Freyr - 01.09.2003, Page 28

í þessari tilraun flokkuðust
gimbramar betur fyrir holdfyll-
ingu en þær féllu aflur mun meira
fyrir fitu en sauðimir. Þeir voru
minna þroskaðir og magrari. Þeir
komu því betur út í verðflokkun
þar sem þeir féllu ekki um verð-
flokk né misstu álagsgreiðslurnar
vegna fitufalls. Þarna virðist sem
gimbrunum hafa verið lógað of
seint en þær vom orðnar þroskað-
ar og famar að safna fitu. Því
virðist ekki henta sami sláturtími
fyrir gimbrar og sauði. Einnig má
álykta að gimbrar henta síður í
vetrareldi lamba þar sem þær
safna frekar á sig fítu en sauðir, en
niðurstöður athugananna á vetrar-
eldi lamba hafa leitt þetta í ljós.
Athugunin, sem gerð var síðast-
liðinn vetur í Skaftártungu, skilaði
of feitum gimbmm í janúar, nema
helst þeim minnstu sem voru
minna þroskaðar við upphaf at-
hugunarinnar. Þama fór kjamfóð-
urgjöfm ekki í aukinn vöxt heldur
í meiri fitusöfnun (5). I tilraun
Braga Líndal Ólafssonar og
Emmu Eyþórsdóttur (1996) með
mismunandi próteinfóðrun gim-
bra voru lömbin einnig orðin helst
til stór og feit þegar þeim var lóg-
að í apríl.
Aukinn vöxtur lamba á styttri
tíma leiðir af sér minni fram-
leiðslukostnað á hverja fram-
leidda einingu. Hvort vetrarslátr-
un með aukinni lýsingu sé fram-
leiðslukerfi, sem skilar auknum
hagnaði, er hins vegar ekki ljóst.
Það fer að hluta til eftir þeim vaxt-
arauka sem næst en ekki síður eft-
ir flokkun lambanna og þar með
því verði sem fæst fyrir þau. Hafa
ber í huga að lömb í aukinni ljós-
lotu ná hraðari vexti en lömb í
eðlilegri daglengd. Með lengri
ljóslotu er því hægt að ná fram
sláturhæfum lömbum fyrr en ella
og þannig stytta framleiðsluferil á
lambakjöti sem gefur hagkvæmari
framleiðslu.
Þetta er því ein leið sem bænd-
ur geta notfært sér til að hafa áhrif
á þá umhverfisþætti sem skipta
máli fyrir vaxtarhraða lamba. Það
sem þetta hefur einkum áhrif á er
át lambanna sem skilar sér í aukn-
um lífþunga og fallþunga.
Markmið með bötun slátur-
lamba er að nýta fóðurorkuna sem
við höfiim til að bæta holdfýllingu
lambanna og auka þyngd þeirra
og þar með verðgildi skrokksins.
Betri holdfylling skilar hins vegar
engum arði ef fitusöfnunin er of
mikil því að þá lækkar verðið.
Þarna þarf að finna hinn gullna
meðalveg í bötun sláturlamba til
að hagkvænt útkoma náist.
Lömbin þarf að velja sérstaklega
með það í huga að hægt sé að bæta
holdfyllinguna án þess að auka
fitumagn skrokksins til skaða.
Heimildir
Bragi Líndal Ólafsson & Emma
Eyþórsdóttir 1996. Haust- og vetrar-
fóðrun sláturlamba. Ráðunautafund-
ur 1996. Bændasamtök íslands og
Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins: 168-173.
Eisemann, J.H., Bauman, D.E.,
Hogue, D.E. & Travis H.F. 1984. Ev-
aluation of a role for prolactin in
growth and the photoperiod-induced
growth response in sheep. Joumal of
animal science, 59:86-94.
Hliðarafurðir í sauðfjár-
rækt...
Frh. afbls. 57
bæði fyrir innlendan og erlendan
markað. Gífurlegu magni af kirtl-
um og líffærum er fargað árlega
sem unnt væri að breyta í afurð
sem skapaði virðisauka. Á íslandi
er fyrir hendi fyrirtæki sem fram-
leiða ensím í ýmiss konar iðnað og
aðrar afúrðir. Til er þekking og
tækni, sem er innan fyrirtækja, á
rannsóknarstofum, og í háskólum,
þekking sem nýta mætti við þróun
Forbes, M.J., E1 Shahat, A.A. Jones,
R. , Duncal, J.GS. & Boaz, T.G 1979.
The effect of daylength on the growth
of lambs. 1. Comparisons of sex, level
of feeding, shearing and breed of sire.
Animal production, 29:33-42.
Gordon, I. (ritstj.) 1997. Advanc-
ing the sheep breeding season. í
Controlled reproduction in sheep &
goats (146-176). Wallingford,Uk: C
A B Intemational.
Jóhannes Sveinbjömsson og Fann-
ey Ólöf Lárusdóttir 2002. Athugun á
vetrareldi lamba á þremur bæjum í
Skaftártungu. Freyr, 8:29-32.
Schanbacher, B.D. & Crouse, J.D.
1980. Growth and performance of
growing-fmishing lambs exposed to
long or short photoperiods. Joumal of
animal science, 51:943-947.
Schanbacher, B.D., Hahn, GL. &
Nienaber, J.A. 1982. Effects of contr-
asting photoperiods and temperatures
on performance traits of confinement-
reared ewe lambs. Joumal of animal
science, 55:620-626.
Stefán Sch. Thorsteinsson og Sig-
valdi Jónsson 2000. Má auka vöxt
lamba í skammdeginu með lýsingu?
Bændablaðið, 6(8): 9.
Tucker, H.A., Petitclerc, D. & Zinn,
S. A. 1984. The influence of photo-
period on body weight gain, body
composition, nutrient intake and
hormone secretion. Joumal of animal
science, 59:1610-1620.
vinnsluferla og framleiðsluvara í
fínefnaiðnaði og öðrum iðnaði.
Brottkast hliðarafúrða og slátur-
úrgangs frá sláturhúsum er um-
hverfismengun og sóun á matvæl-
um sem hægt væri að nýta með
öflugri markaðsstarfsemi og rann-
sóknar- og þróunarvinnu í sam-
starfi við bændur, sláturleyfishafa
og ekki sist íslensk stjómvöld.
(Unnt er að fá skýrsluna í heild
hjá Matra-Matvœlarannsóknum,
Iðntœknistofnun, Keldnáholti, sími
570 7100).
128 - Freyr 7/2003