Læknablaðið - 01.03.1979, Side 40

24
LÆKNABLAÐIÐ
Mynd 1.
FÓSTURFRÆÐI (mynd II)
Meckel sannaði, að um var að ræða leif-
ar af ductus omphaloentericus (öðru nafni
ductus vitellinus eða ductus omphalomes-
entericus), en gangur sá er til snemma á
fósturskeiði og liggur útúr frumgörninni, á
mótum fram- og afturgarnar og tengir hana
rauðupokanum. Gangurinn þrengist
nokkru seinna og rýrnar ásamt æðunum,
sem honum fylgja. Hann hverfur venjulega
alveg í 6. til 7. fósturviku. Sá hluti gangs-
ins, sem er næstur naflanum, þrengist
fyrst, og síðast sá hluti, sem er næstur
görninni.1 Haldist gangurinn opinn, allur
eða að hluta, koma fram margs konar
sköpunargallar (sjá mynd I). Gangurinn
hefur æðakerfi óháð görninni í kring, með
tveimur slagæðum og tveimur bláæðum (aa.
og vv. omphalomesentericae). Æðarnar
hverfa venjulega um leið og gangurinn,
nema hluti af hæ. slagæðinni, sem verður
að a.mesenterica sup., og hluti af vi. bláæð-
inni, sem verður að v.portae. Stundum
hverfa þessar æðar ekki, heldur haldast
opnar, eða sem lokaðir strengir frá görn-
inni og fram í naflann og/eða yfir í hengið
(mesenterium). Þær valda sömu fylgi-
kvillahættu og aðrir strengir í kviðarhol-
inu, að viðbættri blæðingarhættunni við
skurðaðgerðir, þegar um opnar æðar er að
ræða.13 11
VEFJAFRÆÐI
Slímhúðin innan á gúlnum er af sömu
gerð og slímhúðin í görnunum í kring, sem
fyrr sagði, en auk þess er mjög algengt, að
annars konar vefur finnist í gúlnum. Marg-
ar tilgátur til skýringar á aðskotavef þess-
um hafa komið fram, og gerir Brookes"
stut.tlega grein fyrir þeim helztu. Lýst hef-
ur verið mörgum tegundum aðskotavefs,
svo sem briskirtils-, lifrar-, skeifugarnar-,
ristils- og mjógirnisvef, en algengastur er
magaslímhúð. Aðskotamagaslímhúð fram-
leiðir bæði saltsýru og pepsin, og stjórnast
framleiðslan af sömu hormónum og stjórna
slímhúðinni í maganum, og kemur því út-
skilnaður samtímis á báðum stöðum. Af
því að lítið er um lútarkennda þarmasafa í
smáþörmunum til að vinna gegn sýrunnþ
veldur hún auðveldlega skaða.