Andvari - 01.01.2010, Síða 126

124
ÞÓRA SIGRÍÐUR INGÓLFSDÓTTIR
ANDVARI
IV
Páll er frá upphafi heiðarlegur og hreinskiptinn, ólíkt Gosa og að því leyti er
ekki hægt að bera Pál saman við spýtusnáðann í gömlu útgáfunni sem höf-
undur hreifst svo af. Aftur á móti má í verkinu finna annan gosa sem líkist
frummyndinni meira að þessu leyti en það er gamall vinur Páls og tjaldfélagi
í vegavinnu, Steindór Guðbrandsson, sem raunar er kynntur til sögunnar sem
einhvers konar gosi. Lesandinn kynnist Steindóri fyrst í gegnum orð fyrrver-
andi leigusala hans, málarameistarafrúar á Ránargötu 70. Páll fer þangað í leit
að Steindóri en hittir í staðinn fyrrnefnda frú sem segir honum að Steindór
sé farinn og ber honum ekki vel söguna. Það er ekki nóg með að honum sé
lýst sem óalandi og óferjandi heldur má beinlínis heimfæra upp á Steindór
meginþemað í sögunni um Gosa, sem tengist föður Gosa og skólagöngunni.
Frúin segir: „Aumingja faðir hans, hugsa ég oft á dag, aumingja faðir hans,
að vera að kosta hann til náms. Og svo á að fara að vígja rándýran háskóla
handa þessum gosa!“ (Gangvirkið, 54). Steindór leggur stund á norrænunám í
Háskólanum en verður lítið úr verki. Hann fær peninga senda frá föður sínum
en eyðir þeim í svall og kvennafar. Hann talar illa um Háskólann og þá sem
þar eru enda dregst það á langinn að hann ljúki prófi, og kemur reyndar í ljós
að hann gerir það aldrei. Snemma í sögunni af Gosa á aðalpersónan samtal
við flugu eina en Gosi segir við hana: „[...] það skal ég segja þér í trúnaði, að
mig langar alls ekkert til að læra. Jeg vil heldur leika mér [...] Það er aðeins
eitt á jörðu hjer, sem hentar mínum gáfum [...] Það er að jeta, drekka, sofa og
skemta mér og lifa allan daginn fyrirhafnarlausu lífi.“ (Gosi, 21).
Steindór gerir nákvæmlega þetta og segir nánast það sama við Pál þótt
með öðrum orðum sé: „Ég verð að sætta mig við bölvaðan píring frá karli
föður mínum. I vetur skammtar hann mér einhverja hungurlús mánaðar-
lega og skilur ekki einu sinni að unga menn langi til að heimsumbóla um
jólin eins og annað fólk og sprengja kínverja á gamlárskvöld.“ (Gangvirkið,
70-71). Steindór hangir á kaffihúsum og læst vera andlegur leiðtogi ungra og
upprennandi skálda. Hann hefur nokkuð háar hugmyndir um sjálfan sig og
gerir stólpagrín að Páli og lætur í það skína að hann sé heimskur sakleysingi.
Seint í sögunni um Gosa, þegar honum hafa vaxið asnaeyru í Leikfangalandi,
kemur mús ein að máli við hann og segir: „Veistu ekki, að hjer er það lífs-
ins lögmál, að drengir, sem [...] fyrirlíta kennara, en leika sjer frá morgni
til kvelds, verða með tímanum asnar.“ (Gosi, 171) Segja má að líkt fari fyrir
Steindóri og öðrum sem dvelja of lengi í Leikfangalandi - hann breytist
í asna. Sögumaður þríleiksins lýsir tilburðum Steindórs þegar hann er að
borða oftar en einu sinni og segir m.a. að þeir hafi minnt ýmist á: „fimlegar
skylmingar, listrænan píanóleik eða fyrirvaralausa rykki gervifólksins í teikni-
myndum Disneys. Hann [...] þreif annað vínarbrauðið og klippti það sundur