Læknablaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 37

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79; 243-8
243
Einar Ragnarsson, Sigfús Þór Elíasson, Sigurjón H. Ólafsson
TANNHEILSA OG TÓBAKSREYKINGAR:
Tannmissir, tannáta og tannholdssjúkdómar eru algengari
meöal reykingafólks
INNGANGUR
Fyrri rannsóknir benda til þess, að
reykingamönnum sé hættara við tannmissi
en öðrum (1-7). Samkvæmt ntörgum
rannsóknum eru tannholdsbólgur algengari,
meira af tannsýkli og tannsteini, auk þess
sem munnhirða almennt er verri meðal
reykingamanna (3,8-13). Margar rannsóknir
sýna hlutfallslega meira tap á kjálkabeini
umhverfis tennur reykingamanna (4-7,12-
16). Loks hefur verið sýnt frarn á samband
reykinga, einkum sígarettureykinga, og
sjúklegs ástands tannholds (4-20).
Markmið þessarar faraldsfræðirannsóknar var
að kanna hvernig fullorðnir Islendingar væru
tenntir og bera þær niðurstöður saman við
reykingavenjur þeirra.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
I úrtakinu voru 722 karlar og 822 konur
úr Reykjavík og Arnessýslu (tafla I).
Fólkið var úr úrtakshópi (MONICA) hjá
Rannsóknarstöð Hjartaverndar í Reykjavík,
fætt á árunum 1914-1963 og búsett í
viðkomandi sveitarfélagi 1. desember 1981.
Skráning, ásamt klínískum skoðunum,
var framkvæmd 1989 ogl990 á vegum
Rannsóknarstöðvar Hjartaverndar.
Tannfræðingur, sem hlotið hafði sérstaka
þjálfun til verksins, framkvæmdi munnskoðun
með munnspegli og tannsondu. Skráð var
DMFT (Decayed Missing and Filled Teeth)
(21) og CPITN (Community Periodontal
Index of Treatment Needs) (22-24). CPITN
skráning er aðferð sem ráðlögð er af
Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni (WHO)
til þess að meta ástand tannholds hjá stórum
þjóðfélagshópum. Munninum er skipt niður
í sjöttunga, tvö framtannasvæði og fjögur
jaxlasvæði. Tannholdið er kannað innan
Frá tannlæknadeild Háskóla íslands. Fyrirspurnir,
bréfaskipti; Einar Ragnarsson, tannlæknadeild Háskóla
íslands, Vatnsmýrarvegi 16, 101 Reykjavík.
hvers sjöttungs með sérstakri tannholdssondu
og sjöttungnum gefin einkunn samkvæmt
eftirfarandi kerfi:
0 = heilbrigt tannhold
1 = blæðing er sést strax eða með spegli að
könnun lokinni
2 = tannsteinn finnst við könnun með
sondunni
3 = tannholdspokar 4-5 mm
4 = tannholdspokar > 6mm
X = sjöttungi sleppt vegna tannleysis,
eða þess að tanndráttur er eini
meðferðarntöguleikinn.
Meðal þeirra gagna sem aflað var hjá
Hjartavernd með spurningalista eru
upplýsingar um reykingavenjur (25). Þær
niðurstöður voru bornar saman við tannleysi,
fjölda eftirstandandi tanna, tíðni tannátu,
fjölda fyllinga og ástand tannholds. Þörf fyrir
tannholdsmeðferð, sem byggð er á CPITN
skráningu er metin þannig, að allar einkunnir
yfir 0, sem er heilbrigt ástand, benda til þess
að eitthvað sé athugavert, og því ineir, sem
skorir eru hærri. Hærri skorir (1-4) benda til
meiri þarfar fyrir meðferð.
Urtakið var flokkað í reykleysingja
(aldrei reykt), fyrrum reykingamenn, og
reykingamenn (sent reyktu þegar skoðun fór
fram). Hvorki var tekið tillit til þess hve lengi
hver einstaklingur hafði reykt, né hve mikið
(fjöldi sígaretta á dag). Þar eð um slembiúrtak
(vegna hjartasjúkdóma) var að ræða, var gerð
Table I. Tlie sample.
Age Men Women Total
25-34 .................... 106 147 253
35-44 .................... 141 166 307
45-54 .................... 165 165 330
55-64 .................... 151 177 328
65-74 .................... 159 167 326
Total 722 822 1544