Læknablaðið - 15.09.1990, Blaðsíða 34

352
LÆKNABLAÐIÐ
Kahn og Meinicke notuð til skimunar og vom
þau gerð til frekari stuðnings fram til 1982, ef
VDRL var jákvætt. Ef skimpróf var jákvætt
var gert sértækt próf fyrir Treponema pallidum
sýkingu. Ef slíkt próf reyndist neikvætt
var talað um falskt jákvætt skimpróf fyrir
sárasótt. Árið 1982 var farið að gera sértækt
próf á rannsóknastofunni; FTA-abs próf,
(Fluorescent Treponemal Antibody absorbed
próf, Difco, Bandaríkin). Fyrir þann tíma voru
sýni send í TPI próf, (Treponema Pallidum
Immobilisation próf, Statens Semm Institut,
Kaupmannahöfn), ef framangreind próf vöktu
gmn um sárasótt. Þetta var einnig gert eftir
1982 til staðfestingar á jákvæðu FTA-abs
prófi.
Mæðraskrár kvenna með jákvæð VDRL svör
vom athugaðar með hliðsjón af niðurstöðum
rannsóknastofunnar. Skráð var hvort sárasótt
hafði greinst og þá hvort smit var nýtt eða
gamalt samkvæmt sögu og fyrri prófum.
Einnig var athugaður aldur kvennanna,
þjóðemi, sérstök veikindi, fjöldi fyrri þungana
og fósturláta, afdrif þungunar og ástand bams
við brottför af fæðingadeild.
Kannað var hvort meðfædd sárasótt
hefði greinst á sjúkrahúsum þar sem
bamadeildir starfa (samkvæmt sjúkdómaskrám
á Landspítala og Landakotsspítala og
umsögnum lækna á þeim sjúkrahúsum og
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri) eða hvort
slík tilfelli vom tilkynnt landlækni á þessum
árum (umsögn Landlæknisembættisins).
Oparað Student’s t-próf var notað til að
athuga hvort munur væri milli kvenna með
mismunandi sterkt jákvætt VDRL próf með
tilliti til aldurs, fyrri fæðinga eða fósturláta.
Athugunin var samþykkt af siðanefnd
læknaráðs Landspítalans.
NIÐURSTÖÐUR
VDRL var jákvætt í 98 meðgöngum hjá
87 konum. í fimm tilvikum til viðbótar var
líklega um þungun að ræða en engar frekari
upplýsingar fundust og viðkomandi konur
áttu ekki böm á þessum tíma. I þremur
meðgöngum fundust ekki mæðraskrár en vitað
var að FTA-abs próf voru neikvæð.
Þrjár konur greindust með sárasótt sem svarar
til tíðninnar 7,9/100.000 fæðingar (fæðingar
á tímabilinu voru 37.792). Ein af þessum
konum (VDRL+++,FTA+ og TPI+) var erlend
og hafði flust til landsins frá heimshluta
þar sem T. carateum (pinta) og T. pertenue
(yaws) finnast (slíkar sýkingar geta valdið
jákvæðum sárasóttarprófum). Hinar tvær voru
íslenskar: Önnur 24 ára (VDRL (+), FTA+ og
TPI+) sem var VDRL neikvæð í tveimur fyrri
meðgöngum og hin var 37 ára kona í fyrstu
meðgöngu (VDRL++++, Meinicke (+) og
TPI+). Allar þessar konur voru einkennalausar
og fengu sýklalyfjameðferð. Bömin höfðu
ekki merki um sárasótt við fæðingu.
Til viðbótar við þær þrjár konur sem
vom með nýgreint smit fengu þrjár aðrar
sýklalyfjameðferð: Tvær konur fengu meðferð
til öryggis áður en frekari próf sýndu að
VDRL var í raun falskt jákvætt. Sú þriðja
fékk sýklalyf enda þótt hún hefði áður
fengið meðferð (VDRL++, Kahn neikvætt og
TPI+++).
I fimm meðgöngum (þrjár konur) voru
skimprófin jákvæð en smit var áður þekkt.
í 87 meðgöngum (79 konur) var VDRL metið
falskt jákvætt. í átta meðgöngum, áður en
farið var að gera FTA hérlendis, voru VDRL
próf metin falskt jákvæð, án þess að gerð
væru sértæk próf. Þau virðast hafa verið metin
þannig með hliðsjón af neikvæðum Meinicke
og Kahn prófum og/eða neikvæðu VDRL
prófi við endurtekningu.
í meðgöngum með falskt jákvæð próf enduðu
sex meðgöngur á fósturláti þar af tvö við 21 -
22 vikur. Eitt bam var fætt andvana á 26.
viku af móður með meðgöngueitrun. Þrjú böm
fæddust vaxtarseinkuð, þar af tvö fyrir tímann
og lést annað þeirra. Mæður beggja voru með
rauða úlfa (systemic lupus erythematosus,
SLE) og anticardiolipin mótefni í blóði. Ein
kona hafði rauðalosblóðleysi (autoimmune
hemolytic anemia). Þannig var saga um
sjálfsofnæmissjúkdóma í fimm af 87 falskt
jákvæðum meðgöngum.
Meðalaldur kvenna með falskt jákvætt VDRL
próf var 26,6 ár, 26% höfðu áður látið fóstri
(0,42 fósturlát á hverja konu að meðaltali),
41% voru frumbyrjur og 25% áttu eitt bam.
Konumar áttu að meðaltali 1,1 bam. Ekki
var marktækur munur milli hópa með tiltekna
niðurstöðu í VDRL prófi með tilliti til aldurs,
fyrri fæðinga eða fósturláta (sjá töflu).