Freyr - 01.04.2004, Blaðsíða 38

leg niðurstaða og 5 það lakasta
sem mundi segja það að dætur
viðkomandi nauts væru af öllum
settar í neðsta sætið í samanburði
á þeim fimm kúm sem um er
spurt. Bestu niðurstöðuna fá dæt-
ur Kubbs 97030, 2,31 að jafnaði,
enda miklum meirihluta þeirra
skipað í fyrsta eða annað sætið við
röðun. Næstar koma dætur Stígs
97010 með 2,50 að meðaltali, en
áberandi hátt hlutfall þeirra hafnar
í fyrsta sæti, hinar dreifast talsvert
í röð. Dætur Stöpuls 97021 koma
þama næstar með 2,55 að meðal-
tali og er mjög áberandi hve hátt
hlutfall af dætmm hans hafnar í
öðru sæti við röðun. Þá koma dæt-
ur Þverteins 97032 og Kóra einn-
ig með mjög góðan dóm en með-
altölin fyrir þessa hópa em 82,59
og 2,60. Þegar horft er til gölluð-
ustu hópanna fyrir þennan eigin-
leika þá sker Homfirðingur 97031
sig verulega úr með meðaltalið
3,72, en útkoma er einnig fremur
slök fyrir dætur Brúsa 97035 sem
fá að jafnaði 3,25. Rétt er einnig
að benda á slaka útkomu fyrir
dætur Brimils 97016, sem fá 3,34
að jafnaði, og er sú útkoma veru-
lega á skjön við þá mynd sem
fékkst fyrir þennan eiginleika af
dætrum hans við kvíguskoðun, en
áberandi er að við röðun er stómm
hluta dætra hans skipað í 4. sætið.
Auk röðunar er spurt um ýrnsa
mjaltagalla og eru það ekki síður
mikilvægar vísbendingar sem þar
má sjá. Fátítt er að rekast á kýr
sem em mjög lekar, en hjá þremur
dætrahópum kemur fram nokkuð
af slíkum kúm. Af dætmm Pósts
97028 er merkt við þennan þátt
hjá 14% þeirra og í dætrahópun-
um hjá Kóra 97023 og Þverteini
97032 em 10% kúnna sem fá
þessa athugasemd. Öllum þessum
nautum er að sjálfsögðu sammerkt
að fá góðan heildardóm fyrir
mjaltir eins og taflan sýnir.
Þegar spurt er um kýr, sem
mjólkast seint, kemur tæpast að
óvart að þær fínnast vart í dætra-
hópum þeirra nauta sem að fram-
an eru nefnd. Dekkst er myndin að
þessu leyti að sjálfsögðu hjá naut-
unum sem em nefnd hér á undan
með slakan mjaltadóm, merkt er
við þennan galla hjá 27% af dætr-
um Homfirðings 97031 og 22% af
dætrum Brúsa 97035 fá slíka at-
hugasemd. Talsvert ber einnig á
slíkum kúm á meðal dætra þeirra
Fanna 97018, Guma 97003 og
Brimils 97016. Mismjaltir er mest
áberandi galli í mjöltum hjá ís-
lenskum kúm. Astæður þeirra eru
vafalítið feikilega breytilegar ekki
síður en mat bænda á því hvað
þeir meta mismjaltir. Samt er
áreiðanlegt að erfðaþættir skipta
þarna einnig máli sem kemur ætíð
fram i talsverðum mun á milli
dætrahópa. I þessu tilliti er mynd-
in lang jákvæðust fyrir dætur þeir-
ra Pósts 97028 og Kubbs 97030.
Þá eru niðurstöður fyrir dætur
Stöpuls 97021 og Tíguls 97036
einnig jákvæðar fyrir þennan eig-
inleika. Verst verður myndin aftur
á móti hjá dætrum Nára 97026 þar
sem 27% kúnna fá athugasemdir
vegna þessa. I talsvert mörgum
dætrahópum er hlutfall þessarar
athugasemdar 20% eða hærra og
eru það dætur þessara nauta:
Teinn 97001, Bylur 97002, Sekk-
ur 97004, Stígur 97010, Fanni
97018, Hornfirðingur 97031,
Brúsi 97035, Tumi 97039 og Sóp-
ur 97040.
Gæðaröð kúnna er mjög óljóst
skilgreindur eiginleiki. Áreiðan-
lega er mjög breytilegt hvað hver
og einn metur mest þegar hann
raðar kúnum eftir gæðum. Hins
vegar er ekkert vafamál að þetta
eru ákaflega gagnleg loftvog við
endanlegt mat á nautunum. Komi
þar fram eitthvað, sem er alveg úr
takti við það sem aðrar niðurstöð-
ur fyrir kýrnar í viðkomandi
dætrahópi sýna, gefur það tilefni
til að skoða hluti ögn betur og
leita mögulegra skýringa. Að
þessu sinni er eitt naut, sem sker
sig með ólíkindum mikið úr og
fær þannig betri dóm en dæmi
munu um áður, en þetta eru dætur
Stígs 97010 sem fá að meðaltal-
i 2,26 fyrir þennan þátt enda er um
helmingi þeirra skipað í fyrsta
sætið við gæðaröð. Þá eru mjög
jákvæðar niðurstöður hjá dætrum
Teins 97001, sem fá 2,52 að jafn-
aði úr röðuninni. Dætur Kubbs
97030 koma síðan í þriðja sæti
með 2,63 að meðaltali. Tæpast
kemur nokkrum að óvart, í ljósi
þess sem fram hefur komið í
greininni, að dætur Homfirðings
97031 fái lakastan dóm en meðal-
tal þeirra er 3,40. Meðaltalið fyrir
dætur Brúsa 97035 er 3,23. Þá eru
þrír dætrahópar með meðaltalið
3,21, en það eru dætur Fáks
97009, Pósts 97028 og Þverteins
97032. Fyrir Þvertein virka þessar
niðurstöður sem veruleg þversögn
því að eins og fram hefur komið
þá hafa þessar kýr fengið af-
bragðsdóma fyrir þætti sem ætla
má að séu mikils metnir eins og
júgur- og spenagerð og mjaltir,
auk þess að vera miklar afúrðakýr.
Eina vísbendingin sem finnst í
upplýsingum er að nokkuð hátt
hlutfall kúnna fær athugasemdir
um skap í mjaltaathuginni þar sem
spurt er um skapgalla.
Eins og fram hefur komið er
spurst fyrir um skapgalla kúnna í
mjaltaathuguninni en auk þess þá
er skap metið í kvíguskoðun og
það eru þeir dómar sem kynbóta-
mat fyrir þennan eiginleika bygg-
ir á. Þeir dætrahópar þar sem mest
verður vart skapgalla í mjaltaat-
huguninni eru dætur Nagla 97005
með 20%, Þverteins 97032 með
19% og Tuma 97039 með 18%.
Þetta hlutfall er með hliðsjón af
dómsniðurstöðum fyrir kýmar
nokkuð hátt fyrir dætur Þverteins.
Við dóma kúnna virtist hins vegar
| 38 - Freyr 3/2004