Læknablaðið - 15.01.1991, Side 51

LÆKNABLAÐIÐ
41
kostnaði við vistun á öldrunarstofnunum en
áður var.
Arangur starfs að málefnum aldraðra síðasta
áratug hefur orðið sá, að allvel er séð fyrir
vistunar- og aðhlynningarmálum aldraðra á
landsbyggðinni. I Reykjavík er enn veruleg
þörf á aukinni öldrunarþjónustu, bæði
heimaþjónustu en ekki síður stofnanavistun.
Lokanir sjúkrastofnana á Reykjavíkursvæðinu
yfir sumartímann hafa valdið verulegri röskun
fyrir mörg heimili sem hafa orðið að taka
heim aldraða ættingja sem þyrftu að vera á
stofnun.
Dvalarheimilis- og þjónusturými eru nú fyrir
rúmlega 1300 vistmenn í landinu og þar að
auki dagvistunarrými fyrir 320. Langstærstu
stofnanimar fyrir aldraða í landinu eru
sjálfseignarstofnanimar Hrafnista DAS í
Reykjavík með 125 þjónusturými og 189
hjúkmnarrými, Elliheimilið Gmnd í Reykjavík
með 125 þjónusturými og 160 hjúkmnarrými,
Skjól í Reykjavík með 102 hjúkrunarrými
og Hrafnista DAS í Hafnarfirði með 66
þjónusturými og 148 hjúkmnarrými.
9. FORVARNARSTÖRF
I lögum um heilbrigðisþjónustu er gert
ráð fyrir að á heilsugæslustöðvum sé
jöfnum höndum unnið að heilsuvemdarstarfi
og lækningarstarfi. í lögunum em taldir
upp heilsuvemdarflokkar og hafa stærstu
stöðvamar getað sinnt flestum þessara þátta.
Þrátt fyrir þetta hefur ráðuneytið haft forgöngu
um sérstök forvamaverkefni og em þessi
helst:
9.1 Tóbaksvarnir: Síðan ljóst varð hver
skaðvaldur tóbak er heilsu manna hefur
markvisst verið unnið að áróðursstarfsemi
í sambandi við tóbaksreykingar. Fyrstu
lög um tóbaksvamir voru sett 1978 og
Tóbaksvamanefnd hefur verið starfandi
síðustu ár sem ráðgjafi heilbrigðisráðherra í
tóbaksvamarmálum. Vemlegur árangur hefur
náðst í þessu starfi og hafa tóbaksreykingar
dregist saman. Þó hafa reykingar ungra
kvenna aukist og sjúkdómar sem rekja má
til reykinga fara vaxandi.
9.2 Afengisvarnir: Strangt aðhald hefur verið
í áfengismálum á íslandi alla tíð og starfandi
em áfengisvamanefndir og Afengisvamaráð.
Þrátt fyrir þetta hefur neysla áfengis aukist
stöðugt. Með tilkomu bjórsins á árinu 1989
er ljóst að áfengisneysla mun enn aukast.
Ekki hefur tekist að sameinast um neina
raunvemlega áfengisvamastefnu aðra en þá að
hafa einkasölu og takmarkanir á sölu áfengis,
að krefjast leyfisveitinga vegna vínveitinga á
veitingahúsum og hafa verð á áfengi hátt.
9.3 Ónœmisaðgerðir: Landlæknir er ráðgjafi
ráðherra í sambandi við hvaða ónæmisaðgerðir
eigi að framkvæma á hverjum tíma og hefur
tillögum hans ávallt verið fylgt á þessu árabili.
Vemlegum fjárhæðum hefur verið varið til
ónæmisaðgerða og eru þær að kostnaðarlausu
veittar á heilsugæslustöðvum.
9.4 Tannverndarmál: fslendingar em enn í
sérflokki meðal Norðurlandaþjóða og fleiri
þjóða hvað snertir tannskemmdir. Því þótti
eðlilegt að gera sérstakt átak í sambandi við
tannvemd. Ekki hefur tekist að skipuleggja
skólatannlækningar fyrir alla skóla landsins,
en Reykjavík hefur haft ákveðið fmmkvæði í
því máli og tekist vel. í ráðuneytið var ráðinn
tannlæknir til að stjóma tannvemdarmálum
og hefur þegar sést árangur af því starfi.
Hefur náðst góð samvinna við Tannlæknafélag
íslands og tannlæknadeild Háskóla íslands um
tannvemdarmál.
Nú þegar ríkissjóður greiðir að fullu
tannlækningar skólabama er ráðgert að
skólatannlækningar verði skipulagðar í
sem flestum sveitarfélögum landsins og
endurskipulagðar í Reykjavík. Jóhanna
Ólafsdóttir, tannfræðingur hefur starfað að
tannvemdarmálum í ráðuneytinu á kostnað
Tannvemdarsjóðs.
9.5 Krabbameinsvarnir: Um árabil hefur
Krabbameinsfélag íslands haft forgöngu
um krabbameinsvamir með sjúkdómaleit
og upplýsingastarfi. Skipuleg samvinna
við Krabbameinsfélagið var tekin upp af
ráðuneytinu árið 1987. Er þar um að ræða leit
að leghálskrabbameini og brjóstakrabbameini
með myndatöku. Þessi samvinna hefur
tekist vel. Fyrirhugað er að næsta skref
samvinnunnar verði að krabbameinsskráin
verði rekin sameiginlega og notuð af
Krabbameinsfélaginu og ráðuneytinu.
9.6 Hjartasjúkdómar: Hjartavemd hefur um
áratuga skeið haft forgöngu um forvamastörf
í sambandi við hjartasjúkdóma. Samvinna við