Vera - 01.08.2003, Side 53

/ BA-RITGERÐ - FEMÍNÍSKT SJÓNARHORN
Að rannsaka vináttu
Til að athuga þetta nánar lögðum við tvíþættan
spurningalista fyrir 201 háskólanema og var kynjahlut-
fallið nær jafnt. Annars vegar spurningar um samband
þeirra við þesta vin/vinkonu af sama kyni. Hins vegar voru
þau spurð hversu vel þau teldu að þessi sömu atriði ættu
almennt við um vinskap þeggja kynja.
Með þessu móti var unnt að bera saman hegðun og
umræðuefni vina og vinkvenna og einnig að sjá að hve
miklu leyti sama hegðun og umræðuefni fólk héldi að ætti
sér stað milli vina og vinkvenna. Spurningarnar voru í formi
fullyrðinga og lögðu þátttakendur mat á það að hve miklu
leyti þær ættu við sig. Fullyrðingarnar voru fjölbreyttar, allt
frá: „Ég leysi vind í návist vinar míns," og „Við förum saman í
bíó," yfir í: „Ég ræði vandamál í ástarmálum mínum við
hann/hana," og „Ég græt í návist vinar míns."
Tilgáta okkar var sú að þótt eflaust væri einhver
kynjamunur til staðará vináttu þá væri hann í raun minni
en fólk héldi og studdu niðurstöður okkar þá tilgátu að
miklu leyti.
Kynjamunur
Eins og við vitum flest þá þykja það sjaldnasttíðindi ef gerð
er rannsókn þar sem lítill sem enginn munur kemur fram á
kynjum. Mikill kynjamunur telst aftur á móti til tíðinda. I
okkar rannsókn var nokkuð um hvort tveggja. Munur var á
hversu vel karlar og konur töldu flest atriðin eiga við um
sína vináttu en sá munur spannaði mestallan skalann, frá
því að vera heilmikill og niður í að vera harla lítill.
Lítill kynjamunur var á hvort fólki fyndist glens og grín
mikilvægur hlutur af vináttu, hvort fólk ræddi fjárfestingar,
tónlist og stjórnmál eða hvort það stundaði einhverja
hreyfingu saman. Flest þeirra atriða sem lítill munur var á
eru fremur ópersónuleg en munurinn kom frekar í Ijós því
persónulegri sem spurningarnar voru.
Helst var kynjamunur á tilfinningatengdum hlutum
eins og hvort fólk gráti fyrir framan vini sína, faðmi þá eða
ræði mál eins og barneignir eða vandamál í kynlífi. Karlar
og konur svara mjög ólíkt spurningum er varða þau
persónulega, eins og vandræði í einkalífi eða
framtíðarplön og virðist þetta mun stærri hlutur af vináttu
kvenna en karla.
Þessar niðurstöður koma heim og saman við rannsókn
Karen Walker frá 1998 þegar hún ræddi við konur og karla
um vinskap þeirra. Þó komst hún að því að það var ekki
alltaf samræmi milli lýsinga á vináttu í upphafi viðtals og
þegar farið var að spyrja nánar. Hún komst að því að bæði
karlar og konur eru gjörn á að lýsa vinskap sínum í
samræmi við ríkjandi hugmyndir en þegar nánar var spurt
minnkaði kynjamunurinn. Sem dæmi spurði hún einn karl
hvort hann ræddi tilfinningar eða ástarmál við vin sinn og
hann þvertókfyrir það. Við nánari eftirgrennslan kom í Ijós
að síðast þegar þeir höfðu hist höfðu þeir rætt lítið annað
en vandamál í ástarsamþandi vinarins.
Sumt virtist eiga betur við um karla en konur og
sjaldnast var um mjög persónulega hluti að ræða. Til
dæmis var algengara hjá körlum en konum að spila
tölvuleiki með vinunum, leika með þeim íþróttir og horfa á
íþróttir, rífast við vinina og eins virtust karlar frekar leysa
vind í návist vina sinna en konur.
Hvað heldur fólk um vináttu kynjanna?
Gaman var að sjá hvernig svör kynjanna voru þegar spurt
var um þeirra eigin vinasamþönd en sérlega áhugavert
var hvaða hugmyndir fólk hafði um vinasambönd bæði
karla og kvenna.
Til að mynda taldi fólk rifrildi meðal vinkvenna mun
algengari en raunin var. Sömu sögu var að segja þegar
kom að því hvort vinkonur grétu í návist hver annarrar,
ræddu um vandamál í kynlífi og ræddu um börnin sin.
Tilhneiging fólks var sú að allt þetta væri tíðara en
niðurstöður úrfyrri hluta rannsóknar gáfu til kynna. Á hinn
bóginn virtist fólk halda að konur leystu síður vind í návist
vinkvenna sinna en raunin var og sama gilti um að horfa á
íþróttir, ræða stjórnmál og tónlist. Einnig kom á óvart að
fólk hélt að glens og grín skipti minna máli í vináttu
kvenna en svör kvennanna sjálfra bentu til.
Minna misræmi var milli hugmynda um karla og svara
karlanna sjálfra. Helst virtist fólk ofmeta hversu mikið væri
um að vinir spiluðu tölvuleiki saman, horfðu á íþróttir eða
lékju íþróttir saman. Einnig virtist fólk telja að karlar ræddu
síður um vandamál í sambandi en svör karlanna sjálfra
bentu til. Eins virtist fólk vanmeta hve algengt væri að
karlar ræddu áhyggjur sínar við vinina og hve mikið væri
um að karlar hittust „bara til að spjalla".
Sumt taldi fólk að ætti betur við um konur en karla. Þar
á meðal voru spurningar um að gráta í návist
vina/vinkvenna sinna, faðmast, fara saman í búðir og ræða
vandamál í kynlífi. Þegar kom að hlutum sem fólk taldi
einkenna vinskap karla meir en kvenna var helst að nefna
hvort vinir spiluðu tölvuleiki saman, lékju og horfðu á
íþróttir saman og síðast en ekki síst, hvort vinir leystu vind
í návist hvers annars.
Athyglisvert er í þessu sambandi að lítið bar á milli
hugmynda karla og kvenna, bæði kynin virtust hafa
samskonar hugmyndir um konur og samskonar
hugmyndir um karla. Því verður varla sagt að það séu bara
konur sem haldi að karlar horfi bara á fótbolta og hræðist
að tala um tilfinningar sinar, því karlar höfðu samskonar
hugmyndir um kynbræður sína. Sama var uppi á
teningnum þegar kom að hugmyndum um konur. Karlar
og konur voru með samskonar hugmyndir og
ranghugmyndir um hvað einkenndi vinskap kvenna.
vera / 4. tbl. / 2003 / 53