Vera - 01.08.2003, Qupperneq 44

RÁÐSTEFNAN í MALMÖ VAR VIRKILEGA FRÓÐLEG OG í
KJÖLFAR HENNAR KVIKNAÐI SÚ HUGMYND AÐ
STOFNA FÉLAG ÍSLENSKRA KVENNA AF ERLENDUM
UPPRUNA. í ÞEIM FÉLAGSSKAP VILJUM VIÐ GETA
BORIÐ SAMAN BÆKUR OG STUTT HVER AÐRA í ÞVÍ AÐ
VINNA AÐ OKKAR SJÁLFSÖGÐU RÉTTINDAMÁLUM
konur vegna þess að þeir eru karlmenn og þeir stjórna
lífi sínu sjálfir. Líka er því trúað að faðernið ráði því
hvað barnið verður. Ef inúslimakarl og kristin kona
eignast barn, þá verður barnið múslimi. Barn
múslimakonu og kristins karls verður hins vegar kristið.
Brjóti múslimakonan þessar reglur er hún umsvifalaust
útskúfuð úr fjölskyldu sinni, jafnvel þó að fjölskyldan
teljist ekki til strangtrúaðra.
„Auðvitað vissi ég þetta áður en ég hóf sambúð með
manninum," segir Amal. „Ég lít samt ekki þannig á að
ég hafi fórnað fjölskyldu minni fyrir hann. Ég gerði það
fyrir sjálfa mig og trúna á að ég eigi rétt á því að ákveða
sjálf hvað ég geri. Ég hugsaði með mér: Ég er þrjátíu og
sex ára gömul. Samkvæmt minni sannfæringu er ég ekki
að gera neitt rangt. Ég á rétt á því að lifa eins og ég kýs
og mig langar að búa með þessum manni. Ef það gengur
ekki, þá hef ég líka rétt til að gera mistök.“
Var þetta ekki erfið ákvörðun?
„Auðvitað er erfítt að lifa án fjölskyidu sinnar. En
eins og ég hef áður sagt: Ef maður vill öðlast eitthvað
verður maður oft að fórna einhverju í staðinn. Ef ég
hefði hörfað og látið trúarreglur koma í veg fyrir það
sem ég vildi sjálf gera, hvað átti ég þá að segja dætrum
mínum? Átti ég að láta bannið ganga yfír þær líka og
leita að arabískum karlmönnum fyrir þær?
Það hefur aldrei skipt mig máli hverrar trúar fólk er,
ef það er góðar manneskjur. Ef ég hefði ekki staðið upp
fyrir það sem ég trúi á, þá hefði ég heldur ekki haft styrk
til að styðja dætur mínar í því sama. Þær höfðu oft spurt
mig meðan við bjuggum enn úti: Hvað ef ég verð
ástfangin af kristnum manni? Þá svaraði ég alltaf: „Ég
mun styðja þig í hverju sem þú ákveður að gera." Að
þessu leyti var ég alls ekki það sem kallaðist „góður
múslimi“, og sem betur fer, vegna þess að ég á
ömmubarn sem er íslenskur arabi.“
En pabbi þeirra? Var hann „góður múslimi11?
„Nei, hann var kommúnisti og ekki strangtrúaður.
Það skiptir hinsvegar ekki rnáli þó að karlarnir iðki ekki
trúna. Þeir taka samt sem áður það sem þeim hentar úr
Kóraninum og halda því á lofti. En hann gerði
grundvallarmistök strax í upphafi hjónabands okkar
vegna þess að hann lét bækurnar sínar liggja á glámbekk
og ég komst í þær. Það voru sósíalísk rit, Marx, Lenín og
margt annað bitastætt og við lesturinn fór ég smám
saman að vakna til vitundar um jafnan rétt allra, karla
og kvenna. Ég ákvað strax að ég ætlaði að klára skólann
og var mikið hvött til þess af mínum nánustu.
Maðurinn minn hvatti mig ekki en hann var samt
stoltur af mér og öllu því sem ég tók mér fyrir hendur.
Ég var í kvenfélagi sem hélt uppi mótmælum gegn
ísraelsmönnum, ég barðist með hermönnunum og ég
vann sem sjálflroðaliði m.a. við að kynna unglingum og
konum réttindi þeirra. Ég var mjög virk félagslega og í
vinnu minni og maðurinn minn sagði: „Þú mátt gera
allt sem þú vilt gera.“ En það gilti bara utan heimilisins.
Inni á heimilinu var ég eins og hver annar barinn þræll.
Þau sem þekktu mig í gegnum störf mín utan heimilis
urðu ofboðslega hissa þegar þau fréttu að ég væri flúin
til íslands undan ofbeldi mannsins míns. „Amal? Var
HÚN lamin?“ Enginn trúði því vegna þess ég þótti vera
ein af þessum sterku konum. En velgengni mfna í starfi
átti ég líka því að þakka að ég var gift. Ég hafði sterka
stöðu sem gift kona með fimm börn og þess vegna var
hlustað á mig. Ef ég hefði verið ógift kona hefði ég átt
mun erfiðar uppdráttar. En ef ég hefði verið skilin, þá
hefði engum dottið í hug að koma nálægt mér!“
Þegar Amal fékk að vita fyrir tveimur árum að hún
mætti ekki vinna erfíðisvinnu framar vegna bakveiki
ákvað hún að láta draum sinn rætast og fara í
félagsfræði í Háskólanum. Á þeirri fræðigrein hefur
Amal óslökkvandi áhuga.
„Mér finnst svo fróðlegt að læra um það hvernig fólk
hugsar og hvernig samfélög þróast á mismunandi máta.
Allt sem ég skrifa um í rnínu námi snertir múslima og
Araba og Evrópu. Ég var til að mynda í kúrs um
skipulag og stjórnun fyrirtækja og skrifaði þá ritgerð
um viðhorf til vinnandi kvenna í Arabalöndunum. Þau
viðhorf kristallast kannski í því sem þar er haft að
orðtaki: „Konur eru að vinna fyrir varalit,“ en það þýðir
að konur séu einungis að vinna til þess að geta leyft sér
einhvern óþarfa. Karlar sjái áfram fyrir fjölskyldunni og
hafi þess vegna rétt á því að banna konum sínum að fara
út að vinna ef þeir telja það ekki samrýmast
hagsmunum heimilisins.“
Vill ekki alltaf vera útlendingur
Amal er hamingjusöm á íslandi. Hún ætlar ekki að flytja
til Jerúsalem aftur þó að lyktin af borginni sitji stundum í
nösum hennar og heimþráin hríslist um líkamann. En er
eitthvað sem henni þykir lakara við það að búa hér en þar?
„Mér finnst unglingar hafa allt of ntikið frjálsræði
hér á íslandi,“ segir Amal ákveðin. „Unglingar frá
þrettán, fjórtán ára aldri eru úti til fjögur, fimm á
morgnana og foreldrum þeirra virðist vera sama þó að
þau viti ekkert hvað þau hafast að. Ég nota mínar eigin
uppeldisaðferðir og þar til börnin mín eru orðin átján,
koma þau inn klukkan ellefu á kvöldin þó að félagar
þeirra þurfi ekki að lúta neinum reglum varðandi
útivistartíma.“
Hér hváir gerspilltur Islendingurinn og spyr hvort
börnin hennar hlýði þessu virkilega?
„Sonur minn er sautján ára og hann er mikill töffari
en hann drekkur ekki og hann kemur alltaf heim
klukkan ellefu, nema hann sé að vinna til tólf. Hann
hefur auðvitað prófað sig áfram og stundum komið
heim tvær mínútur yfir ellefu eða tuttugu mínútur yfir,
en þá leyfi ég honum ekki að fara út kvöldið eftir. Ég er
44 / 4. tbl. / 2003 / vera