Læknablaðið - 15.01.1991, Síða 25

LÆKNABLAÐIÐ
17
fjórðungur tilfella miðeymabólgu kunni að
vera af völdum veira, og ber þar hæst RSV
(respiratory syncytial virus), inflúensuveiru,
enteróveirur og rhínoveirur (16,17,18).
Enn lægra hlutfall jákvæðra ræktana (30%)
fannst hjá bömum með brostna hljóðhimnu og
voru flest sýnanna nrenguð af húðflóru.
Jákvætt forspárgildi nefskoksræktana reyndist
lítið í þessari rannsókn, 45% þegar litið
var til allra stofna í heild og minna fyrir
einstaka sýkla. Verður nefkoksræktun því
að teljast gagnlaus við orsakagreiningu
sjúkdómsins samkvæmt þessum niðurstöðum.
Magnákvörðun sýkla (quantitative culture)
var ekki gerð, en sú aðferð hefur reynst
haldbærust ef nýta skal nefkoksræktun til
forspár (6,8). Örðugt er þó að beita henni
við venjulegar klínískar aðstæður. Næmi
nefkoksræktana var á hinn bóginn mikið
enda báru nær öll bömin í könnuninni sýkla
í nefkoki, en í miðeyra greindust þeir einungis
hjá helmingi bamanna. Athyglisvert er að
sýkt böm voru mun líklegri til að bera sýkla í
nefkoki sínu en ósýkt, enda þótt forspárgildi
þess til orsakagreiningar sjúkdómsins hafi
verið lítið. Er þetta í samræmi við ætlaða
meingerð (pathogenesis) miðeymabólgu, þ.e.
skrið sýkla upp nefkokshlust, sem er líffæra-
og/eða lífeðlisfræðilega úr lagi færð (7).
Forspárgildi nefræktunar um orsök skútabólgu
(maxillary sinusitis) er hins vegar mun hærra
en nefkoksræktunar um miðeymabólgu, eða
84-95% (19).
Kjörmeðferð bráðrar miðeymabólgu hefur
verið lyf úr flokki amínópenicillína (ampicillín
og skyld lyf) að flestra dómi (7,8,20). í
þessari rannsókn reyndust hins vegar 27%
greindra stofna vera ónæmir fyrir þessum
lyfjum og bar þar mest á H. influenzae og
B. catarrhalis er framleiddu /3-lactamasa.
Flest bamanna höfðu fengið meðferð við
miðeymabólgu áður, og gæti það skýrt »val«
á ónæmum stofnum meðal þeirra. Sýnt hefur
verið fram á beint samband sýklalyfjanotkunar
á sjúkrahúsum og tilurð ónæmis sýkla gegn
lyfjum (21) og bendir ýmislegt til að svipuð
lögmál gildi einnig utan sjúkrahúsa (22).
Ekki er því víst að jafn hátt hlutfall ónæmis
gegn amínópenicillínum sé að finna meðal
annarra bama með bráða miðeymabólgu.
Þó er ef til vill ástæða til að huga að öðrum
lyfjum við upphafsmeðferð miðeymabólgu,
t.d. trímetóprím-súlfametoxazól (Bactrim®,
Primazol®, Septrin®, Sulfotrim®) eða
amoxicillín-clavúlanat (Augmentin®), að
minnsta kosti til handa mjög veikum bömum,
bömum sem fengið hafa sjúkdóminn oft áður,
eða bömum sem batnar seint af öðrum lyfjum.
ÞAKKIR
Starfsfólki háls-, nef- og eymadeildar
Borgarspítala eru þökkuð aðstoð við öflun
sýna og starfsfólki sýklarannsóknadeildar
Borgarspítala eru þökkuð störf við greiningu
þeirra. Lyfjafyrirtækinu Eli Lilly & Co.,
Kastrup, Danmörku og umboðsaðila þess
á íslandi, Pharmaco hf„ Garðabæ, eru
ennfremur þökkuð samvinna við framkvæmd
rannsóknarinnar.
HEIMILDIR
1. Wald ER. Dashefsky B. Byers C, et al. Frequency
and severity of infections in day care. J Pediatr 1968;
1132: 540-6.
2. Teele DW. Rosner BA, Klein JO. Epidemiology of
otitis media in children. Ann Otol Rhinol Laryngol
1980; 89(suppl 68); 5-6.
3. Skúli Bjamason. Ingþór Friðriksson, Jón
Benediktsson. Tíðni bráðrar miðeyrabólgu hjá bömum
á svæði Heilsugæslustöðvarinnar í Borgamesi. Obirt
handrit.
4. Bluestone CD, Klein JO. eds. Otitis media in infants
and children. Philadelphia: WB Saunders, 1987.
5. Kristín Jónsdóttir. Munnlegar upplýsingar.
6. Schwartz R, Rodriguez WJ, Mann R, et al. The
nasopharyngeal culture in acute otitis media. A
reappraisal of its usefulness. JAMA 1979; 241: 2170-
3.
7. Klein JO. Otitis extema, otitis media, mastoiditis. In:
Mandell GL, Douglas RG, Bennett JE, eds. Principles
and practice of infectious diseases, 3rd edition. New
York: Churchill Livingstone, 1990: 505-10.
8. Giebink GS. Infection of the middle and inner ear. In:
Schlossberg D, ed. Infections of the head and neck.
New York: Springer Verlag, 1987: 64-80.
9. National Committee for Clinical Laboratory
Standards. Performance Standards for Antimicrobial
Disk Susceptibility Tests. Tentative Standard NCCLS
Publication M2T4. Villanova, Pennsylvania: NCCLS,
1988.
10. Friedman GD. Primer of epidemiology, 3rd edition.
New York: McGraw-Hill, 1987: 261-2.
11. Van Hare GF, Shurin PA, Marchant CD, et al. Acute
otitis media caused by Branhaniella catarrhalis:
Biology and therapy. Rev Infect Dis 1987; 9: 16-27.
12. Kovatch AL, Wald ER, Michaels RH. /3-lactamase
producing Branhamella catarrhaUs causing otitis
media in children. J Pediatr 1983; 102: 261-4.
13. Doem GV, Jergensen JH, Thomsberry C, et al.
National collaborative study of the prevaience of
antimicrobial resistance among clinical isolates of
H. influeniae. Antimicrob Agents Chemother 1988;
32: 180-5.