Læknablaðið - 01.10.1977, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
191
verið eðlileg og hún fór smám saman að ná
sér og hefur getað unnið húsmóðurstörf það
sem af er ári 1977. Hætt var við L-Thyroxin
vorið 1976 og joðupptaka gerð sumarið 1976
var 15% eftir 4 klst., 38% eftir 24 klst.,
skann var eðlilegt og T4 var 5 microgr.%.
Sjúkrasaga III
46 ára kona, lögð inn á lyfjadeild Borgar-
spítalans veturinn 1976 vegna hita. Hún hafði
fyrst orðið vör við hita 10 dögum fyrir inn-
lögn og fylgdu honum væg særindi í hálsi
og síðar verkir framan í hálsi hægra megin
og leiddu verkir þessir upp í hægri kjálka
og hægra eyra. Hún hafði einnig væga kyng-
ingarörðugleika, en ekki önnur einkenni
nema slappleika og slen. Hiti var breytilegur,
oftast lítill á morgnana, en 39° á kvöldin.
Hún hafði engin einkenni frá öndunar- né
þvagfærum. Hún var meðhöndluð með sýkla-
lyfjum án árangurs og var því lögð inn til
rannsóknar.
Hún hafði verið heilsuhraust um ævina,
legið á lyflækningadeild Borgarspitalans 1973
vegna sökkhækkunar og útbrota, sem rakið
var til veirusýkingar. Þvagfærasýkingu hafði
hún fengið tvívegis fyrir nokkrum árum.
Við skoðun var hún ekki veikindaleg, hiti
mældist 37.8° við komu, en að kvöldi sama
dags 39.6. Húðlitur var eðlilegur og engar
eitlastækkanir finnanlegar. Barki var í mið-
línu, en skjaldkirtill áberandi stækkaður,
einkum hægra megin, þéttur viðkomu, ekki
hnútóttur, en mjög aumur. Hjarta- og
lungnahlustun var eðlileg, púls 88/mín., blóð-
þrýstingur 140/90. Skoðun var að öðru leyti
eðlileg.
Rannsóknir sýndu vægt blóðleysi, blóðrauði
10.8 gr.%, sökk var meira en 150 mm/klst.
Hvit blóðkorn 6500, stafir 24, deilikjarnar 40,
rauðkirningar 2,5, blákirningar engir, eitling-
ar 28 og stórkirningar 5,5. Þvagfærarann-
sókn, fastandi blóðsykur, s-kreatinin og lifr-
arpróf voru eðiileg. T4 var 13.4 microgr.%,
eggjahvítubundið joð 0.71 p,mol/l og thyroxin
165 (.imol/1. TSH var lítillega hækkað, 2.5.
Mótefni gegn skjaldkirtilseggjahvítu fundust
ekki, leitað tvívegis með hálfsmánaðar milli-
bili. Ekki fundust hettusóttarmótefni í blóð-
vökva. Fimm dögum eftir komu var gerð joð-
upptaka, sem var 1.9% eftir 4 klst., 0,6%
eftir 24 klst. svo að skann varð ekki gert.
Endurtekin joðupptaka tæpum mánuði siðar
sýndi enn mjög litla svörun, sem var innan
við 1% eftir 24 klst. Hjartarafrit var eðli-
legt og lungnamynd sýndi engar bráðar
breytingar. 10 dögum eftir komu var blóð-
rauði 9.8 gr.%, sökk 150 mm, hvit blóðkorn
6500 og T4 9.6 microgr.%.
Hægbráð skjaldkirtilsbólga þótti líklegasta
greiningin við komu og studdu rannsóknir
þann grun eindregið.
Fyrstu dagana var hiti mjög breytilegur,
konan nánast hitalaus að morgni, en hiti allt
að 40° að kvöldi. Tekin voru blóðsýni til
ræktunar í hitatoppum og voru þau nei-
kvæð. Hún var sett á acetylsalicylsýru-
meðferð sex dögum eftir komu og fékk 4
grömm á dag. Hún svaraði vel þeirri með-
ferð og fór hiti smálækkandi og varð hita-
laus með öllu 15 dögum eftir komu. Hún
var útskrifuð eftir mánaðarlegu og velt sökk
þá 86 mm/klst. Hún hafði aldrei nein ein-
kenni um ofstarfsemi skjaldkirtils.
Henni var fylgt eftir á göngudeild og fór
líðan hennar stöðugt batnandi, en hún var
þó lengi slöpp og úthaldslítil. Sex vikum frá
innlögn var heilsa hennar orðin allgóð,
skjaldkirtill starfaði eðlilega og fannst ekki
lengur við þreifingu. Rannsóknir sýndu þá
blóðrauða 12.2 gr.%, hvít blóðkom 5500, og
sökk 10 mm/klst. Tveim mánuðum frá út-
skrift var joðupptaka 18% eftir 4 klst. og
36% eftir 24 klst. Skann var eðlilegt. T4
mældist þá 4.8 microgr.%. Acetylsalicyl-sýra
var þá minnkuð í 1 gramm á dag og meðferð
síðan hætt þrem vikum síðar. I nóvember
1976 var hún enn einkennalaus og bar engin
merki skjaldkirtilssjúkdóms.
SKIL
Þessar þrjár konur höfðu einkenni, sem
bentu til hægbráðrar skjaldkirtilsbólgu
(thyroiditis subacuta).
Einkenni þessi voru hiti, verkur fram-
anvert í hálsi, kyngingarörðugleikar og al-
raennur slappleiki. Siækkaður og aumur
skjaldkirtill fannst við skoðun hjá þeim
öllum.
Þrátt fyrir dæmigerð sjúkdómseinkenni,
vafðist sjúkdómsgreiningin fyrir læknum
og stafar það væntanlega af því hversu
sjúkdómurinn er sjaldgæfur hérlendis. Við
teljum samt sem áður að sjúkdómurinn
sé algengari en þessi fáu tilfelli benda til,
og því líklegt að vægari tilfelli séu aldrei
greind og aðeins þau svæsnari lögð inn
á sjúkrahús.
í Olmsted County í Minnesota fundust
12,1 tilfelli á ári miðað við hverja 100
þúsund íbúa og var sjúkdómurinn fjórum
sinnum algengari hjá konum en körlum
(4.3 á móti 1). Aðeins fáir þessara sjúkl-
inga, sem þar voru greindir voru með
það svæsin einkenni að þeir þyrftu á
sjúkrahúsvist að halda.0 Oftast sést þessi
sjúkdómur hjá konum á fertugs- og
fimmtugsaldri.
Við athugun á skrám lyfjadeilda sjúkra-
húsanna í Reykjavík fundust fimm til-
felli til viðbótar, sem greind höfðu verið
á árunum 1967-1976. (Sjá töflu I).