Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1883, Blaðsíða 42

sjer til málsbótar, sem siður er slíkra manna. þeir ófrægðu
hann af fremsta mætti, og í þann streng tóku fegins hendiýmsir
ófrjálslyndir og óhlutvandir eða fávísir blaðamenn í öðrum löndum,
þeim mest, er mjög eru lítils háttar, og hefir fyrir þeirra við-
leitni og athugaleysi almennings og hleypidóma haldizt allvíða
allt til þessa töluverður ýmugustur eða ótrú á Gambetta. Eru
raunar slíks opt dæmi um afburðamenn.
A þingi var Gambetta um þessar mundir spakur og hógvær,
ef eigi var á hann leitað; gerði sjer f'ar um að ávinna sjertraust
og þokka sem flestra þingmanna. Mjög var hann áfram um, að
kapp væri á lagt að auka og bæta her og landvarnir, og vildi
sízt að sparað væri fje til slíkra hluta. þótti mönnum sem fáum
mundu búa ríkara í skapi hefndir fyrir ófarirnar fyrir þjóðverjum,
og jók það honum stórum vinsældir innanlands; en þjóðverjar
höfðu á honum illan hug. Til fiestra framfaramála lagði hann
nokkuð, og jafnan að meira viti og stillingu en sveitungar hans,
er þá voru, þeir lagsmenn lengst til vinstri handar, svo sem að
orði er komizt á þingmáli. En er honum óx þinggengi, tók hann
að gerast djarfmæltari, og urðu keisarasinnar mest fyrir ádeilum
hans. Leiddu þeir opt saman hesta sína, Paul Cassagnac, alræmdur
orðhákur úr liði keisarasinna, og Gambetta. Einhveiju sinni bar
svo til, að 2 eða 3 garpar úr flokki keisaramanna tóku sig saman
um að veitast að Gambetta og lemja á honum. þeir hittust a
brautarstöðvum á þingleið til Versala. þeir fjelagar bjuggust til
verka; en er múgurinn varð þess var, ýfðist hann svo við, að
köppunum leizt að taka á rás og þóttust eiga fótum fjör að
launa. það var síðar miklu, haustið 1878, að einum af ráð-
herrum Mac Mahons forseta, Fourtou, þótti sjer svo misboðið í
orðum af Gambetta á þingi, að hann skoraði á hann til einvígis.
þeir komu á hólminn og skutust á með skammbyssum, en á
all-löngu færi, og sakaði hvorugan. þótti það hafa verið lítil
mannhætta, sem títt er um þess konar einvígi, er mjög eru
algeng með Frökkum, og var sett saman um fund þennaskopleg
kýmnisaga. það gerði Mark Twain, hiðfræga kýmniskáld Vestur-
heimsmanna.
Frá því er nú að segja, að lögleiðslaþjóðvaldsstjórnarskipunar
tókst með þeim hætti, að þeir Thiers og Gambetta skiptu með
sjer verkum um fortölur við þingmenn. Gambetta tók að sjer
þá, er hjeldu sig yzt til vinstri handar og voru ófúsir að þýðast
minni stjórnarbót en freklegast hafði til verið mælzt; en Thiers
(»8)