Freyr - 15.04.2001, Qupperneq 30

100
80
60
40
20
0
Úrvalsnýting 1994
I7v~~l
=
-■-
'O
E «o 1_ c i_ 03 Q. 03 C c
c o 2 O) C 0
Q) '2 CL cn 'O 'CT' LL 0 '13 “3 0 Q_ OD ii co C Lu
Úrvalsnýting meðal nauta úr árgangi fæddum 1994.
slöku gengi dætra Pinkils 94013
við gæðaröðun.
Ástæða er til að fara varlega í
miklum ályktunun um naut, sem
mögulega eru að gefa kýr með gott
júgurheilbrigði, á grundvelli þess-
ara niðurstaðna. Þegar júgurbólgu-
hlutfall úr mjaltathugun og frumu-
töluniðurstöður og förgunamiður-
stöður eru skoðaðar í samhengi þá
eru samt aðallega tvö naut sem þar
sýna mjög jákvæða mynd í þessum
efnum en það eru Búri 94019 og
Sveipur 94016. Á það þarf samt að
benda að sérstaklega dætur Búra
eru að jafnaði talsvert yngri en
meðaltalið í þessum dætrahópum
og hefur því minna reynt á þennan
þátt en hjá dætrum þeirra nauta sem
eiga eldri dætur.
Förgun og frjósemi
hjá kúnum
Ending kúnna er óumdeilanlega
mikilvægur þáttur í samhengi við
hagkvæmni mjólkurframleiðslunn-
ar. Endanlegt mat á þessum eigin-
leika fæst hins vegar ekki fyrr en
gripirnir nýtast ekki lengur í rækt-
unarstarfinu. Hins vegar hefur á
allra síðustu árum verið unnin mik-
ið við þróun aðferða til að leggja
mat á erfðaþátt þessa eiginleika,
sem óumdeilanlega er fyrir hendi.
Vísa ég hér til greinar eftir Baldur
H. Benjamínsson á öðrum stað í
blaðinu.
Til að fylgjast með þessum þætti
eru förgunarupplýsingar kúnna úr
einstökum dætrahópum skoðaðar.
Hér koma að vísu til sömu vanda-
mál við lestur á niðurstöðum vegna
misgamalla kúa eins og rætt er að
framan í sambandi við júgur-
hreysti. Góðu heilli verða ekki
greindir að þessu sinni neinir
dætrahópar með jafn neikvæðar
niðurstöður og sjá mátti um þetta
við afkvæmarannsóknina á síðasta
ári.
Mikill munur verður samt
greindur á milli einstakra dætra-
hópa. Það kemur að vísu tæpast að
óvart að sjá hlutfallslega mikla
förgun í hópi dætra þeirra nauta
sem eru að skila fremur slökum af-
urðagripum, eins og Fengur 94015
og Spakur 94021. Einnig er talsvert
mikil förgun á dætrum Tvinna
94011 mjög fljótt eftir að þær koma
í framleiðslu, sem kann að vera vís-
bending urn einhverja slæma galla
hjá þessum kúm. Þá er umtalsverð
förgun sem hefur átt sér stað hjá
dætrum Sokka 94003. Þá verður að
vísu að hafa hugfast að þessar kýr
eru jafneldri en undan öðrum naut-
um, en ekki er ólíklegt að þar gæti
einnig eitthvað fremur ótraustrar
júgurgerðar hjá mörgum af þessum
kúm, þó að um leið sé minnt á að
dætur þessa nauts fá mjög góðan
dóm við gæðaröðun, sem hlýtur að
vera vísbending um að hluti af
þessum kúm séu umtalsverðir
gæðagripir, þó að gallagripir séu of
margir í bland.
í mörgun dætrahópanna er góðu
heilli í árslok 2000 komið fram að
lítið er um förgun á meðal dætr-
anna. Af nautum, sem þannig sýna
jákvæða mynd skal bent á Glað
94018, Punkt 94032, Frísk 94026
og Breiða 94037. Öllum þessum
nautum er það hins vegar um leið
sammerkt að eiga enn fremur ungar
dætur þannig að þær hafa ekki enn
mætt sömu förgunaráhættu og dæt-
ur þeirra nauta þar sem kýmar eru
að jafnaði eldri.
Frjósemi kúnna er mikilvægur
undirstöðuþáttur í hagkvæmri
mjólkurframleiðslu. Hægt er að
nota fjölmarga mælikvarða til þess
að reyna að leggja mat á frjósemi
mjólkurkúa. Þeim er það sameigin-
legt að vera flestir innbyrðis háðir.
Þeir sem algengast er að nota em
haldhlutfall, sem yfirleitt er miðað
við 60 daga frá fyrstu sæðingu,
fjöldi sæðinga á hverja kú eða
dagafjölda á milli burða. Allir þess-
ir mælikvarðar eru skoðaðir hjá
einstökum dætrahópum. Það kemur
hins vegar í ljós að ósamræmi á
milli þessara meðaltalstalna er um-
talsvert og því ástæða til að gæta
mikillar varkárni við túlkun á nið-
urstöðum. Slík niðurstaða er um
leið skýr staðfesting þess að erfða-
þáttur að baki þessum eignleikum
er hlutfallslega lítill, þ.e. arfgengi
þessara eiginleika er mjög lágt. Það
er í samræmi við allar rannsóknir
víða um heint á þessum eiginleik-
um. Vísbendingar um lítil frjósem-
isvandamál út frá meðaltalstölun-
um má sjá t.d. hjá dætrum Dróma
94024, Steins 94027 og Völsungs
94006, en dætrahópamir sem hafa
einna óhagstæðustu niðurstöðumar
eru undan Sokka 94003 og Sveipi
94016. Á það skal minnt að við
kynbótamat fyrir frjósemi eru ein-
gögnu notaðar upplýsingar um bil á
milli burða hjá kúnum.
Afkvæmadómurinn.
Kynbótamat nautanna
í töflu 2 er sýnt kynbótamat naut-
anna fyrir einstaka eiginleika og
heildareinkunn þeirra. Um skýring-
ar á einkunnum vísast til greinar
30 - pR€VR 4-5/2001