Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2004, Blaðsíða 34

1- 34 LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 2004
Helgarblað DV
í bókinni Da Vinci lykillinn er byggt á þeirri kenningu að hin franska konungsætt
Meróvingar hafi verið komin af Jesú frá Nasaret. Kenningin er fáránleg, þó ekki sé
nema af þeirri ástæðu að Meróvingar voru svo sannarlega ekki kristilegir í fasi og
framkomu. í ættinni bárust drottningar á banaspjótum, kóngar voru myrtir og
menn hikuðu ekki við að drepa nána ættingja.
Vinsældir skáldsögunnar Da
Vinci lykillinn eftir bandaríska
spennusagnahöfundinn Dan Brown
byggjast fyrst og fremst á því að
honum hefur auðnast að skapa
spennandi atburðarás upp úr fárán-
legu kenningarugli sem á kreiki hef-
ur verið um alllangt skeið, um að
franska konungsættin Meróvingar
hafi verið afkomendur lesú frá
Nasaret og Maríu Magdalenu. Og að
enn í dag sé uppi fólk sem getur rak-
ið sig beint aftur til Merövinga og
þaðan til Jesú. Þessari kenningu var
fyrst komið á flot fyrir ævalöngu af
Meróvingum sjálfum eða stuðnings-
mönnum þeirra og var tilgangurinn
vitaskuld að styrkja tilkall ættarinn-
ar til konungstignar. Flottari ætt var
náttúrlega ekki hægt að skarta en frá
Jesú sjálfum!
Þetta „kenningarugl" er „fárán-
legt" af mörgum ástæðum. En ein, og
sú sem ætti kannski að vera aug-
ljósust, er að hafi Meróvingaættin
verið komin frá Jesú, þá sýnir það að
minnsta kosti að ættin hefur verið
orðin helst til útvötnuð þegar á kon-
ungsstólinn kom. Og gildi þess að
vera kominn af Jesú í besta falli um-
deilt þegar um er að ræða slíkt erki-
hyski sem Meróvingarnir voru.
, Rómverjar réðu hinni svonefndu
Gallíu í 500 ár og settu óafmáanlegt
mark sitt á svæðið. Þegar hða tók að
árinu 500 eftir Krist var Rómaveldi
hins vegar mjög á fallanda fæti í
vestri og fjölmargir germanskir þjóð-
flokkar ffá Þýskalandi og Norður-
löndunum voru á góðri leið með að
leggja flestöll landsvæði Rómar und-
ir sig. Inn í Gallíu sóttu ekki síst hinir
svonefndu Frankar sem lengi höfðu
búið við Rín. Þar kom um síðir að
þeir lögðu Gallíu undir sig og þar var
á ferð fyrsti kóngur Meróvinga,
Klóvis að nafni.
Klóvis myrðir ættingja sína
Klóvis fæddist um 466 og náði
brátt völdum yfir Frönkum með sam-
blandi af kænsku og ruddaskap;
hann lét til dæmis drepa flestalla þá
ættingja sína sem nærri höfðingja-
tigninni stóðu svo á endanum var
hann óumdeildur leiðtogi. Tvítugur
að aldri vann hann slíkan sigur á
= Rómverjum að síðan má heita að
Gallfa verður Frankaland Hér má sjá ríki
Meróvinga eins og það varð stærst er það
náði langt inn í hið núverandi Þýskaland. En I
þessaristærð varö það þó ekki langlift.
Synirnir voru fjórir og
hver fékk sinn part af
ríkinu. Eftir að einn
þeirra andaðist lögðu
tveir bræður hans ríki
hans undir sig og
myrtu börnin hans.
rómversk yfirráð yfir Gallíu hafi verið
úr sögunni. Og Klóvis orðinn kóngur
þar í staðinn. Hann stóð svo í látlaus-
um hernaði gegn öðrum germönsk-
um ættbálkum sem einnig girntust
hinar auðugu lendur Gallíu og gekk
svo vel að við andlátið árið 511 réði
hann mestöllu landinu. Og fór Gallía
þá smátt og smátt að draga nafn af
Frönkum og kallaðist á endanum
Frakkland.
Meróvingar taka kristni
f leiðinni hafði Klóvis tekið kristni.
Og fljótlega eftir það virðast þeir hafa
farið markvisst að breiða út þá þjóð-
sögu að þeir væru með einhverjum
hætti runnir frá Maríu Magdalenu -
og sennilega Jesú sjálfum - þótt sú
þjóðsaga hafi raunar alltaf gengið svo
rækilega í berhögg við kenningu
kirkjunnar um einlífi Jesú að hún var
aldrei almennilega sett fram opin-
berlega, heldur var hvíslað um hana í
skúmaskotum en séð um að hún dæi
ekki út. Og altént virðist ekki hafa
hvarflað að Meróvingum að hið
meinta ætterni setti þeim einhverjar
verulegar skyldur á herðar, né heldur
kristnitakan. Að minnsta kosti sýndi
Klóvis andstæðingum sínum fulla og
óskoraða hörku þótt hann aðhylltist
nú opinberlega kærleiksboðskap
hins meinta forföður síns, ffelsarans.
Frá pólitísku sjónarhorni var
Klóvis hins vegar að ýmsu leyti dug-
mikill stjórnandi. Hann gerði París
að miðpunkti ríkis síns og þótti vinna
gott starf við að skipuleggja innviði
þess, svo jafhvel óhæf stjórn og sund-
urlyndi sona hans og afkomenda
náðu ekki að brjóta niður ríkið.
Synirnir voru fjórir og hver fékk
sinn part af ríkinu. Eftir að einn
þeirra andaðist lögðu tveir bræður
hans ríki hans undir sig og myrtu
börnin hans; að lokum var aðeins
einn sonanna eftir á lífi og hafði náð
öllu ríki Klóvisar undir sig. Hann hét
Klótar I og þegar tók að kortast ævi
hans gerði hann nákvæmlega sömu
mistök og karl faðir hans hafði gert.
Hann ákvað sem sé að eftir hans dag
skyldi ríkið skiptast milli fjögurra
sona hans sem var ekki annað en
ávísun á togstreitu, deilur og stríð.
Spænskar kóngsdætur, í raun-
inni sænskar
Klótar I dó svo árið 561 og synirn-
ir tóku við hver sínum hluta ríkisins.
Einn þeirra hét Sigbert og hann gekk
að eiga Brúnhildi kóngsdóttur ffá
Spáni. Hún var að vísu gotneskrar
ættar en þá höfðu sest að á Spáni þeir
germönsku Vestur-Gotar frá Svíþjóð
sem víða höfðu flakkað undanfamar
aldir og mjög létu að sér kveða á upp-
lausnarárum Rómaveldis.
Brúnhildur virðist hafa verið
snotur kona og systir hennar ekki
síður en sú hét Galsvinta. Eftir að
Sigbert Meróvingur var kvæntur
Brúnhildi ákvað einn bræðra hans,
eða hálfbræðra reyndar, að höggva í
sama knérunn og vildi eiga
Galsvintu. Gallinn var bara sá að
þessi bróðir Sigberts - Sjilperik - átti
þegar unnustu sem hann elskaði
heitt og hét hún Friðgunna. Vildi
hún ólm komast í hásætið til hans
en Sjilperik ákvað um síðir að póli-
tísk sjónarmið vægju þyngra en ein-
tóm ástin og frá pólitísku sjónarmiði
væri gott fyrir sig að tengjast vestur-
gotneska kóngsríkinu á Spáni. Gaf
hann því Friðgunnu sína upp á bát-
inn um skeið.
Drottning finnst dauð í rúmi
sínu
Galsvinta lagðist þá í hjónasæng
Sjilperiks og þær systur, hún og
Brúnhildur, voru nú báðar orðnar
Meróvfngadrottningar, hvor yfir sín-
um parti Frakklands.
En Friðgunna var ekki dauð úr öll-
um æðum; hún sá eftir Sjilperik sín-
um og tók þegar að brugga Galsvintu
launráð. Segir fátt af framkvæmdum
nema hvað skömmu síðar fannst
Galsvinta dauð í rúmi sínu og kóngs-
ins Sjilperiks og hafði hún verið
kyrkt. Friðgunna hafði sannanlega
ekki framið það morð sjálf en flestir
þóttust hins vegar vissir um að hún
hefði ráðið einhvern óþokka til
verksins. Nema hvað Sjilperik kóng-
ur, hann vildi ekki trúa neinu vondu
upp á sína gömlu kærustu
Friðgunnu. Reyndist ást hans til
hennar fráleitt slokknuð og leið nú
ekki á löngu þangað til Friðgunna var
orðin drottning í ríki Sjilperiks. Virtist
um stund allt í lukkunnar standi.
Kóngur myrtur úr launsátri
En Brúnhildur var ekki glöð. Hún
var meðal þeirra sem töldu víst að
Friðgunna hefði látið myrða
Galsvintu og vildi ekki unna sér
hvfldar fyrr en hún hefði hefnt
morðsins á systur sinni. Og tók hún
nú að róa í Sigbert manni sínum og
eggjaði hann að setja rækilega ofan í
við Sjilperik bróður sinn og hans
vondu drottningu Friðgunnu. Sigbert
hafðist ekki að um skeið en gerðist
nú kalt milli bræðranna.
Friðgunna hafði löngu sýnt að hún
hafði bein í nefinu og manaði hún
Sjilperik til að láta hvergi sinn hlut fyr-
ir bróður sínum. Vart hefur það verið
eingöngu út af undirróðri chottning-
anna tveggja en altént braust um síðir
út stríð milli þeirra Meróvingabræðra,
Sjilperiks og Sigberts. Deildu þeir um
landamerki milli rflcja sinna. Stríðið
stóð þó ekki lengi því þegar Sigbert
var á leið til eins bardagans var ráðist
að honum úr launsátri og hann
höggvinn til bana með öxi.
Arásarmaðurinn var óþekktur og
komst undan en Brúnhildur var nátt-
úrlega ekki í vafa um að árásin væri
runnin undan rifjum svilkonu sinnar,
Friðgunnu. Hún lét þó ekki til skarar
skríða að sinni heldur settist nú sjálf
á valdastól og myndi ríkja þangað til
sonur hennar og Sigberts yrði nógu
gamall til að taka við völdunum en
hann var þá á barnsaldri. Og var ffið-
ur saminn milli rfkja þeirra Sjilperiks
og Brúnhildar.
Drottningar beita eiturbyrlur-
um og launmorðingjum
En þótt friður ríkti á yfirborðinu
kraumaði undir niðri og næstu ára-
tugina beittu drottningarnar tvær
óspart eiturbyrlurum og launmorð-
ingjum til að klekkja hvor á annarri.
Svipaði sögu þessara tíma mjög til
þess kafla Brennunjálssögu þar sem
þær Bergþóra og Hallgerður lang-
brók vegast á með þrælum sínum og
launmorðingjum. Arið 584 dró held-
ur betur til tíðinda því
þá var Sjilperik sjálfur
veginn úr launsátri.
Friðgunna tók við ríki
hans svo nú ríktu tvær
drottningar yfir stórum
hluta ríkis Meróvinga.
Saga þeirrar baráttu
sem nú fór í hönd er
svo flókin að engin leið
er að henda reiður á
henni í stuttri blaða-
grein en nægir að taka
fram að enn máttu
menn hrynja niður til
að svala metnaði
drottninganna tveggja.
Þótti það verst þegar
Friðgunna myrti stjúp-
son sinn, ungan son
Sjilperiks heitins og
Galsvintu sálugu.
Morðið framdi Brún-
hildur svo sonur henn-
ar sjálfrar og Sjilperiks
gæti náð völdunum og
gerði hann það um síð-
ir og nefndist Klótar II.
Brúnhildur grét
þurrum tárum
Friðgunna andaðist
síðan á sóttarsæng árið
597 og er sérstaklega tekið fram í
heimildum að enginn grunur hafi í
þetta sinn vaknað um að maðkur
væri í mysunni og Brúnhildur stæði í
reynd á bak við dauða hennar - þótt
hitt blandaðist engum hugur um að
Brúnhildur grét andlát svilkonu sinn-
ar þurrum tárum.
Sjálf lifði Brúnhildur í hálfan
annan áratug enn og lét margt illt
af sér leiða en að lokum fékk hún
makleg málagjöld þótt að sönnu
verði varla sagt að nokkur mann-
eskja - hversu ill sem hún kann að
vera - eigi skilið svo hroðalegan
dauðdaga sem Brúnhildur þurfti
að þola. Hún féll nefnilega að lok-
um í
hendur
Klótars 11 og
þar sem hann
taldi sig þurfa að
hefna fyrir margt og
mikið sem Brúnhildur
hefði gert honum og
ættmennum hans - þá
upphugsaði hann sér-
lega kvalafullan aftöku-
máta fyrir Brúnhildi.
Ef eitthvað skyldi nú
vera til í þeirri kenningu.
að Meróvingar hafi verið
afkomendur Jesú Krists,
þá verður í þessu tilfelli að
segja að eplið hefur verið
fallið ansi langt frá eikinni
á þeim rúmu 500 árum sem
liðin vom frá dauða hans á
krossinum - svo hrottalega
sem Klótar lét fyrirkoma Brún- 10
hildi drotmingu.
Drottning líflátin á hroðalegan
hátt
Hún var þá orðin roskin að árum
en virðulegur aldur kom síst í veg fýrir
að Klótar kóngur sýndi henni fyllstu
hörku og miskunnarleysi, enda svo
sem mála sannast að slflct hafði hún
aldrei sýnt öðmm meðan hún var og
hét. Fyrst lét Klótar pynta drottning-
una gömlu þrotlaust í þrjá sólarhringa
og það á svo hroðalegan hátt að með
engu móti er hægt að rekja það í
virðulegu fjölskyldublaði eins og
Helgarblaði DV. Hann lét þó gæta
þess sérstaklega að þótt pyntingamar
væm í alla staði hinar svívirðilegustu,
þá myndu þær ekki ganga af Brún-
hildi dauðri, heldur þyrfti hún ömgg-
lega að upplifa allan þann sársauka
með fullu ráði og rænu.
Þegar pyntingameistarar Klótars
kóngs vom svo búnir að pína kerl-
ingargreyið á allan þann hátt sem
þeir kunnu í þessa þrjá sólarhringa