Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Side 79

SKÁLDIÐ ÞORBJÖRN BJARNARSON (ÞORSKABÍTUR)
59
þyrmdu þeim í framkvæmdinni.
Um rithöfund og ritstjóra einn ís-
lenzkan fór hann svofeldum orðum
í einu bréfa sinna: “Hann er sósí-
alisti og er að fyllast þessu blinda
ofstæki, sem einkennir flesta ís-
lendinga er gerst hafa jafnaðar-
menn, — sem er ekki orðið rétt-
nefni, því þessir hálf-þroskuðu og
hálf-tryltu unglingar, sem mest ber
á, misskilja hina göfugu hugsjón,
sem liggur til grundvallar fyrir
mannréttindakenningunni. Þeir vilja
umturna allri mannfélaga bygging-
unni í flughasti, sópa burt öllu, sem
telst til hins eldra, jafnt illu sem
góðu. Svo er frekjan mi'kil, að alt,
sem áður lyfti anda mannsins yfir
agg og þras daglega lífsins, t. d.
viðkvæm, tilfinningadjúp lotning
fyrir fegurð alheims og hin ódauð-
lega þrá mannsandans til að skilja
hin huldu lög tilverunnar og insta
eðli lífsins og tilgang;— alt þetta
skal í eld kastast, sem skaðlegur
vöxtur á líkama mannfélagsheild-
arinnar. Hið eina og æðsta boðorð
þessara manna er að láta alt víkja
fyrir hinni auðsjáanlegu nautnaþrá,
sem nú hefir gagntekið allan heirn-
inn. Hinn eini vegur til sáluhjálp-
ar er að hafa nóga peninga til að
geta svalað þessari blindu þrá
nautnalífsins, sem þó hinir svörnu
féndur þeirra, arðræningjarnir,
liafa blásið þeim í brjóst. Eg er
eldheitur mannréttindamaður og
hefi altaf verið og hata auðvalds-
stefnuna af öllu hjarta, en umbóta-
stefna mín gengur í alt aðra átt.
Þess vegna er eg harðorður í garð
þessara manna.”
Fór þó fjarri, eins og Þorskabít-
ur segir beint í bréfi þessu, að hann
hafi gerst neinn liðhlaupi í skoð-
unum; mannréttinda - hugsjónanna
gætir í yngri ljóðum hans engu
óákveðnar en í hinum eldri. Voru
honum umbóta-málin svo rík í
huga, að jafnvel í jólakvæðum
hans frá síðustu árurn verður hið
þjóðfélagslega viðhorf hans grunn-
tónninn. Hann flytur vorum “aldr-
aða heim” svofeldar “Jólaóskir”
(Heimskringla, 22. desember 1926):
“Eg vildi þér gæti’ eg í guðsriki breytt,
með göfgum og háfleygum sálum,
í sannleika og réttlæti, er yrðu sem eitt
og alsherjar samfélagsmálum.
Eg vildi eg gæti á veginn leitt þann,
sem villist í moldviðri tíða,
og verndað hvern særðan og svívirtan
mann,
er saklaus má óréttinn líða.
Eg vildi eg gæti’ alla vermt þá og klætt,
sem vart geta nekt sína falið.
Hvern hungraðan mettað og hag þeirra
bætt,
sem heimurinn mest hefir kvalið.
í kvæðinu “Jól” (Heimskringla,
16. desember, 1931) eggjar skáldið
forráðamenn þjóðar sinnar og ann-
ara þessari heitu lögeggjan:
“Bætið kjör hins beygða og þreytta,
blóði sveitta verkamanns.
Gætið, að ei séu saklaus
svelt og vanrækt börnin hans.
Gefið öllum hraustum höndum
hugþekt starf er færir brauð.
Andið lofti, yl og birtu
inn í hreysin gleðisnauð.
ójöfnuð ei leyfið lengur,
landsins deilt þá nægtum er;
þar sem einn er arði rændur,
öðrum liðið draga sér.
Látið ei með lymskubrögðum
lífs frá borði hrekja neinn.
Látið súrdeig liknar ólga.
— Laun séu brauð, en ekki steinn.’’
En þrátt fyrir það, að Þorskabít-
ur snýr þráfaldlega upp dökka
borðinu á lífinu, fremur en hinu
bjartara, er hann fast-trúaður á
sigurmátt hugsjónanna stærstu, og
þar með á vilja og hæfileika mann-