Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Side 26

24
hentug þeim, sem vilja setja sinn stimpil á nemend-
urna, sem alltaf er vafasamt hversu æskilegt er.
Lýðháskólasveinarnir aðhylltust í heild sinni þá
stefnu í trúmálum, sem kennd er við Grundtvig. Þeir
byggðu starf sitt á »kristilegum grundvelli«. Létu þeir
oft í ljósi virðingu sína fyrir kristindómi og kirkju.
Haldið var uppi bænagjörð, borðbænir lesnar og sálm-
ar sungnir. Töldu margir þetta galla, og kölluðu helgi-
slepju og skinhelgi. Ekki get eg dæmt um, hve djúpt
trúræknin hefur staðið hjá þeim yfirleitt, en eins og
hún kom fram í þeim skólum, sem ég hafði kynni af,
var hún ekki lastverð, og ekki var reynt aö koma
neinum sérkreddum inn hjá okkur. Náttúrlega skild-
ist okkur, að Grundtvig væri þar — eins og á öðrum
sviðum — talinn óskeikull. En vel var hægt að vera
tvo vetur í Askov án þess að vita í hverju hans sér-
staða var fólgin, ef ekki vildi svo til, að sérstakir fyr-
irlestrar væru fluttir um þá hlið hans. Og þá voru
þau erindi til fræðslu um manninn, líf hans og starf,
en ekki trúboð.
Skólarnir voru og eru enn flestir, eign skólastjór-
anna og reknir á þeirra ábyrgð, með styrk af al-
mannafé.
Þeir voru í upphafi ætlaðir sveitamönnum, bænda-
efnum, og létu þeir því ræktunarmálin sig miklu
skifta þegar í öndverðu, og sú vakning til starfs, sem
bændadrengirnir urðu fyrir, komu eðlilega fyrst fram
á því sviði. Dalgas gerði opinbera yfirlýsingu um
þetta efni, sem er eftirtektarverð. Hann sagðist í upp-
hafi hafa verið andvígur lýðháskólunum, en vera nú
búinn að skifta um skoöun. Enginn mundi þekkja Jóta
betur en hann, og sín reynsla væri sú, að lýðháskóla-
nemendur væru einu mennirnir, sem til nokkurs væri
að snúa sér til, ef eitthvað ætti að framkvæma. Þessa