Vera - 01.10.2004, Qupperneq 46

/ KVIKMYNDIR / ÚLFHILDUR DAGSDÓTTIR
» Það kemur alltaf annaðslagið fyrir að ég fæ voðalegt samvisku-
bit yfir kvikmyndasmekk mínum og finnst ég lélegur femínisti. Svo
stundum tek ég mig til og geri skurk í því að hreinsa fordóma mína
gegn menningarlegum kvennamyndum út. Og er hægt að hugsa sér
betra tilefni en að skrifa vídeógrein fyrir Veru?
GLÖTUÐ
I STELPUMYNDUM
Lost in Translation (sotía coppoia 2003)
Myndin sem ég lagðist yfir
var Lost in Translation sem
vinir mínir höfðu rómað ógur-
lega, auk þess sem hún hafði
almennt fengið góða dóma.
Mér fannst þetta kjörin mynd
til að byrja á, málefnið gott,
kvenkynsleikstjóri (og hand-
ritshöfundur) og sonna. í
stuttu máli sagt leiddist mér
ógurlega, í réttu hlutfalli við
hið ógurlega lof. Myndin segir
frá ungri stúlku, Charlotte
(Scarlett Johansson) og mið-
aldra karlmanni, Bob (Bill Murray) sem hittast fyrir tilviljun í
Tókýó og þar sem þau eru bæði hálftýnd - í sjálfum sér og
ókunnri menningu - þá vingast þau og skemmta sér um
stund. Sem persónur voru þau bæði afskaplega leiðinleg og
óspennandi og óttalega get ég haft litla samúð með Amerík-
önum sem finnst japönsk menning skrýtin.
Hinsvegar stóðu leikararnir sig afbragðsvel, auk þess sem
myndin er falleg, Soffía sýnir takta í myndatöku og myndmáli
og því tókst mér að lifa þetta af. (Lagaði reyndar til í stofunni á
meðan, bara svona til að slá á verstu leiðindin.) Á hinn bóginn
gat ég ekki séð mikinn femínisma í þessu öllu saman, sömu
kallaklisjurnar ganga þarna hraustlega aftur. Skamm Soffía!
The Magdalena Sisters (PeterMuiian2oo2)
Fjallar um írsku kvenna-þrælkunarbúða-klaustrin, nefnd eftir
Maríu Magdalenu. Við fylgjumst með þremur stúlkum sem all-
ar eru sendar í Magdalenu klaustur, einni er nauðgað og það
kallar yfir hana slíka skömm að það verður að koma henni úr
augsýn föðurins, önnur er sæt og leyfir sér að brosa til stráka,
sú þriðja eignast barn utan hjónabands. í stuttu máli sagt
upplifa þær allar miklar hörmungar, misþyrmingar og niður-
lægingu í þessum vinnubúðum sem eru sérstaklega hannaðar
til að kúga konur sem ekki fylgja þröngum vegi kaþólismans -
og þarmeð samfélagsins, en írskt þjóðfélag er mjög háð boð-
um og bönnum kaþólskrar trúar.
Þetta var menningarleg kvennamynd sem sló mig vandlega á
puttana fyrir fordómana. Myndin er bæði sterk og áhrifamikil, með
dálítið gamaldags raunsæislegt yfirbragð sem hæfir fullkomlega
viðfangsefninu. Hér er enginn áróður heldur er áhorfanda einfald-
lega sýnt og boðið að draga sínar eigin ályktanir. Mikilvægi þessa
var mér ekki Ijóst fyrr en ég horfði á þriðju myndina:
Mona Lisa Smile (Mike Neweii 2003)
En sú er sýnu verst af þess-
um fjórum dæmum sem hér
eru til umræðu. Hér er á
ferðinni amerísk formúlu-
kvennamynd, með formúlu-
femínisma, jafnsteingeldum
og... jæja kannski þest að
spara stóryrðin. En þessi
mynd gerði mig reiða, ég
veit ekkert eins pirrandi og
yfirborðsfemínisma (já, hér
er ég búin að endurheimta
trú mína og sjálfa mig sem
femínista!). Julia Roberts
leikur listfræðikennara sem er ráðin í íhaldssaman stúlknahá-
skóla og tekur strax til við að sýnast uppreisnargjörn. Sumar
stúlkurnar taka því vel að fá eitthvað nýtt sjónarhorn, en sumar
síður. Og svo fáum við þarna vakúmpakkaðan og niðursoðinn
femínisma í neytendavænum umbúðum - en þær felast í ástar-
ævintýrum kennslukonunnar. Allt er mjög fagmannlegt, glæsi-
legt og áferðarfallegt, og ólýsanlega leiðinlegt og tilgerðarlegt.
Aftur voru það leikararnir sem björguðu því sem bjargað var en
fyrir utan Roberts hafði myndin á að skipa úrvalsleikkonum, t.d.
Kirsten Dunst, Julia Stiles og Juliet Stevenson.
46 / 5. tbl. / 2004 / vera