Læknablaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79: 237-42
237
Kristinn Jóhannsson, Grétar Ólafsson, Jónas Magnússon
ENDURAÐGERÐIR Á BRINGUBEINSLOSI
OG MIÐMÆTISSÝKINGUM EFTIR OPNAR
HJARTAAÐGERÐIR
ÁGRIP
Opnar hjartaaðgerðir eru nú framkvæmdar
víða um heim. Til þess að komast að hjartanu
er bringubeinið klofið að endilöngu og það
síðan tryggilega fest í lok aðgerðar með
stálvírum. Ef los kemst á beinið veldur það
röskun og tíðni sýkinga í skurðsári vex. Allar
enduraðgerðir vegna slíks loss eru sjúklingum
erfiðar og ekki án áhættu. Góður mælikvarði
á gæði skurðaðgerða er tíðni enduraðgerða.
Tilgangur þessarar rannsóknar er að kanna
tíðni enduraðgerða eftir opnar hjartaaðgerðir
vegna loss eða sýkingar.
Frá 14. júní 1986-31. desember 1991 voru
framkvæmdar 616 opnar hjartaaðgerðir á
Landspítala, en frá 1. janúar 1983 til
31. desember 1986 var 481 opin hjartaaðgerð
framkvæmd erlendis. Allar enduraðgerðir
vegna loss eða sýkinga voru kannaðar
afturskyggnt. Enduraðgerðimar voru
framkvæmdar hérlendis en upphaflegu
aðgerðirnar voru ýmist framkvæmdar
hérlendis eða erlendis.
Tíðni enduraðgerða hjá hópnum sem fór fyrst
í aðgerð á Landspítala var 1,5%, en 5,1%
hjá hópnum sem fór fyrst í aðgerð erlendis
(p<0,001).
Tíðni enduraðgerða eftir skurðaðgerð
á Landspítala er lág og stenst fyllilega
samanburð við besta árangur sem aðrir hafa
náð.
INNGANGUR
Þegar hjartaaðgerðum fjölgaði þurfti nýjan
skurð til þess að komast á fljótan og öruggan
hátt inn að hjarta. Árið 1957 var farið að
kljúfa bringubeinið eftir endilöngu til þess
að komast að hjartanu. Reynslan hefur sýnt
að þessi skurður þolist vel og verkir eftir
Frá handlækningadeild Landspítalans.
Fyrirspurnir, bréfaskipti: Kristinn Jóhannsson,
brjóstholsskurðlækningadeild Landspítalans, 101 Reykjavík.
aðgerð eru litlir þegar tekst að halda beininu
tryggilega saman, venjulega með vírum, uns
það er gróið eftir sex til 12 vikur. Festing á
bringubeini getur gefið sig af ýmsum ástæðum
og valdið losi á beininu. Enn alvarlegra er
þegar húðin opnast einnig, því þá er greið
leið fyrir sýkingar niður í miðmæti (1).
Slíkar sýkingar þarf að uppgötva sem fyrst,
annars getur sýkingin haldið áfram, eyðilagt
bringubein og geislunga, skemmt og rofið
sauma, sýkt lokur og græðlinga með slæmum
afleiðingum. Tíðni slíkra sýkinga í heiminum
er nú frá 0,37% upp í 8,4% (2-4). Skurðsárið
getur sýkst blóðleiðina eftir aðgerð, vegna
sýkinga annarsstaðar í líkamanum, en einnig
við aðgerðina sjálfa (2-4).
Opnar hjartaaðgerðir eru algengar víða um
heim. Stærsti hluti þessara aðgerða eru
kransæðaaðgerðir, gerðar með tækni sem
þróuð hefur verið frá 1967 í Bandaríkjum
Norður Ameríku (5).
Hér á landi hófust opnar hjartaaðgerðir 14.
júní 1986 og við árslok 1991 höfðu verið gerðar
616 aðgerðir. Hér er um stóran sjúklingahóp
að ræða og það skiptir miklu máli að þessar
aðgerðir gangi skjótt og vel fyrir sig og að
tíðni aukakvilla sé í lágmarki. Á þann hátt
verður sjúkrahúslegan styttri, kostnaður við
aðgerðirnar minni og sjúklingar fljótari að ná
sér eftir aðgerð og verða fyrr vinnufærir.
Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga tíðni
sýkinga og loss á bringubeini hjá sjúklingum,
sem skornir voru hérlendis og að gefa upp
samskonar tíðnitölu fyrir Islendinga sem
skornir voru erlendis 1. janúar 1983 til ársloka
1986, þar sem gera þurfti enduraðgerð vegna
loss eða sýkingar.
EFNIVIÐUR
Um tvo hópa er að ræða, annars vegar
sjúklinga, sem skornir voru upp á Landspítala
og komu síðan til enduraðgerðar (hópur 1),
og hins vegar sjúklinga sem voru skornir