Læknablaðið - 15.01.1991, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
23
sem hald var lagt á í Bandaríkjunum árin
1974-1983 (11). Var þar um þreföldun að
ræða á tíu árum. Öfugt við niðurstöður okkar
fundust þar hins vegar engar breytingar í
tetrahýdrókannabínólinnihaldi hasssýna á sama
tímabili.
í kannabisplöntum í vexti er
tetrahýdrókannabínól að mestu eða öllu leyti í
formi tetrahýdrókannabínól-2-karboxýlsýru, en
einnig að hluta í formi tetrahýdrókannabínól-
4-karboxýlsýru (sbr. mynd 1) (12-14).
Sýrur þessar eru mjög næmar fyrir hita
og klofna þá í tetrahýdrókannabínól. Þetta
gerist að einhverju leyti við uppskeru,
þurrkun og geymslu, svo og í meltingarvegi
eftir inntöku (15). Við reykingar klofna
sýrumar hins vegar að fullu og öllu og frítt
tetrahýdrókannabínól myndast, sem menn
anda að sér með reyknum. Hið sama gerist
við gasgreiningu á kannabissýnum fyrir áhrif
hitans í önd gasgreinisins. Niðurstöðutölur
mælinganna sýna því í raun fremur það magn
tetrahýdrókannabínóls, er gæti myndast við
reykingar en það magn, sem þar er áður en
í gasgreininn kemur. í réttarefnafræðilegum
skilningi eru sýmr þessar taldar jafngildi
tetrahýdrókannabínóls, þar eð þær breytast í
tetrahýdrókannabínól við venjulega neyslu á
kannabis. Af þeirri ástæðu er því mælt með
því, að tetrahýdrókannabínól sé ákvarðað í
kannabissýnum með gasgreiningu á súlu (16,
17).
Við réttarefnafræðilegar rannsóknir á
kannabissýnum em niðurstöður ekki taldar
tryggar nema notaðar séu að minnsta
kosti tvær óháðar greiningaraðferðir
(9). Hefur þessa ætíð verið gætt í
Rannsóknastofu í lyfjafræði (sjá aðferðir).
Smásjárskoðunin gefur í flestum tilvikum
nokkuð örugga vísbendingu um, hvort
einhverjir hlutar kannabisplöntunnar séu
í sýninu. Sjást þá venjulega sérkennileg,
fjölfrumu kirtilhár og einfrumu þekjuhár,
sem geta innihaldið kristalla (2, 9).
Oft sést einnig urmull af frjókomum.
Innihaldsefni plöntunnar eru oftast greind
með blettagreiningu á þynnu og gasgreiningu
á súlu (9, 15). Blettagreiningarkerfið,
sem hér var notað, greinir auðveldlega
milli tetrahýdrókannabínóls og annarra
kannabínóíða. Hið sarna gildir um
gasgreiningarkerfið (sjá mynd 2). Til samans
gefa þessar aðferðir því örugga vísbendingu
um, hvort sýnið inniheldur tetrahýdrókanna
bínól eða ekki.
Nýlega var tekinn í notkun í
Rannsóknastofunni gasgreinir fyrir mjósúlur
(capillary columns). Hefur hann undanfarið
verið notaður til greiningar á kannabissýnum.
Mjósúlur hafa margfalda greiningarhæfni
á við venjulegar fylltar súlur og bæta því
vemlega ákvarðanir á tetrahýdrókannabínóli. I
undirbúningi er ennfremur að nota massagreini
við frekari sannkennsl á kannabínóíðum.
Kannabisneysla mun hafa hafist hér á landi
árið 1967 (5). Enda þótt trúverðugar tölur
um kannabisneyslu og breytingar á henni
skorti að verulegu leyti, er augljóst, að neysla
þessa vímugjafa er orðin ærið föst í sessi
hér á landi. 1 Rannsóknastofu í lyfjafræði
var því hafist handa fyrir nokkmm árum
að ákvarða magn kannabínóíða í blóði og
þvagi. Var það gert bæði miðað við þarfir
meðferðarstofnana og lögregluyfirvalda. Með
tilkomu massagreinis má ætla, að þessar
ákvarðanir geti orðið bæði mjög öruggar
og auðgerðar. Verður skýrt frá þessum
rannsóknum síðar.
SUMMARY
During the period 1969-1988 a total of 404
samples of alleged cannabis were subjected to
forensic chemical analysis in the Department
of Pharmacology, University of Iceland.
Three hundred sixty eight samples were
positive, i.e. did contain tetrahydrocannabinol
and other cannabinoids. Of the positive
samples 263 were classified as hashish, 67
as marihuana and 18 as cannabis oil. Other
positive samples (pipes, cannabis seeds etc.)
were 20. The number of positive samples
varied considerably during the period (fig. 4).
This was especially true for the years 1969-
1978. From 1979 and onwards the number of
samples submitted to analysis did correlate
reasonably well with the amount of cannabis
confiscated by Icelandic police authorities.
The mean tetrahydrocannabinol contents
of the hashish and the marihuana samples
analysed 1977-1988 (table) were similar
to those reported in the literature (ref. 8-
11). From 1977 the overall amounts of
tetrahydrocannabinol in marihuana and