Læknablaðið - 15.08.1993, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ
235
non-A, non-B). Þær hafa verið vandamál
vegna smits við blóðgjafir. Nú hillir undir
að oftast verði hægt að komast fyrir þá
smitleið þar sem tekist hefur að greina veiru
þá sem í flestum tilfellum veldur öðrum
smitandi lifrarbólgum (22). Er veira þessi
nefnd lifrarbólga C. Algengi mótefna gegn
lifrarbólgu C meðal íslenskra blóðgjafa er
um 0,07% og hefur verið lýst útbreiðslu
smits við blóðgjafir hér á landi (23). Athugun
bendir til að mótefni gegn veirunni sé að
finna í öllum aldurshópum á Islandi þótt í
minna mæli sé en hvað varðar mótefni gegn
lifrarbólguveiru B (24). Því er vel hugsanlegt
að sjúkdómurinn hafi verið landlægur á Islandi
öldum saman þar sem einstaklingar geta
verið smitberar áratugum saman. A síðasta
ári greindust 20 einstaklingar með mótefni
gegn lifrarbólguveiru C á rannsóknadeild
Borgarspítalans (25). Langflestir þeirra
höfðu sögu um fíkniefnaneyslu en einn var
heilbrigðisstarfsmaður. Smitleið er óþekkt
í því tilviki en stunguóhapp er líklegasta
skýringin á smiti. Rannsókn á einstaklingum,
sem leitað höfðu eftir mótefnamælingu
gegn alnæmisveiru á Borgarspítalanum árin
1987 til 1992, leiddi í ljós að algengi gegn
lifrarbólguveiru C var 2,8% í þeim hópi,
en algengi mótefna gegn lifrarbólguveiru B
reyndist vera 2% í sama hópi (26). Reyndust
flestir þeirra sem höfðu inótefni gegn C
veirunni hafa sögu um fíkniefnaneyslu.
Lifrarbólga C getur verið skæður og lúmskur
sjúkdómur. Hann veldur sjaldan bráðum
einkennum en allt að 75% þeirra, sem smitast
af honum, fá viðvarandi lifrarbólgu (27). Ætla
má að 20-25% þeirra, sem fá viðvarandi
lifrarbólgu fái skorpulifur og hluti þeirra
lifrarfrumukrabbamein (28,29). Miklu skiptir
að fylgst sé með sýktum einstaklingum á
íslandi svo hægt sé að átta sig á horfum
smitaðra en þær virðast breytilegar eftir
löndum. Þá er einnig mikilvægt að hafa
í huga að interferonmeðferð getur dregið
úr einkennum sjúkdómsins þótt árangur
hennar sé ekki jafn góður og gegn viðvarandi
lifrarbólgu B (30).
Um allangt skeið hefur verið vitað að önnur
smitandi lifrarbólga getur einnig smitað með
saurmengun (19). Fyrir fáeinum árum tókst að
þróa mótefnamælingar gegn þeim orsakavaldi
og hefur hann verið nefndur lifrarbólguveira E
(31,32). Sjúkdómurinn minnir á lifrarbólgu A
en er þó mun mannskæðari meðal þungaðra
kvenna (33). Sjúkdóm þennan er helst að
finna í þróunarlöndum og enn er margt
á huldu um það með hvaða hætti veiran
varðveitist í náttúrunni og veldur faröldrum.
Rannsóknir frá Bandaríkjunum benda til
þess að sjúkdómurinn sé sjaldgæfur meðal
ferðalanga frá þróunarlöndum og ekki
er vitað til þess að hann sé landlægur í
Bandaríkjunum. Hins vegar er nauðsynlegt
að hafa þennan sjúkdóm í huga ef ferðalangur
greinist með lifrarbólgu sem hvorki reynist A,
B eða C.
Eru þá öll kurl komin til grafar? Svo
er áreiðanlega ekki. Um það bil 12%
af lifrarbólgu sem berst með blóðgjöf í
Bandaríkjunum orsakast hvorki af A, B, C,
D eða E veirum (27). Sjúkdómar, sem hegða
sér eins og lifrarbólga og hlutir sem líta út
eins og veirur, hafa fundist í lifur sjúklinga
sem ekki hafa sýkst af áðurnefndum veirum
(34). Það má því telja víst að lifrarbólguveira
F verði fljótlega afhjúpuð. Og kannski
lifrarbólguveira G!
Haraldur Briem
Reykjavík, 3. júttí 1993
HEIMILDIR
1. Högnadóttir HD, Löve A. Greining lifrarbólgu A.
Læknablaðið 1993; 79: 223-6.
2. Högnadóttir HD, Tyrfingsson Þ, Löve A. Greining
lifrarbólguveiru B: Faraldur meðal fíkniefnaneytenda.
Læknablaðið 1993; 79: 227-31.
3. Schleisner PA. Island undersögt fra et
lægevidenskabligt Synspunkt. Kjöbenhavn: Kgl.
Hofbogtrykker Bianco Luno, 1849.
4. Heilbrigðisskýslur landlæknisembættisins 1911-20.
Reykjavík: Landlæknisembættið.
5. Hannesson G. Icterus epidemicus. Læknablaðið 1919;
5: 117-9.
6. Gíslason I. Icterus epidemicus. Læknablaðið 1920; 5:
49-50.
7. Lindstet F. Beitrag zur Kenntnis des Icterus
catarrhalis mit besonderer Riicksicht auf die
Incubationszeit dessen epidemischen Formen. Arkiv
för Inre Medicin (Nord Med Arkiv Avd II) 1919; 51:
583-610.
8. Briem H, Weiland O, Fridriksson I, Berg R.
Prevalence of antibody to hepatitis A in Iceland in
relation to age, sex, and number of notified cases of
hepatitis. Am J Epidemiol 1982; 116: 451-5.
9. Briem H. Declining prevalence of antibodies to
hepatitis A virus infection in Iceland. Scand J Infect
Dis 1991; 23: 135-8.
10. Jónsdóttir Ó, Einarsson E, Guðmundsson S,
Briem H. Smitandi lifrarbólgur A og B greindar á
Borgarspítalanum 1986-1989 og tengsl þeirra við
fíkniefnaneyslu. Læknablaðið 1991; 77: 127-30.