Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2004, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 2004
Helgarblað DV
Múslimar í löndum Vestur-Evrópu eru um fjórtán milljónir. Þeir hafa vitanlega vaxandi áhyggjur af
aukinni andúð í garð trúar sinnar og siða, sem tengjast þeirri skelfingu sem fréttir af hryðjuverkum
sem múslimar standa að vekja upp. Um leið er bæði meðal þeirra og heimamanna í hverju landi lagst í
sjálfsskoðun og sjálfsgagnrýni, sem lúta að spurningum eins og þessum: hvað hefur misfarist í sambýli
múslima við vestræn samfélög og hvað er helst til ráða?
Mótmæla banni við slæðum
Múslimastúlkur á leiö úr skóla i Frakk-
landi i byrjun mánaðarins en yfirvöld
þar i landi hafa bannað stúlkunum að
ganga með slæður i skólum.
PEEP

Velferðarnettó í Evrópu
Fyrsta kynslóð innflytj-
enda kemur að sæmi-
legu ástandi á vinnu-
markaði og er tiltölu-
lega ánægð með að
vera komin í velferðar-
ríki. Síðan gerist það
að með auknu atvinnu-
leysi og uppeldi í sér-
stökum útlendinga-
hverfum að næstu kyn-
slóð fínnst í vaxandi
VeMjaðir menn úr flestum sam-
félagshópum hafa einkum varað við
þessu hér: Ekki láta ffegnir af hryðju-
verkum sem róttækir íslamistar
standa fyrir, hvort heldur í Madrid
eða Moskvu, kynda undir þann dóm,
að múslimum sé innrætt ofbeldi í
uppeldi sínu og mikill ijöldi þeirri lík-
legur til að taka þátt í hermdarverk-
um eða réttlæta þau. Þetta er sá tónn
sem t.d. er sleginn í stórum greina-
flokki um múslima í Evrópu sem hef-
ur verið að birtast í danska blaðinu
Information og hér verður stuðst við.
Aðlögun á eigin forsendum
Þeir múslimar sem þar er rætt við
í ýmsum löndum, frá Spáni og allt til
Noregs, mundu yflrleitt teljast til
„hófsamra" á fréttamáli. Þeir taka
undir það að múslimar þurfl sem
aðrir innflytjendur að læra mál
heimamanna, virða landslög og gera
ýmislegt annað til að laga sig að nýj-
um heimkynnum. Um leið vara þeir
við því að beitt sé nauðung til að fá þá
til slíkra hluta - hvort sem er um að
ræða tungumálanám eða bann við
höfuðskýlum í frönskum skólum svo
dæmi séu nefnd. Slfkar ráðstafanir
geri ekki annað en skapa óþarfa úlfúð
milli múslima og heimamanna. Þeir
eru um leið harðorðir í
garð herskárra trú-
bræðra, sem þeir
segja afbaka kenn-
ingar Islams og
hvetja til þess að
hætt sé öllu umburð-
Árni Bergmann
skrifar um málefni
múslima í Evrópu.
Heimsmálapistill
Jarðarför í Svfþjóð Systir látinnar konu ber mynd afhenni og aðrir fjölskyldumeðlimir og
vinir bera kistu hennar. Faðir stúlkunnar myrti hana árið 2002 fyrir að velja sér maka sjálf, í
stað þess sem fjölskyldan hafði kosið handa henni. Myndir- Reuters
arlyndi í garð ímama, múslimskra
klerka, sem boði öfgafúllar túlkanir á
jihad (heflögu stríði) og sé þeim vísað
úr landi.
Það er reyndar ljóður á þessari
greinasyrpu, að herskáir múslimar fá
ekki orðið. En kannski er þeim sleppt
vegna þess að blaðið vill byggja brýr
en ekki magna upp óvild. Því svo
sannarlega eru menn fljótir að fá hið
versta álit á íslam sem heyra tU
þeirrra wahabítísku klerka sem hafa
víða komið sér fyrir í moskum
Evrópu með styrk sádíarabískra
peninga.
Að standa utan við
Aðstæður eru ólíkar eftir löndum.
í HoUandi hefur risið upp flokkur
sem á mUdu fylgi að fagna í kosning-
um - hann kveðst ekki kynda undir
fordóma gegn múslimum, en leggur
höfuðáherslu á að í þessu örlitía landi
þar sem 16 mUljónir manna búi á 30
þúsund ferkm, sé ekki pláss fyrir fleiri
útíendinga. Síst múslima, sem sjálflr
séu haldnir mUdum fordómum gagn-
vart hoUensku samfélagi. Vitanlega
eru múslimamál mjög tengd innflytj-
endamálum í heUd. Um tíma kom
t.d. mUdU fjöldi Tyrkja tíl starfa í vest-
urþýskum iðnaði, sem þá vantaði
vinnuafl. Nú er viðvarandi atvinnu-
leysi þar í landi og mörg iðnfyrirtæki
flutt tU ódýrari svæða - þetta bitnar
svo í enn meira mæli á Tyrkjum af
annarri kynslóð en heimamönnum -
og það magnar upp mikinn sambúð-
arvanda og afturldpp í aðlögunarferli.
Sænskur sérfræðingur í íjölmenn-
ingarsambýli, Aje Carlbom, lýsir
þessum vítahring eitthvað á þessa
leið: Fyrsta kynslóð innflytjenda
kemur að sænúlegu ástandi á vinnu-
markaði og er tíltölulega ánægð með
að vera komin í velferðarrfld. Síðan
gerist það að með auknu atvinnuleysi
og uppeldi í sérstökum útíendinga-
hverfirm að næstu kynslóð flnnst í
vaxandi mæli að hún sé sett utan við
samfélagið. Þá fer þetta fólk að leita
enn meir tíl trúarinnar, tíl íslams, en
menn gerðu í heimalandi sínu. í
moskunni finna þeir kannski trúar-
lega merkingu h'fí sínu. En um leið
magnast einangrun innflytjandans
frá samfélaginu sem hann býr í og
klerkarnir brýna fyrir honum að sé
siðspUlt og úrkynjað og honum beri
að forðast.
Sjálfsgagnrýni á Norðurlönd-
um
Aje Carlborn og fleiri á Norður-
löndum segja sem svo, að tíl skamms
tíma hafi öU umræða um múshma og
aðra innflytjendur verið mjög
þvinguð. Lengi vel mátti ekkert segja
nema eitthvað jákvætt og yfirborðs-
lega notalegt um innflytjendur, ann-
ars voru menn strax stimplaðir
kynþáttahatarar. En ýmis U1 tíðindi,
t.d. ærumorð á múslimskum stúlk-
um sem ekki hlýða fyrirmælum fjöl-
skyldunnar um það hverjum giftast
megi, hafa orðið tíl þess að nú tala
menn af meiri hreinskUni. Meðal
annars séu menn að átta sig á því, að
of mikið umburðarlyndi eða þolin-
mæði gagnvart öUu sem afsakað hef-
ur verið með því að „þetta er þeirra
menning" geti haft skaðleg áhrif. Ekki
síst vegna þess að þar með sé tekin
frá múslimum hvatning tU að gerast
virkur hluti af samfélaghiu. Það sé
lflca misráðið hjá sænskum yflrvöld-
um að setja aUmikið fé í að bæta sér-
þjónustu við innflytjendur í völdum
útíendingahverfum - úr þessu verði
„velferðargettó". Umburðarlyndi er
gott og virðing fyrir máli og siðum
aðkomumanna - en það getur um
leið viss vanvirðing verið í því fólgin
að halda (með velvUd!) íbúum vel-
ferðargettóa inni í sínu lokaða um-
hverfi.
mæli að hún sé sett
utan við samfélagið.
Standa fyrirfram með innflytj-
endum
í þeim orðum lesnum kemur á
tölvuskjá grein úr danska blaðinu
Politiken eftir tyrkneskan tónhstar-
kennara sem hefur búið lengi í Dan-
mörku. Hann segir sem svo: Það
erfiðasta fyrir okkur hér í Danmörku
er ekki þessi tíltölulega Ufli hópur
kynþáttahatara, ekki heldur sá rriikU
fyöldi Dana sem er orðinn hundleiður
á útíendingaumræðunni - heldur að
tala við þá Dani sem standa fyrirfram
með innflytjendum hvenær sem þá
ber á góma.
Þetta ofurvelvUjaða fólk er haldið
þeirri meinloku að Danmörk sé hið
versta kúgunarland - svo mjög að ef
ég sjálfur gagnrýni ýmislegt í fari
landa minna, t.d. nauðungargiftingar
og fleira sem tengist íjölskyldumál-
um, þá hrökkva menn í kút eins og ég
hafl gengið í Uð með rasistum. Upp
kemur hljóðheldur múr sem byggður
er á jákvæðum fordómum - hinir
velvUjuðu fegra fyrir sér menningu og
fjölsfy'ldumynstur okkar, halda að
það sé aUt svo gott og traust og betra
en hjá Dönum sjálfum. Þetta góða
fólk áttar sig ekki á því, að með þessu
er verið að gera okkur innflytjendur
ómynduga, halda okkur von úr viti í
stöðu safngripa eða viðfangs félags-
legra rannsókna en umfram aUt í
stöðu fómarlamba. Þegar svo ég og
mfnir hkar sættum okkur ekki lengur
við að vera framandi fómarlömb en
vUjum láta koma fram við okkur sem
hverja aðra Dani og meta okkur eftir
eigin verðleUotm - þá vita menn ekki
sitt ijúkandi ráð.