Læknablaðið - 15.09.1990, Blaðsíða 18

336
LÆKNABLAÐIÐ
máli skipti, en mikill verkur gerði samfarir
ómögulegar. Miðlungsverkur var þar á milli.
Sama skilgreining var notuð annars staðar þar
sem hún átti við.
Spurt var um eftirfarandi:
1. Innri verki við samfarir
2. Tíðaverki
3. Bakverki
4. Aðra verki neðst í kviði
5. Hversu lengi einkennin hefðu varað
6. Tilvísunarform
7. Verki eftir aðgerð
8. Hvort konan væri ánægð eða óánægð með
aðgerðina
9. Hvort og hversu mikið einkennin hefðu
minnkað
10. Verki af sama tagi sem komu seinna meir
11. Síðari aðgerðir á kviði
Tölfræðileg úrvinnsla: Beitt er svokölluðu
formerkisprófi (sign test) (4), á svör við
spumingum 8 og 9, til að meta hvort
niðurstöður þær sem lutu að árangri
aðgerðarinnar væru tölfræðilega marktækar.
Um áttundu spumingu var sett fram
núlltilgátan: »Helmingur kvennanna voru
óánægðar með aðgerðina« og um þá níundu
var hún: »Helmingur hafði verri, sömu eða
aðeins svolítið minni einkenni eftir aðgerð en
fyrir aðgerð«.
NIÐURSTÖÐUR
Með því að senda spumingalistann út tvívegis
bárust svör frá 32 konum af 38 sem höfðu
fengið hann sendan.
Langflestar kvennanna sem svöruðu höfðu
farið í aðgerð vegna mikilla verkja við
samfarir, eða 27 af 32, fjórar höfðu haft
miðlungsverki og ein litla verki (tafla). I
aðgerð reyndust samvextir fyrsta stigs vera
hjá 13 konum, annars stigs hjá 14 og þriðja
stigs hjá fimm.
Tafla: Einkenni fyrir aðgerð
Kvartanir Engar Litlar Meöal Miklar Alls
Sársauki viö samfarir 1 4 27 32
Aörir verkir í kviöi 5 4 13 10 32
Verkir samfara blæöingum... 7 5 10 10 32
Verkir í baki.. 16 4 7 5 32
Af 32 voru 29 ánægðar með aðgerðina
(p<0,005). Tuttugu og ein kona taldi einkenni
sín hafa horfið við aðgerðina og voru 18
þeirra með mikla verki við samfarir fyrir
aðgerð. Atta konur töldu einkennin hafa
minnkað mikið, en þrjár töldu verkinn
óbreyttan eða verri eftir aðgerð (p<0,005)
(sjá tölfræðilega úrvinnslu).
Sex konur lýstu samskonar verkjum sem
komu aftur, þar af fjórar miklum verkjum.
Af þeim voru þrjár á þriðja stigi, tvær á öðru
stigi og ein á fyrsta stigi við flokkun samvaxta
í aðgerð.
Af 32 konum voru 23 undir þrítugu,
meðalaldur var 26,6 ár og meðal tímalengd
einkenna fyrir aðgerð var 3,1 ár.
Þrjár konur fóru í kviðarholsspeglun á
rannsóknartímabilinu. Þess má geta að
samkvæmt sjúkraskýrslum bilaði upphengingin
hjá tveimur konum, í báðum tilfellum
eftir bamsburð. Ekki var spurt um þetta í
spumingalistanum, né heldur athugaður fjöldi
fæðinga eða fyrri aðgerðir.
UMRÆÐA
Markmið rannsóknarinnar var aðallega að
meta árangur aðgerðar gegn aftursveigðu
legi ef það var talið valda sársauka við
samfarir. Út frá niðurstöðunum má álykta að
þessi aðgerð eigi rétt á sér þegar ábendingin
er »sársauki við samfarir sem kenndur er
aftursveigðu legi«. Ljóst er að langflestar
kvennanna töldu sig hafa fengið einhvem
bata og 21 þeirra eða um 70% voru algerlega
verkjalausar eftir aðgerðina. Tuttugu og
níu konur eða 90% voru ánægðar með
aðgerðina. Samantektir á svipuðum aðgerðum
annars staðar sýna álíka útkomu (5,6) og
stinga nokkuð í stúf við almennar athuganir
á sársauka við samfarir, þar sem mjög
oft er mest lagt upp úr sálrænum þáttum
(7,8). Mesta athygli vekur þó hve lítið er
gert af því að rannsaka þennan kvilla þótt
mörgum aðgerðum sé beitt gegn honum og
tiltölulega mikið skrifað um hann. í tölvuleit
í október 1989 fundust 15 almennar- eða
yfirlitsgreinar um efnið (1,7,9-21). Aðeins
fundust fjórar rannsóknir (22-25) þar sem
lýst var frumrannsóknum á innri sársauka
við samfarir. Aðrar greinar fjölluðu um
athyglisverð tilfelli, skeiðkrampa (vaginismus),
sársauka við samfarir eftir bamsburð,
tíðahvörf og fleira.