Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1883, Page 30

búa en uppi yar látið af hans hálfu, en þá hafði hann mælt
sem berast.
Árin 1851—1859 var Bismarek sendiherra Prússakonungs hja
sambandsstjórninni þýzku í Frakkafurðu. J>ess er getið, að hann
lagði mjög kapp á að halda til jafns við sendiherra Austurríkís-
keisara í smáu sem stóru, en Austurríkiskeisari þðttist þá vera
mjög fyrir öðrum höfðingjum í hinu þýzka sambandi og taldi
jafnvel Prússakonung kotung einn hjá sjer. pví vildi Bismarck
með engu móti una og þótti honum sem sinn lánardrottinn væri
hinum jafnsnjall í alla staði. Lítið mark virtist honum að að-
gjörðum sambandsþingsins, og var það viðkvæði hans, er síðan
er frægt orðið, að til þess að koma þýzkalandi saman í eitt ríki
mundi enginn hlutur annar duga en blóð og járn. Yorið 1859
var hann kvaddur heim, og fengin sama sýsla austur í Pjeturs-
borg. þar dvaldist hann í þijú ár og var vel látinn. þá gerðist
hann sendiherra í París, vorið 1862. þar gerði hann sjer kunnugt
stjóruaratferli Napóleons keisara III og skaplyndi hans, og kom
honum það í góðar þarfir síðar meir. Ekki átti hann langa dvol
í París. Á áliðnu sumri kvaddi Vilhjálmur konungur hann heim
til Berlin og fjekk honum í hendur formennsku ráðaneytis síns
(24. sept. 1862) og þar með forstöðu utanríkismála. þeim em-
bættum og öðrnm enn æðri hefir hann haldið nær alla tíð síðan-
Vilhjálmur konungur var þá nýlega kominn til ríkis, eptir
bróður sinn látinn. Höfðu þeir Bismarck kynnzt mörgum árum áður
og Vilhjálmi líkað við hann mætavel. það er haft fyrir satt, að
það hafi verið að Bismarcks ráðum, að Vilhjálmur tók sjer fyr11'
hendur að aukastórum og bæta her og landvarnir, meðan hann stóð
fyrir stjórn í veikindum bróður síns. þeim bjó stórræði í hug, er
síðar kom fram: að auka svo ríki Prússakonungs, að hann feng1
bolað Austurríkiskeisara burt úr hinu þýzka sambandi, dregið
þýzkaland saman í eitt ríki og skipað þar Prússaveldi í öndveg1-
Vilhjálmur fjekk litlu á orkað í öndverðu. En nú, er hann var
konungur orðinn, skyldi tekið til óspilltra málanna. Til fulltingi*
sjer að slíku stórvirki vissi hann engan jafn ve! fallinn sem Big"
marck. Hefir sú raun á orðið, að hann hefir verið ærið glöggsým1'
það stóð mest fyrir ráðum þeirra Bismarcks, að fulltrúadeiW
þingsins synjaði þverlega þeirra hinna miklu fjárframlaga, er á
þurfti að halda í því skyni. þingmönnum kom eigi þá til hugm,
hvað undir bjó; mnndi þeim og hafa þótt þeir konungur ærið
stórhuga, er við svo ramman var reip að draga sem Austurríkis-
(26)