Andvari - 01.01.2010, Side 16

14
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
ANDVARI
Næst eignuðust þau son vorið 1884, sem náði fullorðins aldri. Hét hann
Olafur. Fjórða barn þeirra Guðmundar og Oddfríðar var Guðríður, sem
fæddist sumarið 1886 og komst einnig upp. Það ár hóf Guðmundur
búskap á Svartagili í Norðurárdal, og eignaðist hann son með Halldóru
Þorsteinsdóttur á Svartagili, Bjarna, haustið 1887. Oddfríður skildi hins
vegar við mann sinn og fór með Guðríði, dóttur þeirra, til Vesturheims,
og settust þær að í Winnipeg.3 Guðmundur var bóndi á Traðarbakka
1890-1893, en í Mýrarholti eftir það. Haustið 1893 gekk hann að eiga
Ingibjörgu Olafsdóttur, sem hafði árin á undan verið vinnukona að
Görðum. Hún var fædd 8. febrúar 1869, dóttir Ólafs Jónssonar, bónda á
Bárustöðum í Andakíl, og Guðrúnar Jónsdóttur. Ólafur á Bárustöðum
var sonur Jóns Gíslasonar, bónda á sama stað.4
/ /
Þau Guðmundur Olafsson og Ingibjörg Olafsdóttir eignuðust þrjú
börn, Konráð, Björn og Guðrúnu. En þeim varð aðeins auðið samvista
í átta ár, því að Guðmundur lést 14. mars 1901, ekki orðinn fimmtugur.
Kona hans fór eftir það í húsmennsku með börn sín þrjú, á Akranesi
1901-1902 og í Hábæ 1902. Ólafur, sonur Guðmundar af fyrra hjóna-
bandi, hélt þá til Vesturheims til móts við móður sína og systur, barðist í
her Kanada í Norðurálfuófriðnum mikla og særðist þar, en gerðist síðar
húsamálari. En raunum hinnar ungu ekkju linnti ekki, því að ári síðar,
1903, létust tvö börn hennar, Konráð í febrúar, Guðrún í júní.5 Fluttist
hún suður með eina barnið, sem eftir lifði, Björn Ólafsson, sjö ára að
aldri. Kom hann á sauðskinnsskóm suður í höfuðstaðinn, eins og hann
minntist stundum á síðar. Ingibjörg varð ráðskona hjá Elís Péturssyni
frá Vogum, sem misst hafði konu sína um svipað leyti og Ingibjörg
mann sinn. Bjuggu þau Elís og Ingibjörg um skeið í Klöpp í Vogum, en
fluttust síðan til Reykjavíkur. Þar starfaði Elís sem trésmiður og málari.
í ræðu röskri hálfri öld síðar rifjaði Björn upp, hvernig Reykjavík var á
fyrsta áratug tuttugustu aldar:
Fyrir rúmum 50 árum voru hér um sjö þúsund manns, sem bjuggu í litlum
og fátæklegum timburhúsum, klædd með bárujámi eða svörtum tjörupappa.
Hvarvetna voru moldargötur, sem oft voru ekki öðmm færar en fuglinum
fljúgandi. Þessar moldargötur voru lýstar upp með litlum olíulömpum.
Skolpinu var kastað í götuna. Vatnið þurfti að sækja langa leið í brunna, sem
oft voru hættulegir heilsu manna. Þá þekktust ekki eldhúskranar og því síður
heitt vatn í eldhúsinu, hvenær sem þess var óskað. Orðið „miðstöðvarofn“ var
ekki til í málinu.6