Læknablaðið - 15.09.1990, Blaðsíða 8

328
LÆKNABLAÐIÐ
er mun lægri meðal þeirra miðað við hópinn í
heild. Það virðist því vera nærtækt að álykta,
að eitthvað í umhverfi bænda valdi því að
þeir fái röntgeneinkenni um lungnaþembu
án þess að reykja. Lengi hefur verið vitað
um atvinnusjúkdóma meðal bænda og er
heymæði þar einna best þekkt (6). Frekar
lítið hefur verið ritað um lungnaþembu sem
atvinnusjúkdóm hjá bændum þó að vísu hafi
verið minnst á það í tengslum við »farmer’s
lung« (7,8).
Þess ber að geta í sambandi við þessar
niðurstöður að greining á lungnaþembu
hefur lengi verið mikið til umræðu innan
læknisfræðinnar, og sú aðferð að greina
þennan sjúkdóm á röntgenmyndum einungis
á bæði sína mótmælendur og áhangendur.
Til eru þeir sem halda því fram að ekki sé
hægt að greina lungnaþembu með vissu
nema með post-mortem rannsókn, þar sem
gerð er vefsteyping á lungunum. Allnokkrar
rannsóknir hafa þó sýnt að undir réttum
skilyrðum sé hægt að fá mjög gott samræmi
milli röntgengreiningar á lungnaþembu og
greiningar með post-mortem rannsókn (9).
Loftskiptapróf (CO diffusionspróf) hefði getað
hjálpað til að greina lungnaþembu hjá þessum
sjúklingum, en var ekki fáanlegt hér á landi á
þeim tíma er rannsóknin var gerð.
ÞAKKIR
Kærar þakkir til Sigrúnar Sigurðardóttur,
Sigurðar H. Sigurðssonar og Sveindísar
Hermannsdóttur fyrir aðstoð við gagnaöflun.
Sérstakar þakkir fær Brjánn A. Bjamason fyrir
aðstoð við tölvuúrvinnslu gagna.
SUMMARY
It has been noted for a long time that among
patients admitted to Vifilsstaðir Hospital have
been many farmers with severe emphysema
without any smoking history. This study was
undertaken to explore the relationship between
farming and smoking history and X-ray criteria
for emphysema. Patients were selected for this
study from admissions during the period 1975-1984
on the basis of chest x-rays which were judged
by two of the authors (TA and HH) for signs of
emphysema by the method described by Sutinen
et al. Patients’ charts were reviewed and history
of farming and smoking recorded. Spirometric
results were also recorded and total lung capacity
measured as described by Harris et al. A total of
852 chest x-rays were examined and 228 patients
were found to have x-ray criteria that indicated the
presence of emphysema.
The results show that 30,3% of patients were
farmers or ex-farmers which is proportionally very
high compared to the total population of Iceland.
Beside that 58% of farmers and ex-farmers in
the patients’ group had a history of smoking as
compared to 94% of non-farmers.
The results indicate that farmers may be exposed to
some environmental factor other than smoking that
causes them to develop x-ray signs of emphysema.
HEIMILDIR
1. Sutinen S, Christoforidis AJ, Klugh GA, Pratt
PC. Roentgenologic criteria for the recognition of
nonsymptomatic pulmonary emphysema: correlation
between roentgenologic findings and pulmonary
pathology. Am Rev Respir Dis 1965; 91: 69-75.
2. Harris TR, Pratt PC, Kilbum KH. Total lung capacity
measured by roentgenograms. Am J Med 1971; 50:
756-62.
3. Goldman HI, Becklake MR. Respiratory function tests.
Normal values at median altitudes and prediction of
normal results. Am Rev Tub 1959; 79: 457-67.
4. Reykingavenjur íslenskra karla á aldrinum 41-68
ára. Hóprannsókn Hjartavemdar 1974-76. Reykjavík:
Hjartavemd, rit C XXIII, 1983.
5. Reykingavenjur íslenskra kvenna á aldrinum 34-61
ára. Hóprannsókn Hjartavemdar 1968-69. Reykjavfk:
Hjartavemd, rit a XXV, 1982.
6. Rafnsson V, Magnússon- G, Johnsen S. Skýrsla læknis
um meintan atvinnusjúkdóm. Læknablaðið 1983; 69:
172-4.
7. Mindell AJ. Roentgen Findings in Farmer’s Lung.
Radiology 1970; 97: 341-6.
8. Barbee RA, Callies Q, Dickie HA, Rankin J. The long-
term prognosis in farmer’s lung. ARRD 1968; 97: 223-
31.
9. Pratt PC. Role of conventional Chest Radiography in
Diagnosis and Exclusion of Emphysema. Am J Med
1987; 82: 998-1006.