Tónlistin - 01.12.1945, Blaðsíða 40

70
TÓNLISTIN
um örmum og list þeirra þakksamlega
þegin.
Björgvin Guðmnndsson er afkasta-
mikill tónhöfundur, sem lagt hefir sér-
staka rækt við hin dramatísku kór-
söngsform, kantötuna og óratóríuna.
Með honum hefst nýtt landnám í sögu
íslenzkrar tónsmíÖi, því að hingaÖ til
hafa tónskáldin gengið brautir hinna
smærri forma. Þó rná ekki skjóta fram
hjá þéirri staðreynd, að í smáum brotum
þróast hugsunin fyrst þar til hún hefir
ratað á þjóðrunninn búning. Eitt stærsta
verk Björgvins, óratórían „Friður á
jörðu“, var flutt sem tákn þeirra um-
brotatímaj er slotaði hinum geivænlegasta
hildarleik, er heimurinn hefir nokkru
sinni augum litið, og stundarkyrrð komst
á, hvort sem um er að ræða varanlega
friðarlausn eða Fróðafrið einungis. Victor
Urbantschitsch stóð fyrir þessari upp-
færsiu og hafði sér til samvinnu bland-
aðan kór, hljómsveit, einsöngvara og ein-
leikara. Enda þótt miklum kröftum væri
hér stcypt saman, verður þó tæplega full-
yrt, að árangur flutningsins hafi verið
hinn bezti, er á varð kosið. Kórinn sýndi
ekki þá innlífun, er æskileg hefði verið,
og inngrip raddflokkanna voru alls ekki
nógsamlega skýr, enda mun stjórnandinn
ekki hafa lagt sig svo fram sem nauðsyn-
legt var. Flutningurinn var því allur með
daufara bragði. Albert Klahn hafði fært
verkið til hljómsveitarstíls af hinni stök-
ustu alúð og nákvæmni, þótt hans þáttur
væri hvergi dreginn fram í ummælum
dagblaðanna. Að ])ví leyti var verkið í
góðum höndum. Einsöng fluttu Ólafía
Jónsdóttir, Ingibjörg Steingrímsdóttir,
Björg Guðnadóttir, Pétur Jónsson og
Ólafur Magnússon. Olafia er ágæt radd-
kona, en fullmikið ber á yfirtónum henn-
ar, Ingibjörg leysti sinn þátt dável af
hendi, en Björg gætti þess ekki nógu vel
að fella saman orð og tónhendingar.
Hlutverk Péturs lá ekki allskostar við
hans hæfi. svo að framsetningin naut sín
ekki sem skyldi,' hinsvegar var liður Ólafs
hlutfalísíéga véigameiri, cn söngstíll hans
er enn of einhæfur svo að vant verður
hreimbrigða í meðferð hans, þótt sköru-
leg sé á sinn hátt. Einleikur fórst þeim
vel Birni Ólafssyni og Heinz Edelstein,
og Páll Isólfsson aðstoðaði grandgæfi-
lega á orgelið og flutti þess utan einn til-
brigðaverk eftir Björgvin í hefðbundnum
skreytingastíl kóralsins.
Sigfús Einarsson er einn af frum-
herjum íslenzkrar tónlistar. Dómkirkju-
kórinn undir stjórn Páls ísólfsson-
ar tileinkaði honum minningarhljóm-
leika með sýnishornum úr tónsmiða-
starfi hans. Skiptust þar á kórverk, org-
éllög, einsöngvar og fiðlulög. Sigfús er
bundinn gamalli erfðavenju hins róman-
tiska stíls með hljómskorðuðum rithætti
sparlegrar framvindu. Kórar hans eru
ekki byggðir á „pólýfón", röksemdafærslu
tónbálksins, held.ur þræða þeir auðsóttar
leiðir lagrænnar eftirtektar. Af þessu
sprettur nokkur skortur á innri stígandi
og ótviræðum hámörkum. Þlinsvegar eru
einsöngslög hans fastari i mótum og birta
fyrirætlanir hans.á fullkomnara hátt en
tiðkazt hefir í íslenzkri sönglagagerð.
Hermann Guðmundsson hefir mjúka rödd,
en hann einblínir um of á einstaka tóna
og skeytir minna um lífræn tengsl hinn-
ar söngskráðu línu, svo að fram kemur
stöðnun i framrás heildarinnar. Kristín
Einarsdóttir hefir góða altrödd, sem þó
vantar eilitið meiri sveigjanleik. Bæði
fluttu þau kirkjulög eftir Sigfús. Þórar-
inn Guðmundsson lék fiðlulögin með góð-
um tón en ónógri festu, Páll ísólfsson
flutti orgeleinleik með settri áferð, og
Sigurður ísólfsson annaðist undirleik með
kórnum.
Anna Þórhallsdóttir er ung söng-
kona, sem nokkrum sinnum hefir kvatt
sér hljóðs á vegum útvarps. Áður en
hún hélt utan til söngnáms efndi hún
til sjálfstæðra hljómleika til þess að
dýpka lauslega kynningu gegnum vél-
ræna milliliði. Hún býr yfir góðum
söngsmekk o g he.fir aflað sér tals-
vérðr'ar sjálfsménntunar, se'm glöggt