Læknablaðið - 15.04.1994, Blaðsíða 28

150
LÆKNABLAÐIÐ
skeifugörn og hindrar einnig endurkomu þeirra
ef viðhaldsmeðferð er gefin.
Orsök meltingarónota er óþekkt.
Lækningatilraunir hafa fram að þessu ekki
stutt þá hugmynd að magasýran komi þar
mikið við sögu. Súkralfat er mjög áhugavert
lyf og verkunarmáti þess lofar góðu í meðferð
á þessutn kvilla og verðskuldar frekari skoðun.
Sú rannsókn sem hér er sagt frá hefur það
að markmiði að kanna gagnsemi súkralfats
í meðferð á vandlega völdum hópi með
meltingarónot.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Sjúklingarnir í þessari rannsókn voru valdir af
sjö reyndum meltingarsérfræðingum á tveggja
ára tímabili. Vegna reynslu sinnar á þessu
sviði var Olaf Bonnevie fenginn til ráðgjafar
um rannsóknaráætlun og framkvæmd.
Sjúklingarnir komu beint eða var vísað til
sérfræðinga vegna þrálátra einkenna frá
meltingarfærum, sem voru talin nægjanleg til
að réttlæta rannsókn og meðferð. Greiningu
á meltingarónotum er eingöngu hægt að
gera með útilokunaraðferð. Vefrænar orsakir
fyrir óþægindunum voru útilokaðar með
speglun í öllum tilfellum og ómskoðun og
blóðrannsóknum þar sem það þótti við hæfi.
Skilyrði fyrir inntöku í rannsóknina voru
eftirfarandi:
1. Oþægindi takmörkuð við efri hluta
kviðarhols og undir bringubeini. Oþægindin
voru tengd fæðutöku þannig að þau annað
hvort bötnuðu eða versnuðu við fæðu eða
drykki.
2. Óþægindin þurftu að hafa staðið í að
minnsta kosti einn mánuð og vera til staðar
á þeim tíma sem sjúklingurinn var tekinn inn í
rannsóknina.
3. Allir sjúklingar þurftu að fara í speglun
á efri hluta meltingarvegar. Ef vefrænir
sjúkdómar fundust var sjúklingurinn ekki
tekinn inn í rannsóknina (bólga í vélinda, gr.
II-IV, krabbamein, sár í maga eða skeifugörn).
Útilokunaratriði:
1. Aldur innan við 18 ár.
2. Sjúklingar sem taka gigtarlyf eða
acetýlsalicýlsýru.
3. Fyrri saga um maga- eða skeifugamarsár.
4. Saga um skurðaðgerðir á vélinda, maga
eða skeifugörn, eða skurðaðgerðir á kviðarholi
fyrir minna en þremur mánuðum.
5. Grunur um ^allsteina eða fyrri saga um
gallaðgerðir. Ómskoðun var framkvæmd í
vafatilfellum.
6. Klínískur grunur eða óeðlilegar
blóðrannsóknir sem bentu til sjúkdóms í lifur,
gallvegunt eða briskirtli.
7. Saga um kransæðasjúkdóm.
8. Saga eða klínískur grunur um sjúkdóma í
öðrum líffærakerfum.
9. Meðferð með magalyfjum eða sýrubindandi
lyfjum vikuna fyrir inntöku í rannsóknina.
Staðtöluaðferðir: Kí-rótar (x2) próf var notað
til að meta staðtölulegan mun og P gildi
minna en 0,05 var talið marktækt. Aðferð
Young og samstaifsmanna (19) var notuð til
að reikna út nauðsynlegan fjölda sjúklinga og
betagildi.
Uppsetning rannsóknar: Rannsókninni var
ætlað að greina 20% mun eða meira milli
lyfleysu og súkralfats. Gert var ráð fyrir að
lyfleysumeðferðin gæfi um 55% árangur.
Gengið var út frá skekkju af gerð I (alfa) að
0,05 og af gerð II (beta) að 0,2. Reiknað út
frá þessum forsendum þurfti 60 sjúklinga í
hvorn hóp. Aætlað var að ná þessum fjölda á
tveimur árum.
Framkvœmd rannsóknar: Innan tveggja daga
frá magaspeglun var sjúklingi úthlutað af
handahófi annað hvort súkralfati (Antepsin,
Farmos, Finnland) 1 g, sem átti að takast
fjórum sinnum á dag klukkutíma fyrir máltíðir
og fyrir svefn, eða lyfleysutöflum sem litu
nákvæmlega eins út. Meðferðin stóð í þrjár
vikur, en þá var sjúklingurinn aftur tekinn
til viðtals og mats. Öll óþægindi frá efri
hluta meltingarvegar voru skráð og flokkuð
í upphaflegri skoðun. Mat einkenna var síðan
framkvæmt af sjúklingi sjálfum með hjálp
dagbókar. Tvenns konar meltingaróþægindi
voru valin til skráningar, þau sem sjúklingur
áleit ntest ríkjandi. Meðan á meðferð stóð
skráði sjúklingur daglega hvort einkennin
væru betri, óbreytt eða verri með tilliti til
ástands fyrir meðferð. Sjúklingar notuðu ekki
eigin orð til að lýsa breytingum heldur merktu