Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1883, Side 34

herkonungur rjettu nafni, ef hann færði eigi út ríki sitt að fengH'
um slíkum sigri.
Meðan á ófriðnum stóð, höfðu þýzkir þjóðhöfðingjar hinir
helztu orðið á það sáttir, að undirlagi Bismarcks, að öll þýzk lðnd
utan endimarka Austurríkis gengi saman í alríkislög, en hjeldu
þó sjálfsforræði að nokkuru leyti, og höfðingjar tignarnafni og
þannig sneiddum völdum. Höfðingi fyrir sambandsríki þessu
skyldi vera Prússakonungur, og hafa keisaranafn, en þjóðkjörið
þing hafa löggjafarvald í alríkismálum með keisara, og við hlið
honum standa til ráðaneytis nefnd manna frá stjórnendum allra
bandaríkjanna, er nefnast skyldi sambandsráð, en formaður ráðs-
ins einn hafa alla stjórnarábyrgð og nefnast ríkiskanselleri. Mál
þetta bar fram Hlöðver konungur í Bajern, og var það næsta
auðsótt við Vilhjálm konung. Hann sat þá í Versölum með hirð
sinni og höfðingjum, í höll Hlöðves konungs XIV, og var honum
þar gefið keisaranafn 18.janúar 1871. Pylgdi þeirri athöfn mikil
dýrð og prýði. |>ar með var því framgengt orðið, er lengi hafði
þráð verið af flestum hinum beztu mönnum með þjóðverjum, °S
endir orðinn á tvístring landsins í fjölda smáríkja, er löngum
hafði staðið þjóðinni fyrir þrifum og margsinnis gjört hana
uppnæma fyrir grönnum sínum. |>að stórvirki Bismarcks mun
þjóðvequm seint fyrnast, og er það sannast að segja, að fy>-u'
það hafa þeir þolað honum síðan ráðríki hans í lengstu lög'
Keisari gaf honum að ófriðnum afloknum furstanafn, og skyldi
sú nafnbót ganga í erfðir til niðja hans; áður bar hann greifa-
nafn sem þeir faðir hans og forfeður. Sæmdur var hann og þ&r
á ofan stórum íjegjöfum í löndum og lausum aurum. J>á gjörðíst
hann og ríkiskanselleri, og hefir verið það síðan. Nokkurum sinn-
um hefir hann beðizt lausnar, er honum heflr þótt andróður þing-
manna úr hófi keyra eða annað gert sjer í móti skapi, en keisan
hefir jafnan svarað á eina leið: aldrei.
f>au 10 ár eða 11, er liðin eru síðan þessi tíðindi gjörðust,
er nú var frá sagt, hefir Bismarck átt einkum tvennt að vinna:
að koma hinn nýja ríki í öruggar skorður, og bægja fráþvíöllum
háska út í frá, einkum af völdum Prakka. Hefir hann unnið að ,
hvorutveggja með miklum viturleik og skörungskap og fra"
bærri elju.
Harðráður hefir liann þótt innanlands, en stjórnsamur og
framkvæmdarmikill. Hann hóf bráðlega snarpa baráttu við ríki
páfa og kaþólskra kennimannahöfðingja á þýzkalandi, er hann
(80)