Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Page 50

48
stall þinn«, »léttadreng þinn« og »hund þinn«. Móðir
Amenofis IV. var hin erlenda, fagra, gáfaða og trú-
villta drottning Amenofis III., Teje. Spurningin,
hversu mikill hann var erfðahluti sonarins frá henni,
verður alltaf heillandi gáta.
Því að harla einkennilegur er hann þessi byltinga-
gjai-ni og andríki konungur mitt í röðinni af íhalds-
sömum og nærsýnum konungum yfir rammíhaldssamri
þjóð. Amenofis IV. er vafalaust einhver furðulegasti
konungur, sem í hásæti hefur setzt. Á strembinni öld
yfir strembinni þjóð var hann fyrst og fremst mann-
legur í anda og háttum, næmur og hneigður til skáld-
legra draumóra, innilegur og einlægur og hamingju-
samur í einkalífi og hjúskap. Hann hafði meiri áhuga
á heimspeki og trúfræði en á landvinningum og stjórn.
Líf sitt helgaði hann baráttunni fyrir því að sigrast á
fjölgyðistrú þjóðar sinnar. Fjölgyðistrúin var raunar
arfur frá löngu liðinni fyrnsku, frá því, að Egypta-
land var fjölmörg smáríki, sem hvert dýrkaði sinn
guð og verndarvætt. Snemma byrjuðu Egyptarnir þó
að tilbiðja sólina sem guödóm. Þannig varð sólguðinn
Ra guð allrar þjóðarinnar, en við hlið hans voru fjöl-
margir guðir aðrir og gætti sumra næstum jafnmikið.
Hver guð átti sitt sérstaka auðuga musteri og sína
sérstöku presta, en prestastéttin öll hafði þar bæði
fjármuna og valds að gæta, að engu væri raskað, því
að þá gat hún brostið, lotningarfull trú fólksins, sem
allt var byggt á.
Og hvergi var prestavaldið öflugra en í Þebu. Og
þar sem Þeba var höfuðborg ríkisins hafði verndar-
vættur borgarinnar, guðinn Amon, orðið einskonar
yfirguð Egypta, fyrst við hliðina á sólguðnum Ra, en
síðar var farið að skoða þá guði báða sem einn og
sama guð, Amon-Ra. Prestar þessa guðs voru eins-