Tónlistin - 01.12.1945, Blaðsíða 34

64
rÓNLISTIN
Þjéðlögin á
Austfjörðum
í framhaldi af kynnisferÖinni um Vest-
firði fór Hallgrímur Helgason síðastlið-
ið sumar um Austfirði til þess að útbreiða
þekkingu manna á hinu islenzka þjóðlagi.
Efnisskráin var að þessu sinni fjölþættari.
Skiptist nú á erindi um j:>jóðlegt sönglif
íslendinga, söngflutningur á þjóðlögun-
um, skýringar, einleikur á blokkflautu og
samspil á fiðlu og orgelharmóníum.
Blokkflautan var sýnd sem sérstaklega
handhægt og auðlært hljóðfæri, sem með
grönnum og fingerðum hljóm flytur að-
gengileg lög eftir tveimur áttundum með
öllum hálftónum. Helgi Hallgrímsson ann-
aðist söngflutning og undirleik. Voru
kynningarkvöld haldin á eftirtöldum stöð-
um: Höfn í Hornafirði, Nesjakirkju í
Hornafirði, Mýrum í Hornafirði, Stafa-
fellskirkju í Lóni, Djúpavogskirkju, Ey-
dalakirkju, Stöðvarfirði, Búðum í Fá-
skrúðsfirði, Búðareyri við Reyðarfjörð,
Eskifirði (tvítekið vegna áskorana), Nes-
kaupstað í Norðfirði og Seyðisfirði (flutt
tvisvar vegna tilmæla). Virtist skilning-
ur manna á gildi þjóðlagsins víða opinn,
og tóku menn kynningarförinni yfirleitt
mjög vel. Sérstaklega ber þó að nefna
Hornafjörðinn, sakir sjaldgæfs brenn-
andi áhuga og einlægrar velvildar. Var
gleðilegt að finna svo ríka eftirtekt og
svo óskiptan stuðning við málstað þjóð-
arinnar — þjóðlagið, enda hafa Hornfirð-
ingar sjálfir lagt mikið af mörkum til
hinnar óþrjótandi námu þjóðlagsins með
Ingunni Bjarnadóttur i Kyljárholti og
Bjarna Bjarnasyni að Brekku í fylkingar-
broddi. Ingunn hefir kveðið af munni
fram mikið af lögum, sem skipa verður á
bekk með þjóðlaginu sökum uppruna
og eðlis. Eru lögin athyglisverð, ekki sizt
jjegar þess er gætt, að Ingunn hefir alls
cassazione (ít.), serenata, aftan-
músík, kvöldsöngur.
castanuelas (sp.), „kastanéttur“,
handsmellur, taktsmellur.
catch (e.), grípa; einskonar fúga
með skringilegum söngtexta, iðk-
uð í Englandi.
cauda (lat.), „skott,“ „rófa“; lóðrétl
strik, sem sett var neðan og aftan
við gömlu, lengstu nótnagildin,
m a x i m a og 1 o n g a, sömuleið-
is við upphafs- og lokanótu sam-
tónunganna (ligatur, þeg.ar marg-
ar nótur eru sameinaðar í eitt
merki).
cavalleto (ít.), ponticello, stóll
á strokhljóðfærum.
cavata, cavatina, söngatriði með
Ijóðlagasniði í óperu.
celere, celeramente (ít.), fljótt, hratt;
c e 1 e r i t á, leikni í hraðflutningi.
celesta, nýtízku hljómsveitarhljóð-
færi, málmplötur, sem slegnar eru
með snertlum eða nótum, nær frá
litla c til tvístrikaðs a.
celestina (it.), jeu céleste (fr.)
eða v o i x c é 1 e s te, er örlítið
titrandi, fíngerð og veiktóna tungu-
rödd i orgeli (8 fóta) og harmón-
íum (venjulega 2 fóta).
cello, stytting úr violoncello, celló.
cembalisti, m a e s t r o a I c e m b a-
I o, undirleikarinn, sem spilar
generalhassann við píanóið.
cembalo, stytt úr clavicembalo
(sjá síðar).
cento, úrelt eftirlögun; gregóríanska
lielgisöngvahókin (antiphonarium)
nefndist líka c e n t o.
cesur, lotuskil, sönghvíld, eðlileg
skipting laglínunnar.