Læknablaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 40

246
LÆKNABLAÐIÐ
milli reykinga, tannmissis og sjúklegs ástands
í tannholdi.
Þessi könnun rennir frekaii stoðum undir
fyrri niðurstöður (1-3), að algjört tannleysi
er algengara meðal reykingamanna af báðum
kynjum. Munur þessi er þó ekki eins augljós
meðal kvenna (mynd). Eins og sjá má á
myndinni er nokkur munur milli kynjanna.
Hugsanlegt er að skýring á því kunni að
liggja í öðru reykingamynstri. Ef til vill eru
reykingavenjur kvenna öðru vísi, til dæmis
á öðrum tímum dags eða æviskeiðs. Þá má
vel vera að konur reyki meira eða minna í
senn og eins að þær sem hættar eru hafi reykt
skemur en tilsvarandi hópur karla. Niðurstaðan
kann einnig að benda til þess, að konur láti
sér fremur annt um eigið útlit og séu því síður
með fáar tennur á stangli en karlar, heldur leiti
tannlæknishjálpar, láti fjarlægja brotin og fái
sér gervitennur.
Algjört tannleysi eykst með aldrinum og
tönnum fækkar, svo sem vænta má. Þrátt
fyrir þetta er tölfræðilega marktæk fylgni milli
reykinga og tanntaps (tafla II).
Eins og í mörgum fyrri rannsóknum var
tíðni tannátu marktækt meiri meðal karla.
Sú niðurstaða, að tannáta er tíðari meðal
reykingafólks af báðum kynjum og að
reykleysingjar hafa að meðaltali fleiri tennur
fylltar, kann að benda til þess að tannátu
verði að einhverju leyti um kennt. Þá má
væntanlega kenna veiku tannholdi um
hluta af tanntapi reykingamanna, eins og
mismunurinn sem fannst við skráningu
CPITN bendir lil (4-7,12,16): Hundraðstala
reykleysingja af báðum kynjum, sem voru án
tannholdssjúkdóma, reyndist vera helmingi
hærri en reykingamanna, meðaltal sjöttunga
án tannholdssjúkdóma marktækt hærri fyrir
reykleysingja og þörf fyrir tannholdsmeðferð
marktækt meiri meðal reykingamanna. Munur
sá er fram kom milli kynja hvað fyrrverandi
reykingamenn varðar gæti átt sínar skýringar
í ólíku reykingamynstri og tímalengd,
þar eð reykingar voru mun óalgengari á
meðal kvenna fyrr á árum, auk þess sem
heimavinnandi konur kynnu að hafa haft
takmörkuð fjárráð.
Hærri tíðni tannátu og sýkingar í tannholdi
meðal reykingafólks styðja óneitanlega
kenningar um kæruleysi og vanrækslu hvað
munnhirðu varðar meðal þess. Til eru nokkrar
Table VI. Treatment needs TN (CPITN). Treatnient
needs expressed as percentage of dentate subjects,
distributed according to the type of treatnient indicated
TN. (TN 1-Oral hygiene instruction; TN 2=Prophylaxis;
TN 3=Complex treatment). (Age standardized figures,
95% confidence limits in parenthesis).
% TN1 TN 2 TN 3
Men
Non-smokers 78.1 65.3 17.4
(72.7;84.0) (59.4;71.8) (12.9:23.4)
Ex-smokers 89.1 78.7 24.1
(84.3;94.2) (72.2;85.8) (18.2;31.9)
Smokers 88.7 77.8 19.0
(84.2:93.5) (72.0;84.0) (13.9;26.0)
Women
Non-smokers 74.2 61.1 11.5
(69.2;79.6) (55.5;67.2) (11.6;17.9)
Ex-smokers 79.9 68.5 20.5
(72.6;88.0) (60.6:77.4) (16.1;26.1)
Smokers 86.9 75.7 18.0
(82.2:91.9) (70.1;81.8) (14.5:22.4)
rannsóknir sem hallast að þessari skýringu
(3,8-13). Sú staðreynd að fólk reykir þrátt
fyrir alla þekkingu, fræðslu og áróður um
skaðsemi reykinga, bendir óneitanlega í sömu
átt. Trúlega er skýringin þó ekki svo einföld
og útilokar ekki aðra þætti, staðbundna í
munni. Til dæmis hefur verið sýnt fram á að
tóbaksreykur hefur bein áhrif á munnslímhúð
og stoðbein tanna og gæti þannig leitt til
tannholdssjúkdóma (8,17,28-31). Einnig er
hugsanlegt að flóra inunnsins breytist við
reykingar og að sú breyting leiði til tanntaps
á einn eða annan hátt (8). Ekki er heldur rétt
að einblína á munninn í þessu sambandi, þar
eð vera kann að tanntapið sé aðeins afleiðing
af áhrifum reykinga á líkamann í heild.
Rannsóknir hafa sýnt fram á svo djúpstæð
áhrif reykinga á mannslíkamann, að engan
þarf í rauninni að undra þótt þau komi einnig
fram í vistkerfi munnsins (8,28-37).
SUMMARY
A random sample from a group (code named
MONICA), participating in a population survey at
the Heart Preventive Clinic of the Icelandic Heart
Association in Reykjavík Iceiand was examined.
The sample consisted of 1544 people, men and
women, born in the years 1914-1963 (25-74 years
of age) from the Reykjavík area, and a farming
area in Southern Iceland including both agricultural
and fishing villages. The examination was canied
out in 1989-90.
The number of remaining teeth, total
edentulousness, caries, number of fillings (DMFT)