Læknablaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79: 219-22
219
Gunnar Sigurðsson 1), Svanur Kristjánsson 2)
LÁGSKAMMTAMEÐFERÐ STATÍNA VIÐ
ALLHÁU KÓLESTERÓLI í BLÓÐI
ÁGRIP
Virkni lágskammtameðferðar pravastatíns
(HMG-CoA hemill, sérlyf Lipostat®) til
lækkunar kólesteróls í blóði var reynd í
20 konum og 16 körlum sem höfðu allhátt
kólesteról (7,5-9,0 mmól/1) þrátt fyrir að
hafa fylgt matarráðgjöf um þriggja mánaða
skeið. Meðalgildi kólesteróls lækkaði úr
8,3 í 6,6 mmól/1, eða um 19,7% við 10 mg
af pravastatíni að kvöldi. Meðalgildi LDL-
kólesteróls féll um 24%, þríglýseríðar lækkuðu
um 20% en HDL-kólesteról breyttist ekki
marktækt. LDL/HDL-hlutfall lækkaði um
27%.
Alyktun: Meðferð með litlum skömmtum af
pravastatíni (10 mg daglega) er oft nægileg
fyrir einstaklinga með allhátt kólesteról, þegar
mataræðið eitt nægir ekki.
INNGANGUR
3-hydroxy, 3-methylglutaryl co-enzyme
A (HMG-CoA) redúktasa hemlar hafa
verið í klínískri notkun frá 1987 (1,2).
Þessi lyf (samheiti statín) hafa reynst
kröftugri til lækkunar kólesteróls en fyrri
lyfjaflokkar og jafnframt fylgikvillalítil.
Aðalverkunarmáti þeirra er fólginn í því að
minnka kólesterólmyndun lifrarfrumna með
því að minnka virkni þess ensíms sem er
hraðaákvarðandi í kólesterólmynduninni.
Þetta leiðir aftur til þess að lifrarfrumurnar
taka upp meira af LDL-kólesteróli úr
millifrumuvökvanum til myndunar gallsýra
(3). Afleiðingin er því aðallega lækkun á
LDL-kólesteróli í blóði.
Enda þótt fjölmargar rannsóknir hafi sýnt
að hámarksskammtar þessara lyfja lækki
LDL-kólesteról um nær 40% (1,2) hafa
áhrif minni skammta lítið verið könnuð,
Frá 1) lyflækningadeild Borgarspítalans og læknadeild
H.Í., 2) göngudeild Landspítalans fyrir blóðfitumælingar.
Fyrirspurnir, bréfaskipti; Gunnar Sigurðsson,
lyflækningadeild Borgarspítalans, 108 Reykjavík.
einkanlega í einstaklingum með væga hækkun
á kólesteróli. I þessu skyni höfum við kannað
áhrif pravastatín (Lipostat®) 10 mg að kvöldi
(hámarks dagskammtur 40 mg) meðal 16 karla
og 20 kvenna. Þessir einstaklingar höfðu fyrst
verið á kólesteróllækkandi fæði í meira en
þrjá mánuði.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Þrjátíu og sex einstaklingar, 20 konur og
16 karlar á aldrinum 24-67 ára, tóku þátt
í rannsókninni. Allir þessir einstaklingar
höfðu fyrst verið á kólesteróllækkandi fæði í
meira en þrjá mánuði en höfðu þrátt fyrir það
allverulega hækkun á kólesteróli, á bilinu 7,5-
9,0 mmól/1 eða 290-348 mg/dl (endurtekið).
Þeim var ráðlagt að halda áfram sama
mataræði og jafnframt að taka pravastatín-
töflu (10 mg) að kvöldi (sjá mynd). Blóðfitur
voru mældar eftir fimm og sjö vikna meðferð,
fastandi að morgni. Meðferð var síðan
stöðvuð og blóðfitur mældar að nýju fimm
vikum síðar. Þátttakendur voru ekki á öðrum
blóðfitulækkandi lyfjum.
Mœlingar: Heildarkólesteról og þríglýseríðar
voru mæld í sermi með vélvæddri ensím-
lithvarfs aðferð (Cobas Mira, Roche) á
Rannsóknarstöð Hjartaverndar. HDL-kólesteról
var mælt eftir útfellingu annarra fituprótína
með fosfótungstatsýru/magnesíum. LDL-
kólesteról var reiknað út frá jöfnu Friedewalds
(4).
LDL-kólesteról = heildarkólesteról 4- HDL-
kólesteról 4- (þríglýseríðar/2,17). Þyngd
var mæld fyrir og eftir sjö vikna meðferð.
Samþykki allra einstaklinga lá fyrir áður en
rannsókn var hafin.
Tölfrœði: Við samanburð var notað parað
stúdents t-test.
NIÐURSTAÐA
Enginn marktækur munur var á meðalgildum
eftir fimm og sjö vikna meðferð og því var