Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.08.1992, Qupperneq 17

Læknablaðið - 15.08.1992, Qupperneq 17
LÆKNABLAÐIÐ 1992; 78: 221-7 225 gallgöngum eða briskirtli, er aðeins mögulegt að fá greiningu hjá 20-30% þessara sjúklinga (16,17). I þessari rannsókn fékkst greining í um það bil þriðjungi tilfella. í 63 tilfellum var HRGB framkvæmd, ef grunur var um æxli í eða við briskirtilinn. Fyrir kemur að ómskoðun eða tölvusneiðmyndun getur ekki gefið öruggt svar hvort um æxli er að ræða í eða við briskirtilinn, en í mörgum tilfellum gefur HRGB þá frekari upplýsingar (18). Ennfremur er mögulegt að segja til um tegund æxlis með 80-90% öryggi (19). Um 1980 var byrjað að setja holpípu gegnum þrengsli, sem orsakast t.d. af illkynja æxli, og endist hver holpípa yfirleitt í tvo til þrjá mánuð, en þá verður að skipta og setja aðra nýja (7). Þessa aðferð má ráðleggja í meðferð sjúklinga sem ekki er treyst í viðameiri skurðaðgerðir (20). Aðferðin virðist gefa svipaðan árangur og samgötun gallblöðru eða gallpípu og mjógimis (Cholecysto/Choledocho-Enterostomy) hjá sjúklingum sem þola aðgerð (5). Isetning holpípu gegnum þrengsli eftir langvinna briskirtilbólgu hefur einnig gefið góðan árangur (21,22). Oft getur verið erfitt að meta hvort um er að ræða þrengsli og/eða samdrátt í hringvöðva. Mæling á samdrætti í hringvöðvanum (sphincter of Oddi manometry) er nákvæmasta rannsóknin, en hún er tæknilega flókin og ekki fullkomin. Ekki var mögulegt að framkvæma þessar mælingar hér á landi á rannsóknartímabilinu, en í staðinn stuðst við ónákvæmari aðferðir til að meta hvort um þrengsli eða samdrátt var að ræða. Aukakvillum af HRGB er lýst í 2-5% tilfella, ef hún er einungis framkvæmd til greiningar (9,10). Ef aðgerð er framkvæmd er aukakvillum lýst í 8-20% tilfella (11,12). Dauðsföllum sem afleiðingu af HSH er lýst í 1,02-2,21% tilfella (23). Aukakvillar í þessari rannsókn eru innan þeirra marka, sem lýst er í þeim erlendu rannsóknum, sem getið er hér að framan. Briskirtilbólga er algengasti aukakvilli HRGB (10,11). I þessari rannsókn var briskirtilbólga jafnframt alvarlegasti aukakvillinn og kom fyrir hjá fjórum sjúklingum (0,75%). Amylasi var ekki mældur, nema klínísk einkenni gæfu tilefni til slíkra mælinga. Sýnt hefur verið fram á að amylasi hækkar í um það bil helmingi sjúklinga eftir HRGB (24). Ástæða hækkaðs amylasa getur verið hækkaður þrýstingur í brispípu, þegar skuggaefni er sprautað. Samdráttur í hringvöðvanum getur komið fyrir við þræðingu og einnig geta bakteríur og virkir briskirtilhvatar komist inn í kirtilvefinn. Jafnframt myndast bólga í brisvef við brispípu við endurteknar þræðingar. Þannig er talið að hindra megi briskirtilbólgu með því að gæta þess að valda ekki of miklum þrýstingi í brispípu og láta eina þræðingu duga, ef þess er nokkur kostur. Einnig er mjög mikilvægt að vanda í hvívetna til hreinsunar á tækjum og fylgihlutum sem notaðir eru. Þá má gefa lyf, sem hugsanlega koma í veg fyrir samdrátt í hringvöðvanum, og gefa sýklalyf þegar það á við (25). Almennt er talið að gallvegasýking sé hættulegasti aukakvilli HRGB (26), en hún kemur helst fyrir ef um hindrun á flæði er að ræða (8,9,20). Gallvegasýking er einnig vel þekkt, ef holsjá hefur ekki verið hreinsuð nógu vel (27). I þeim sex tilfellum, sem um gallvegasýkingu var að ræða í þessari rannsókn, var þó alltaf um væga aukaverkun að ræða og aldrei ræktuðust bakteríur í blóði. Ekki hefur verið sýnt fram á minni sýkingarhættu með því að blanda sýklalyfi í röntgenskuggaefni. Sýklalyfjum var aldrei blandað í röntgenskuggaefnið sem notað var við þessar rannsóknir. Fjöldi gallvegasýkinga var minni en skráð er í sambærilegum rannsóknum (28). I engu, af þeim 20 tilvikum þar sem sýni voru tekin af handahófi til ræktunar frá holsjá og skolvökva, var marktækur vöxtur á bakteríum. Hugsanlegt er að vatnið, sem notað er hér sé minna mengað, en öllu líklegra er þó að vönduð hreinsun tækja og fylgihluta skipti hér mestu máli. Ráðlegt er að gefa sýklalyf fyrir holsjárrannsókn (HRG) og aðgerðir, ef um gallpípustíflu (vegna t.d. gallsteina eða æxlis) er að ræða, þar til góð framveita á gallinu hefur verið framkvæmd. Mikilvægt er þá að velja réttu lyfin til meðferðar á þeim bakteríum sem helst sýkja gallið. í þeim þremur tilvikum (0,6%) sem um blæðingu var að ræða, fengu sjúklingamir blóðgjafir, en frekari aðgerða var ekki þörf. Miklar blæðingar og dauðsföll vegna þeirra geta komið fyrir eftir HSH, t.d. ef hringvöðvaskurður er of langur, afbrigðilegar æðar liggja við hringvöðvann og ef HSH er

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.