þau sálrænu tímamót sem þau
marka í lífi kvenna. Hugmyndin að þessu
viðfangsefni spratt upp þegar Rosemary
gekk sjálf í gegnum tíðahvörf. Hún hafði
unnið sem leirkerasmiður en í heilt ár
fannst henni eins og settur hefði verið hem-
ill á sköpunargleði hennar. Það stakk hana
hversu litlar upplýsingar hún hafði um
breytingaskeiðið. Enginn talaði um það og
fræðsluefni var fátæklegt. Hennar eigin
reynsla varð til þess að vekja athygli henn-
ar á þeirri þögn sem ríkt hefur um breyt-
ingaskeið kvenna. Eitt af markmiðunum
með doktorsritgerðinni hennar er að rjúfa
þessa þögn og skapa nýjar leiðir til að
hugsa og tala um tíðahvörfin.
Rannsókn Rosemary byggir á viðtölum
sem hún hefur átt við fjórtán listakonur í
Ástralíu þar sem þær lýsa reynslu sinni af
breytingaskeiðinu. Jafnframt skoðar hún
listaverk þessara kvenna en í þeim mátti
greina miklar breytingar eftir tíðahvörfin.
Oft gátu listakonurnar ekki skýrt þær
myndir og þau tákn sem birtust í verkunum
fyrr en löngu seinna. Tíðahvörfin virtust
róta upp minningum sem lengi höfðu legið
í dvala. Þessar minningar tengdust líköm-
um þeirra og hvernig þær höfðu upplifað
sig sem kynverur. Hið sálarlega umrót sem
fylgir tíðahvörfum skýrir Rosemary út frá
því hvernig kvenleikinn hefur verið skil-
greindur út frá móðurhlutverkinu. Sam-
kvæmt því Jungíska sjónarhorni sem Ros-
emary greinir út frá hefur hver einstakling-
ur í sér karlmannlega og kvenlega þætti.
Þegar blæðingarnar hætta og móðurlífið er
ekki lengur virkt er kvenleikanum ógnað.
Konur finna fyrir missi, jafnvel sorg og
þurfa að endurmeta eigið líf og hlutverk.
Rosemary rakti þá vinnu sem þessar konur
lögðu í að endurtúlka þá merkingu sem
kvenleikinn hefur og hvernig þær fóru að
sjá sjálfar sig og líkama sinn í öðru ljósi.
Smám saman fundu þær nýtt jafnvægi milli
hins karlmannlega og kvenlega og nýtt sjálf
fæddist.
Rosemary hreif salinn með sér og skyggn-
urnar sem hún sýndi með fyrirlestrinum
voru áhrifamiklar og gerðu umræðuefnið
áþreifanlegt. Á íslandi, líkt og í Ástralíu,
hafa litlar umræður átt sér stað um breyt-
ingaskeiðið. Þær umræður sem átt hafa sér
stað hafa verið á forsendum læknavísind-
anna og eru vandfundnir meiri sérfræðing-
ar um mismunandi tegundir hormónataflna
en konur á breytingaskeiðinu. Það vantar
þekkingarsjóð sem konur, sem eru að ganga
í gegnum þessar breytingar, geta leitað í og
jafnvel bætt við. Sá þekkingarsjóður verður
hins vegar að vera margradda og endur-
spegla marbreytileika kvenna. Afhverju eru
sumar konur t.d. glaðar yfir því að vera
„lausar við“ blæðinparnar á meðan aðrar
syrgja móðurlífið? Eg nota hérmeð tæki-
færið og lýsi eftir slíkum sögum.
A.G.R.
□LAFUR
ÞORSTEINSSONehf
Vatnagarðar 4 • Pósthólf 551 • 121 Reykjavík
BRÉFSEFNI
UMSLÖG
PRENTPAPPÍR
KARTON
LJÓSRITUNARPAPPÍR
42