Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Page 57

MINNINGAR FRÁ MÖÐRUVÖLLUM
37
segir um Ólaf konung Tryggvason,
skartmaður í klæðaburði, elskur að
fögrum listum og vísindum, áhuga-
maður mikill um öll þjóðþrifamál.
Honum var ættgengur áhuginn; því
faðir lians var brennandi áhuga-
maður, þá gamall maður þar á
Möðruvöllum — gamall að aldri, en
kornungur í anda, og hafði verið
vinnugarpur mikill, meðan hann
hélt sér heilum. Stefán kennari
var búsýslumaður og hafði mörg
járn í eldi, án þess að þau brynnu.
Hann var gestrisinn við alla alþýðu
og höfðingi heim að sækja, og kona
lians slíkt liið sama, Steinunn frá
Helgavatni. Þau gerðu skólasvein-
um veizlu á jólanótt, eða gamlárs-
kveld, þeim, sem sátu að Möðru-
völlum um hátíðirnar og ekki gátu
farið heim til foreldra vegna fjar-
lægðar. Þar var glaumur mikill og
ræðuhöld, vín veitt og þó í hófi
•drukkið. Eg man eftir einni ræðu
Stefáns þá, um sólskinsbletti í heiði
og lagði hann út af kvæði Jónasar,
og fór vel með. Hann mælti m. a.
á þá leið, að æskan gæti eignast
sólskinslblettina þá, ef hún drýgði
dáð og héldi sér heilli og stefndi
hátt, og fór um það fögi-um orðum
og tilfinningaríkum. Kona Stefáns
gekk þarna um beina, af mikilli
alúð.
Stefán var svo áhugaríkur, að
hann miðlaði þeim utanskóla, sem
nota vildu sér það. En þeir piltar
voru fáir, sem geugu á það lagið,
hvort sem feimni var í vegi, eða
aðrar orsakir.
Mér er í minni sumardagur fyrsti,
vorið sem eg fór úr skólanum. Það
var gott; batnaði með einmánuði —
1883 — upp úr voöavetri og var
grænt um að litast um sumarmál.
Eg var orðinn heimfús, því að ilmur
grasrótar var stiginn mér til höf-
uðsins og var eg um kvöldið að
tvístíga úti hjá gamla bænum.
Stefán kom út úr liúsi sínu og leit
til mín, bauð mér inn í kveldmat-
inn og lék á als oddi, gestrisinn
mjög og kátur. Þar var vel réttað
borð og brennivín gott, frá Jakob
Havsteen á Oddeyri, danskt korn-
brennivín og kostaði 65 aura
þriggja pela flaska. Það var gott
kaup og vissulega ratvís drykkur
til efstu hæða liöfuðsins. Mér fanst.
þá, að eg kæmist upp á afarhátt
fjall og sæi þaðan öll ríki veraldar
og þeirra dýrð. Þá drukku góðir
menn sjálfum sér til vitsmuna auka.
Nú drekka heimskir menn mengaða
samsuðu sér til aukinnar óvizku
og niðurgöhgu í lágar veraldir og
á dimmar stöðvar, þar sem óhrein-
ir andar ota hös-kolli, líklega hár-
lausum.
Þetta kvöld, fyi’sta sumardags,
var Stefán kennari víðförull yfir
borðum og fór áhugi lians um allar
jarðir. Ekki mátti hann veita vín
piltum skólans, það var honum
bannað í reglugerð, eða þá að
skólameistari léti svo um mælt.
Bað hann mig, er eg kvaddi, að
leyna “rykinu” þegar eg gengi til
hvílu, og það mun eg hafa gert.
Eftir heimför mína af skólanum
skiptumst við Stefán bréfum á í
mörg ár. Þess get eg vegna þess,
að í þeim var áhugi hans á lands-
málum glaðvakandi meðan hann
var heill heilsu, nokkurn veginn.
Stefán var framan af lítill trú-
maður og mun hafa í þeim efnum
verið lærisveinn Brandesar. En á
efri árum hneigðist hann að guði