Læknablaðið - 15.12.1994, Blaðsíða 29

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
539
farið. Þetta á aðeins við ef um veruleg þrengsli
er að ræða í nýrnaslagæðum. Hins vegar reyn-
ast ACE-hemlar oft mjög vel í háþrýstingi, þar
sem verulega aukinn þrýstingur er í nýrna-
gauklunum eins og á sér stundum stað við
nýrnasjúkdóma og nýrnabilun. ACE-hemlar
eru einhver beittustu vopn okkar í baráttunni
gegn háþrýstingi, einnig hjá hinum öldruðu, en
hér er lögð áhersla á að sérstakrar varkárni
getur verið þörf þegar svo öflug meðferð er
gefin.
Það er ekki með öllu ljóst hversu langt á að
færa blóðþrýsting niður með lyfjameðferð hjá
öldruðum. Rannsóknir eru þó í gangi, sem
gætu skýrt þetta nánar (19). Almennt er talið
æskilegt að slagbilsþrýstingur fari niður fyrir
160, en ólíklegt er að fara þurfi neðar en 130.
Einnig er talið æsklegt að hlébilsþrýstingurinn
fari niður fyrir 90, en það er ekki vitað til þess
að það gagni neitt sérstaklega að fara niður
fyrir 80. Rétt er að minna á að mjög lágum
hlébilsþrýstingi geta fylgt auknir kvillar frá
æðakerfi eins og minnst var á fyrr í þessari
grein (5,6). Talið er að hjá hinum háöldruðu
skuli fara afar varlega í meðferð og aðeins taka
broddinn af háþrýstingnum.
Að lokum eru lesendur áminntir um það að
vangaveltur þessar og leiðbeiningar um með-
ferð eiga við hjá öldruðum háþrýstingssjúk-
lingum og eiga ekki alltaf við hjá hinum sem
eru ungir eða miðaldra. Hjá öldruðum er nú
meiri áhersla lögð á slagbilsþrýsting en hlébils-
þrýsting, og þótt flókin tilfelli komi fyrir er
meðferð háþrýstings hjá öldruðum oftast frem-
ur einföld og gefur skjótan og góðan árangur,
sem ver hinn aldraða einstakling vel fyrir kvill-
um svo sem heilaáföllum.
HEIMILDIR
1. Kannel WB. Hypertension and the risk of cardiovascu-
lar disease. In: Laragh JH, Brenner BM, eds. Hyperten-
sion: pathophysiology, diagnosis, and management.
New York: Raven Press 1990: 101-17.
2. Tómasson H. Um blóðþrýstingsmælingar. Læknablaðið
1929; 15: 1-8.
3. World Health Organization. Arterial hypertension and
ischemic heart disease. Preventive aspects. Geneva:
World Health Organization, 1962 (Technical Report Se-
ries 231).
4. Zanchetti A, Chalmers JP, Arakawa K, Gyarfas I, Ha-
met P, Hansson L, et al. The 1993 guidelines for the
management of mild hypertension: Memorandum from
a WHO/ISH Meeting. Blood Pressure 1993; 2: 86-100.
5. Cruickshank JM, Thorp JM, Zacharias FJ. Benefits and
potential harm of Iowering high blood pressure. Lancet
1987; 1: 581-4.
6. Samuelsson O, Wilhelmsen L, Pennert K, Wedel H,
Berglund G. Coronary heart disease and its J-shaped
relation with achieved blood pressure level in treated
hypertension. Further analysis of 12 years of follow-up
of treated hypertensives in Primary Prevention Trial in
Göteborg, Sweden. J Hypertens 1990; 8: 547-55.
7. Witterman JCM, Grobbee DE, Valkenburg HA, van
Hemert AM, Stijnen T, Burger H, Hofman A. J-shaped
relation between change in diastolic blood pressure and
progression of aoc atherosclerosis. Lancet 1994; 343:
504-7.
8. Hilden T. The influence of arterial compliance on dias-
tolic blood pressure and its relation to cardiovascular
events. J Hum Hypertens 1991; 5: 131-5.
9. Zweifler AJ, Shahab ST. Pseudohypertension: a new
assessment. J Hypertens 1993; 11: 1-6.
10. Trenkwalder P, Plaschke M, Steffes-Tremer I, Lydtin
H. „White Coat“ hypertension and alerting reaction in
elderly and very elderly hypertensive patients. Blood
Pressure 1993; 2: 262-71.
11. PickeringTG. The ninth Sir George Pickering memorial
lecture. Ambulatory monitoring and the definition of
hypertension. J Hypertens 1992; 10: 401-9.
12. Jónsson PV. Heilavernd-ný dögun. Læknablaðið 1992;
78: 379-83.
13. SHEP Co-operative Research Group. Prevention of
stroke by antihypertensive drug treatment in older per-
sons with isolated systolic hypertension. JAMA 1991;
265: 3255-64.
14. Dahlöf B, Lindholm LH, Hansson L, Schersten B, Ek-
bom T, Wester PO. Morbidity and mortality in the
Swedish trial in old patients with hypertension (STOP-
Hypertension). Lancet 1991; 338: 1281—5.
15. Skoog I, Nilsson L, Palmertz B, Andreasson LA, Svan-
borg A. A population-based study of dementia in 85-
year-olds. N Engl J Med 1993 ; 328: 153-8.
16. Johannesson M, Dahlöf B, Lindholm LH, Ekbom T,
Hansson L, Odén A, et al. Treatment of hypertension in
the elderly is cost effeetive- An analysis of the Swedish
Trial in Old Patients with Hypertension (STOP-Hyper-
tensionn). J Intern Med 1993; 234: 317-23.
17. Alderman MH, Cushman WC, Hill MN, Krakoff LR.
International roundtable discussion of national guide-
lines for the detection, evaluation, and treatment of
hypertension. Am J Hypertens 1993; 6: 974-81.
18. The Nordic Diltiazem Study (NORDIL). A prospective
intervention trial of calcium antagonist therapy in hyper-
tension. Blood Pressure 1993; 2: 312-21.
19. The HOT Study Group. The hypertension optimal treat-
ment study (The HOT-study). Blood Pressure 1993; 2:
62-8.
20. Dahlöf B, Hansson L, Lindholm LH, Scherstén B,
Wester P-O, Ekbom T, et al. STOP-Hypertension-2: A
prospective intervention trial of „new“ versus „older"
treatment alternatives in old patients with hypertension.
Blood Pressure 1993; 2: 136-41.