Læknablaðið - 15.09.1986, Side 41

LÆKNABLAÐIÐ
211
ar telja dæmigerðar um örasta þróun innan
læknisfræðinnar. Verða menn sennilega ekki
á eitt sáttir um þá röðun og upptalningu.
Meðal þeirra eru taldar ónæmisfræði og
veirufræði. Mætti halda af lestri kaflans, að
öll þekking heimsins hefði riðið hjá garði
íslendinga í þessum greinum. Tilraunastöð
Háskólans í meinafræði að Keldum, sem
tengd er læknadeild, hefur þó haft á að skipa
mörgum þekktum vísindamönnum á sviði
veiru- og ónæmisfræði og sameindaerfða-
fræði, sem lagt hafa fram drjúgan þekk-
ingarforða, sem gerir sig gildandi í veiru-
sjúkdómarannsóknum. Ekki er í þessum
kafla minnst brautryðjendastarfs hérlendis á
sviði sameindaerfðafræði og háskólakennslu
og rannsókna í líffræðiskor. Elztu nemendur
úr þeirri deild H.í. stunda háskólakennslu og
rannsóknir, þ.á m. í læknadeild og á
rannsóknastofum sjúkrahúsa. Nýliðun fyrir
vísindarannsóknir í sameindalíffræði á sviði
læknisfræði og annarra greina líffræða
verður óhjákvæmilega að mestu úr hópi
þeirra, sem útkrifast hafa úr líffræðiskor.
8. »Sameindalíffræðin« (bls.70-71) er á-
grip af fræðslu um þátt og þýðingu samein
dalíffræði. Um það efni hafa læknar getað
lesið í ítarlegra máli í ýmsum læknaritum,
sbr. greinaflokkinn »DNA í læknisfræði«,
sem birtist í Lancet í lok 1984. í fjölriti
Líffræðistofnunar Háskólans 1984, nr. 20:
LÍFTÆKNI Á ÍSLANDI, kynning á líf-
tæknilegri örverufræði og erfðatækni eftir
Guðna Á. Alfreðsson, Jakob K. Kristjáns-
son og Guðmund Eggertsson, er allitarleg
greinargerð um þessi fræði.
9. Um uppbyggingu vísindalegrar læknis-
fræði á íslandi (bls. 71). í þessum kafla segja
höfundar: »Við erum eindregið þeirrar
skoðunar, að án meiriháttar breytinga á
bæði kennslu og rannsóknaaðstöðu (og
rannsóknaskyldu) innan Iæknadeildar Há-
skóla íslands, verði óumflýjanleg stöðnun og
afturför, sem leiði til verr menntaðra lækna
og komi í veg fyrir hagnýtingu á nútíma-
læknisfræðiþekkingu«. Undir þessa skoðun
er hægt að taka, þótt ætla megi, að misjafn-
lega sé að kennslu búið í ólíkum greinum í
læknadeild. í álitinu er ekki fjallað um það,
hvernig kennsla læknanema og læknakandi-
data skuli byggð upp m.t.t. nýrrar þekkin-
gar. Mikil ný verkefni í rannsóknum og námi
gera kröfur til endurskipulagningar og
niðurfellingar á eldra námsefni og vin-
nubrögðum. Mætti í því sambandi minna á
fyrirætlanir um breytingar á læknanáminu,
sem fela í sér að kenna grunngreinar líf-
fræðifaga í þrjú ár og B.Sc. próf verði
inntökuskilyrði í læknanám, sem stytt yrði í
fjögur ár. Nauðsynlegt er einnig, að um-
breyta sem fyrst gömlum, fyrirferðamiklum
kennslugreinum, með þvi að velja háskóla-
kennara í læknadeild, sem staðið hafa fyrir
uppbyggingu nýrra rannsókna. Binda verður
endi á þá valaðferð á kennurum, að prófes-
sorar, sem komnir eru á eftirlaunaaldur séu
kjörnir til að velja eftirmann í sinni kenn-
lugrein. Slík aðferð er líklegasta leiðin til
stöðnunar. í áliti höfunda er hvergi minnst á
launamál háskólakennara og rannsóknaman-
na með langt háskólanám og starfsþjálfun.
Þetta er mikill galli. Lögmál vinnumarkaðar
gilda um vísinda- og kennlustörf á háskóla-
stigi, eins og aðrar starfsgreinar. Helzta
ástæðan fyrir áhugaleysi lækna um
rannsókna- og kennslustörf í læknadeild er
sú, að aðrar tegundir læknisstarfa eru meira
metnar til launa. Ástand launamála er ill-
kynja mein, sem hefur grafið undan viðgangi
rannsóknagreina í læknisfræði og fleiri
rannsóknagreinum í landinu. Hugmyndir
eru nú uppi i stjórn Háskóla íslands um að
breyta þessu ástandi í sumum rannsókna-
greinum með stofnun sérstakra fyrirtækja
með rekstraraðilum og fjármagns eigendum
utan Háskólans. Um þessa hlið málsins er
lítið sagt í álitinu, en þó lagt til á bls. 99
(sjá 2. áhersluatriði) »að hluti af rekstrarfé
og fjármögnun á a.m.k. 2 stöðum yrði
fenginn með styrkjum (bæði erlendum og
innlendum), eins og tíðkast í nágrannalönd-
um okkar«.
10. í kaflanum Uppbygging vísindalegrar
læknisfræði á íslandi á bls. 71 er að finna
ýmsar hollar ábendingar. Höfundar telja
»eðlilegt að stjórn og skipulag á uppbyggin-
gu læknisfræðilegra rannókna í tengslum við
Landspítalann heyri undir heilbrigðisráðu-
neytið«. Við sem teljum okkur hafa starfað
að rannsóknum um langt árabil á ríkisspít-
aladeildum, vitum ekki annað en allt heyri í
reynd undir það ráðuneyti. Reynt er þó að
setja háskólastimpil læknadeildar á flest af
þvi, sem bezt er unnið, vegna þess, að
Landspítalinn er aðalmiðstöð læknakennsl-
unnar. Undir það skal tekið með höfundum,
að skipulagið er lélegt og mikilla úrbóta er
þörf.