Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2004, Blaðsíða 62

62 LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 2004
Síðast en ekki síst DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjóran
lllugi Jökulsson
Mikael Torfason
Fréttastjóran
ReynirTraustason
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot: 550 5090
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreiflng:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
gamla #
leiöakerfi *
SVR
Tveir draumar
riðjungur Bandaríkjamanna er
hættur að trúa á bandaríska draum-
inn um að hver sé sinnar gæfu smið-
ur, að allir geti rifið sig upp tír fátækt með
stefnufestu, þolinmæði og mikilli vinnu.
Margir átta sig á, að þeir hafa puðað alla
ævi án þess að finna öryggi og frið á leið-
arenda ævinnar.
Stéttaskipting hefur harðnað í Banda-
ríkjunum. Yfirstéttin endurnýjar sig sjálf í
auknum mæli. Lífskjörum meðaljónsins
hrakar og öryggisleysi hans magnast.
Barnadauði er meiri en í Evrópu og ævi-
líkur minni, fátækt meiri og fjöldi l'anga
margfalt hærri. Bandaríkin færast nær
þriðja heiminum.
Á sama tíma og bandaríski draumurinn
er að verða gjaldþrota undir ofstækis-
stjórn George W. Bush forseta er að rísa
nýr draumur austan hafsins, evrópski
draumurinn, sem rís hæst í félagslegum
markaðsbtískap. Skoðanakannanir sýna,
að fólki líður betur í mildri Evrópu en í
grimmum Bandaríkjunum.
Á þessu ári var reynt að skrá evrópska
drauminn í fyrstu stjórnarskrá Evrópu-
sambandsins. Hún á eftir langt ferli, en
Ijóst er, að þar er risið samfélag upp á
marka svigrtím stjórnvalda til að stýra
okkur að eigin geðþótta. Það hefur btíið til
góðar leikreglur fyrir líf fólks um alla álf-
una.
Evrópski draumurinn er hæfari til að
mæta 21. öldinni en bandaríski draumur-
inn, býr ekki til suðupott þjóða eins og sá
bandaríski hefur gert, heldur leggur hann
áherzlu á, að þúsund plöntur blómstri
með ótal tungumálum, siðum og sögu í
þjóðfélagi, þar sem mildin er meira metin
en harkan.
Evrópski draumurinn hafnar græðgi og
grimmd hins tryllta markaðshagkerfis.
Með félagslegum markaðsbúskap reynir
hann að styðja fólk til að verða sinnar eig-
in gæfu smiðir.
Jónas Krístjánsson
hálfan milljarð manns,
sem þénar meira en
Bandaríkin og á 61 af 140
stærstu fyrirtækjum
heims, meðan Bandaríkin
eiga bara 40.
Evrópumenn vinna til
að lifa, meðan Banda-
ríkjamenn lifa til að
vinna. Frí eru miklu meiri
í Evrópu, vinnudagar styttri og vinnu-
vernd meiri. Samt er framleiðni meiri í
helztu ríkjum Evrópu, svo sem Frakklandi
og Þýzkalandi, heldur en í Bandaríkjunum
og í evrópskum útnára þeirra á Bretlands-
eyjum.
Bandaríkjamenn hampa einstaklings-
frelsi, en Evrópumenn hampa samfélagi.
Innifalið í því er virðing fyrir umhverfinu,
tillit til langtímahagsmuna og sjálfbærrar
þróunar. Þar taka menn þreytandi sátta-
ferli fram yfir hótanir og styrjaldir. Þar er
ríkisvaldið jarðbundið, en vestan hafs
sækir það í trtína.
Evrópa er ekkert himnaríki. Evrópu-
sambandið er spillt og flókið embættis-
mannakerfi. En það hefur fært fslandi
endalausa röð af reglugerðum, sem tak-
1. Hvaðhétleið 3?
2. Númer hvað var Skerja-
Qörður - Laugarás?
3. Hver var kölluð Sagar -
Hund?
4. Hvað hét hún?
5. Hver skrifaði Leið 12,
Hlemmur - Fell?
Svör neðst á síðunni
Efni í
útrýminqar-
hættu
Bandaríkjamaðurinn
Russ Kick telur sér bæði
ljúft og skylt að halda úti
þessari vefsíðu til að geyma
og dreifa efni sem er í út-
rýmingarhættu, er vand-
fundið eða á fárra vömm.
Sérstaka áherslu leggur
Kick á allt það sem yfirvöld
vilja ekki að almenningur
fái vitneskju um. Þarna er
Vefsíðan
www.thememoryhole.org
m.a. að finna myndir af
fjöldahandtökum mótmæl-
enda í tilefni repúblikana-
þingsins á dögunum, frá-
sagnir af Bandaríkjamönn-
um sem starfsmenn varn-
armálaráðuneytisins viður-
kenna að vom skildir eftir í
Laos þegar Víetnamstríðinu
lauk, listi yfir fyrirtæki og
stofnanir þar sem slys á
starfsmönnum og veikindi
eru meiri en góðu hófu
gegnir o.s.frv. Leitarvél er á
wisíðunni og mikið gagnasafn
stendur notendum til boða.
*o
Ol
:0
cn
o
e
e
c
‘O
Daðarnir
Málið
Karlmannsnafnið Daði er
þekkt hérá landi frá 10. öld,
en er annars ekki notað
utan Islands. Sumir telja
þaö og eldri mynd þess
Dáði svari til fornsaxnesk-
unnar Daþa, fornháþýsku
Tado eða dáð, aðr-
ir telja þaö gælu-
nafn leitt afDag-
ur. Enn aðrir telja það dreg-
ið afírska nafninu Dathí.
Fyrsti Islendingurinn sem
vitað er aö bar þetta nafn
var talinn afírskum ættum.
Sérfræðingurinn Eivind
Vágslid telur að lokum
nafnið upphaflega orðið til
úr barnamáli fyrir faðir.
Svörviö spumingum:
1. Nes - Háaleiti. 1 Númer 5.3. Leið 4.4.
•Ctiagar - Sund. 5. Hafliði Vilhelmsson.
Hrafn og Guðrún skipta um skoöun
andi dómumm, Hrafn og Guðrún.
I ÞflÐ SKIPTIÐ töldu dómararnir
Jón Arnalds og Hjört Torfason hæf-
asta og mæltu með Hirti sem var
skipaður.
Þegar Sveini var hafnað á grund-
velli þess að hann var of gamall, var
hann 64 ára og níu mánaða. Stefán
Már Stefánsson sem dómarar
Hæstaréttar, þar á meðal Hrafn og
Guðrún, mæla með, er 65 ára og
ellefu mánaða. Margir velta fyrir sér
sinnaskiptum Hæstaréttar.
Dómarar við Hæstarétt mega
hætta störfum 65 ára en mega ekki
vera eldri en 70 ára. Lögfræðingar
hafa velt því fyrir sér hversu lengi
þau Hrafn og Guðrún, aldursforset-
ar réttarins muni sitja. Guðrún er
orðin 68 ára en Hrafn er 66 ára. Þau
gætu bæði hætt á fullum eftirlaun-
um.
18. júní í Þjóðleikhúsinu
0FT HAFA RISIÐ DEILUR um skipan
dómara í Hæstarétt en hingað til
hafa þær deilur þó ekki risið fyrr en
eftir að skipað hefur verið í stöðu.
Nú er hins vegar allt logandi í rifrildi
áður en Geir Haarde, settur dóms-
málaráðherra, skipar næsta dómara.
Ástæðan er náttúrlega fyrst og
fremst umsókn Jóns Steinars Gunn-
laugssonar og sú „kosningabarátta"
sem hann hefur rekið í fjölmiðlum
fyrir því að hann fái djobbið.
EN FLEIRfl KEMURTIL sem merkilegt
má heita. Tveir dómarar Hæstarétt-
ar, Hrafn Bragason og Guðrún
Erlendsdóttir sátu í réttinum sem
treysti sér ekki til að mæla með því
að Sveinn Snorrason hæstaréttarlög-
maður yrði skipaður dómari við
Hæstarétt í febrúar árið 1990. í
umsögn Hæstaréttar þá um þrjá um-
sækjendur um embættið varð aldur
umsækjenda að úrslitaatriði. í um-
sögninni segir: „Dómarar Hæstarétt-
ar hafa áður mælt með Sveini
Snorrasyni sem dómara við réttinn.
Hann þykir ekki geta komið til álita
TINNA GUNNLAUGSDÓTTIR
hefur verið ráðin þjóðleikhus-
stjóri og óskum við henni til
hamingju með starfið. Eftir
á að hyggja kynnu talna-
spekingar að halda þvi fram
að ráðning hennar hafi verið
borðliggjandi frá upphafi.
Svo vill nefnilega til að hún er
18.júnil 954, það er að segja réttum
tíu árum á eftir Stefáni Baldurssyni
fráfarandi leikhússtjóra. Hann kom í
heiminn 18.júnl 1944.
AUÐVITAÐ SKIPTIÞESSISTAÐREYND
engu máli við ráðningu Tinnu, þótt
skemmtileg sé. En efÞorgerður Katrin
Gunnarsdóttir hefði nú látið þessa tilvilj-
un skipta sig máli við ákvörðun sína, þá
hefði hún fljótt lent í vandræðum. Svo vill
nefnilega til að meðal umsækjenda var
llka Viðar Eggertsson en hann á sama
afmælisdag og Tinna, 18. júní
1954.
OGEKKIERÖLL
sagan sögð um
mikilvægi 18.júnl i
Þjóðleikhúsinu því ein
afmáttarstoðum hússins,
Ƨ <?»> *•; Kristbjörg Kjeld leikkona,er
-i k'ka fædd 18.júní. I gærkvöldi
var einmitt frumsýnt á
Vk , B Smíðaverkstæði Þjóðleik-
hússins leikritið Svört mjólk
þar sem þær fóru báðar með
hlutverk. Kristbjörg var náttúrlega ekki
meðal umsækjenda um þjóðleikhússtjóra-
stöðuna en meðal annarra leikara í sýn-
ingunni varjóhann Sigurðarson sem
líkasótti um og leikstjóri var Kjartan
Ragnarsson, einn helsti keppinautur
Tinnu um stöðuna.
nú vegna aldurs." Undir þetta skrifa
allir níu dómararnir þá, en á meðal
þeirra voru einungis tveir af núver-
Dómarar
Hæstaréttar
hafa áður
mæltmeð §
jk
Sveini Snorra-
synisemdóm-
ara við rétt-
inn. hann þyk-
irekkigeta
komið tilálita
nú vegna
aldurs.
Fyrst og síðast
Versta martröð karlmannsins
Fréttin af Jóni Eiríkssyni hefur
farið eins og eldur í sinu meðal karl-
manna frá því hún fyrst barst í fyrra-
dag. Það virðist mögulegt, og það
hefur gerst, að maður telji sig eiga
þrjár dætur og sex barnabörn í ára-
tugi en eigi ekkert í þeim. Annar
maður á börnin.
Svarthöfði sat í heita pottinum í
gær og heyrði hikandi umræðu
karla á besta aldri um þessa skelf-
ingu. Engin leið virðist að vita hvort
börnin séu manns eigin, eða ann-
ars. Nema fyrir konur. Þær búa yfir
vitneskjunni að þær eiga börnin og
vita líka hvort mögulegt sé að annar
eigi þau. Þetta mál kemur eins og
skrattinn úr sauðaleggnum og sáir
fræjum tortryggni í hjónaband karla
og kvenna. Karlar líta nú konur
sínar almennt hornauga.
Svarthöfði minnist þess að í bæ
úti á landi var rætt um að þegar
karlarnir færu út á sjó snarfjölgaði
útköllum lögreglunnar. Voru það
konurnar sem sátu heima við sím-
ann og tilkynntu alls kyns undarlega
glæpi. Þær sögðu eitthvað hafa
horfið úr eldhúsinu, baðherberginu
eða svefnherberginu. Og karlinn
langt úti á rúmsjó.
Svarthöfði veit sem er að tor-
tryggnin er jafnframt vantraust á
konur. Þess vegna er enginn vegur
að vinna þá stöðu að væna maka
sinn um svik. Ef maður hefur rétt
fyrir sér, eins og Jón Eiríksson, lend-
ir maður í verstu martröð karl-
mannsins. Ef maður hefur rangt fyr-
ir sér hefur maður vantreyst makan-
um á illfyrirgefanlegan hátt. Þess
vegna er betra að hætta að hugsa
um þetta, loka augunum og snúa
sér að öðru.
Svarthöfði