Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2001, Blaðsíða 325
Ritrýndar vísindagreinar 323
inntaki hitaveitu um allt húsnæðið. Röðunin (sýnd á mynd 1) fer eftir hitastigi, þ.e. heitari
rörin eru höfð efst en þau kaldari neðst. Helstu gallar hefðbundinna lagnakerfa eru að
tiltölulega flókið er að setja þau upp og stilla og málmrörin eiga það á hættu að tærast. Helsti
kostur kerfanna er að mikil reynsla er til staðar varðandi uppsetningu.
Rör-í-rör kerfi eru byggð þannig upp að plaströrum er komið íyrir í gólfþlötu (mynd 3).
Hver lögn fer frá inntaki beint í það herbergi sem henni er ætlað að þjónusta og til baka aftur.
Nafn sitt dregur kerfið af því að fóðurrörinu, sem flytur vatnið, er komið íyrir innan í
hlífðarröri. Aðalkostur rör-í-rör kerfa felst í því öryggi sem þau veita gegn vatnstjóni. Þar
sem um er að ræða plastlagnir þá er ekki hætta á tæringu sem er aðalorsök vatnstjóna í
lagnakcrfum heimila. Skemmist fóðurrörið, þannig að leki á sér stað, kemur vatnið til með
að renna eftir hlífðarrörinu þannig að hægt er að losa vatnið í burtu án þess að það valdi
frckari skemmdum á húsnæðinu. Einnig er hægt að skipta út fóðurrörinu og draga nýtt inn í
staðinn.
Til að bera saman varmatap þessara tveggja lagnakerfa voru gerð tölvulíkön í FEM-for-
ritinu ANSYS. Lagnaraðferðir rör-í-rör kerfa eru ekki í eins föstum skorðum og fýrir
hefðbundið kerfi og því voru gerð tölvulíkön af tveimur lagnaaðferðum. Munurinn á þessum
tveimur lagnaaðferðum er sá að í öðru tilfellinu eru lagnirnar lagðar neðst í gólfplötuna og
í hinu tilfellinu efst í gólfplötuna. Niðurstaða verkefnissins var sú að varmatap þessara
tveggja kerfa væri sambærilegt, þrátt fyrir að annað er lagt í einangrun en hitt ekki.
Greinin skiptist í þrennt. Fyrst er farið í tölvulíkan og jaðarskilyrði hefðbundinna
lagnakerfa og rör-í-rör kerfa (sitt í hvoru lagi). Síðan kemur niðurstöðukafli, sem skiptist í
tvennt eftir lagnakerfum og þá eru niðurstöður reifaðar í lokin (Samanburður á lagnakerfúm).
Steypa ^
Tölvulíkan af hefðbundnu lagnakerfi
Likanið á mynd 1 sýnir þverskurð af útvegg sem er 2,7 m hár.
Lagnirnar eru lagðar í einangrun innan útveggjar. Neðsta lögnin
er höfð nógu langt frá gólfi til að áhrif vegna varmataps
lagnanna gætir ekki, þ.e. hitastigshækkun við gólftð er óháð
varmatapi röranna.
Jaðarskilyrði
Hitastig og þvermál röra (tafla 1) er valið m.v. algeng gildi. Gildi fýrir rennsli í
neyslulögnum miðast við að 5 sek. tæki að fylla 1 I. ílát. Fyrir ofnalagnir var miðað við
varmaþörf venjulegs einbýlishúss en það gefur rennslið u.þ.b. 4 l/mín[l].
Tafla I: Upphafsskilyrði
Hitastig [°C] Ytra þvermál [mm] Rennsli [l/s] Varmaburður [W/m2°C]
Heitt neysluvatnsrör (1) 80 20 0,20 4300
Framrásarrör (2) 80 15 0,065 602
Bakrásarrör (3) 35 15 -0,065 576
Kalt neysluvatnsrör (4) 5 20 0,20 1850
Innra byrði veggjar* 20 1/0,14
Ytra byrði veggjar* -15 1/0,04
* Varmaburðastuðlar reiknaðir meða kólnunartölum skv. staðlinum ÍST 66[2]
Einangrun«
1) Heitt vatn, 80*C
2) Framrás, 80*C
3) Bakrás, 35*C
4) Kalt vatn, 5*C
r:
r5
Mynd 1: Líkan af hefð-
bundnu keifi.