Læknablaðið - 15.12.1994, Blaðsíða 53

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
561
21. Gallblöðrutökur um
kviðsjá á
Fjórðungssjúkrahúsinu á
Akureyri — 65 fyrstu tilfellin
Haraldur Hauksson, Shree Datye
Á18 mánaða tímaibli eða frá 25/7’92-28/2’94 voru
framkvæmdar 65 fyrstu gallblöðrutökur um kviðsjá á
F.S. A. Að meðaltali voru 34 opnar gallblöðrutökur
á ári 11 árin þar á undan. Konur voru í meirihluta, 49
á móti 16 körlum. Meðalaldur var 49 ár (dreifing
18-76 ár). Bráð gallblöðrubólga var hjá fjórum sjúkl-
ingum og tókst að ljúka öllum fjórum aðgerðum um
kviðsjá. Þrettán sjúklingar höfðu farið í kviðarhols-
aðgerð áður. Aðgerðartími var frá 45-270 mín.,
meðaltími 96 mínútur. Þremur fjórðu aðgerða var
lokið innan tveggja klukkustunda og aðgerðatími
styttist greinilega er á leið tímabilið.
Meðallegutími eftir aðgerð var þrír dagar (1-19).
Breyta þurfti í opna aðgerð hjá þremur sjúklingum
(4,6%). Tveir sjúklingar fengu blæðingar frá arteria
cystica og annar þeirra hafði auk þess choledochus-
stein og auka lítinn gallgang milli choledochus og
lifrar sem var skipt milli klemma. Engin hækkun á
lifrarenzymum mældist og svolítill gallleki tæmdist
um sogkera á nokkrum dögum postop. Einn sjúkl-
ingur reyndist hafa mjög víðan ductus cysticus sem
innihélt steina en einnig choledochus-steina og var
því opnaður.
Alls höfðu fimm af þessum 65 sjúklingum chol-
edochus-steina sem greindust á preop. ERCP. f
tveimur ofangreindum tilfellum var breytt í opna
aðgerð. Hjá einum sjúklingi var gerð stein-extractio
með papillotomi preop. og öðrum postop. en í þriðja
tilfellinu var steinninn horfinn þegar gera átti papil-
lotomi postop.
Setja þurfti auka holrör hjá sex sjúklingum til
hægðarauka yfirleitt vegna obesitas. Hjá þremur
sjúklingum var kviðveggsblæðing eftir ástungu hol-
rörs í epigastrium sem var stöðvuð en einum sjúkl-
ingi fór að blæða aftur rétt eftir aðgerð og þurfti að
reoperera og undirstinga arteria epistastrica.
Einn sjúklingur fékk væga djúp-venuthrombosu í
kálfa á 10. degi postop. Varð fljótt góður á ant-
icoagulationsmeðferð. Tveir sjúklingar höfðu óþæg-
indi í hægri síðu í eina til tvær vikur postop. en engin
örugg skýring fannst. Annars voru sjúklingar óþæg-
indalitlir strax postop.
Upplýsingar um vinnufærni liggja fyrir hjá 54/60
eða 84% sjúklinga. Þeir voru komnir til vinnu eða
höfðu náð fyrri færni að meðaltali 12,7 dögum eftir
aðgerð.
Reynsla okkar af fyrstu 65 gallblöðrutökum um
kviðsjá við F.S.A. er mjög jákvæð og stenst að okkar
mati samanburð við uppgjör bæði erlendis og innan-
lands þó aðgerðafjöldi á ári sé ekki mikill.
22. Gallpípuskemmd —
Sjúkratilfelli
Kristján Óskarsson, Höskuldur Kristvinsson, Jónas
Magnússon
Handlækningadeild Landspítalans, læknadeild Há-
skóla íslands
Inngangur: Gallgangar hafa rutt sér til rúms sem
kjörmeðferð við gallsteinum og gallblöðrubólgu.
Aðferðin hefur ótvíræða kosti umfram opna aðgerð.
Alvarlegasti fylgikvilli þessarar aðgerðar er skemmd
á gallpípu. Tíðni hennar virðist ýmist hærri eða sú
sama og við opna aðgerð. Tilgangur þessara kynn-
ingar er að gera grein fyrir gallpípuskaða eftir gall-
kögun.
Sjúkratilfelli: Sextíu og níu ára karl var tekinn til
valaðgerðar vegna gallsteina og langvinnrar gall-
blöðurbólgu. Almennt verið hraustur utan carcinoid
æxlis í lunga þremur árum áður og saga um astma.
Gerð var gallkögun og fannst lítil samanskroppin
gallblaðra og mikið bandvefsberði umhverfis. Losað
var um sívalan gang en vegna ógreinilegrar anatomiu
var sjúklingurinn opnaður. Reyndist fyrrgreindur
strúktur vera gallpípan, en engar skemmdir voru
sjáanlegar og cholangiogram var eðlilegt. Gallblaðr-
an var fjarlægð. Eftir aðgerð var gallleki í kera sem lá
í gallblöðrubeð. Þremur vikum síðar var gert ERCP
sem sýndi þriggja cm þrengsli á choledochus og leka.
Papillotomia var gerð og eftir það minnkandi lekinn.
Aldrei varð hækkun á bilirubini. Sjúklingur á bata-
vegi og útskrifast eftir 16 daga. Innlagður á ný eftir
fjóra mánuði vegna gulu, kláða og brjóstsviða. Þá
var hækkun á bilirubini og ALP. Nýtt ERCP sýndi
algera lokun á gallpípu. Gerð var Roux-en-Y hepa-
tico-jejunostomia og jejuno-jejunostomia. Post op.
gangur góður, hratt minnkandi gula og kh'nísk líðan
batnandi. Útskrifast 11 dögum eftir aðgerð. Lang-
tíma eftirlit án fylgikvilla.
Umræða: í uppgjöri á fylgikvillum við gallkaganir
kemur fram að tíðni á skemmdum á gallgöngum er
um 0,6%. í innan við 50% tilfella kemur þetta í ljós
við aðgerð, og gjarnan ekki fyrr en eftir útskrift og
geta jafnvel liðið vikur eða mánuðir áður en skaðinn
greinist. Almennt virðist tíðni fylgikvilla minnka
með auknum fjölda aðgerða. Algengustu orsakir eru
ógreinileg anatómía og röng staðsetning á málm-
klemmum. Við teljum orsök þessa skaða vera vegna
blóðþurrðar til gallpípu. Ymsar aðgerðir eru til við-
gerða, svo sem T-dren, bein viðgerð eða hepatico-
jejunostomia sem líklega er algengasta og öruggasta
aðferðin. Á Landspítalanum höfðu í september 1993
verið gerðar 200 gallkaganir og aðeins þessi eini
sjúklingur fengið skemmd á gallgangi eða 0,5%. í
mars 1994 höfðum við gert 300 aðgerðir án fleiri
þekktra skaða eða 0,33%.