Læknablaðið - 15.12.1994, Blaðsíða 59

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
567
60 mínútna skerðingu blóðflæðis til nýrna náði blóð-
flæði mjög fljótt fyrri gildum er klemmu var sleppt af
nýrnaslagæð. Um það bil 100% hlutfallsleg aukning
varð á myndun staklinga i þeim tilraunadýrahópi
sem ekki hlaut neina formeðferð og var þessi aukn-
ing sýnileg í að minnsta kosti eina klukkustund eftir
að blóðflæði var hleypt á að nýju. f öllum hópum
tilraunadýra, nema þeim sem fengu formeðferð með
mannitol var hægt að sýna fram á marktæka minnk-
un i myndun staklinga borið saman við samanburð-
arhóp, sem ekki hafði fengið neina formeðferð.
Rannsóknir á nýrnastarsfemi sýndu fram á mark-
tæka minnkun á nýrnastarfsemi eftir 60 mínútna
skerðingu blóðflæðis. Formeðferð með desferr-
ioxamine var virkari en meðferð með mannitoli í
varðveislu glomerular starfsemi við blóðflæðisskerð-
ingu. Samtíma gjöf mannitol og oxypurinol eða
mannitol IC-SOD og catalase var ekki áhrifameiri í
varðveislu glomerular starsfsemi en formeðferð með
mannitoli einu.
Varðandi varðveislu tubular starfseminnar kom í
ljós að sameiginleg meðferð með mannitol, EC-
SOD og catalase eða mannitol og oxypurinol gaf
vissa kosti umfram meðferð með mannitol einungis.
Niðurstaða: Mælingaraðferð þeirri sem lýst hefur
verið er hægt að beita við mælingar á myndun stakl-
inga í nýrum lifandi tilraunadýra. Formeðferð sem
beinist gegn myndun staklinga með gjöf á oxypurin-
ol, IC-SOD, EC-SOD, heparini eða desferrioxami-
ne minnkar marktækt myndun staklinga. Nokkur
framangreindra efna sem áhrif hafa á myndun stakl-
inga, hafa einnig áhrif á varðveislu nýrnastarfsemi
eftir skerðingu og endurkomu blóðflæðis til nýrna.
35. Choledochal cystur
Kristján Valdimarsson, Guðmundur Bjarnason,
Jónas Magnússon
Choledochal cystur eru hvers konar útvíkkanir á
extrahepatískum gallgöngum. í þriðjungi tilfella er
jafnframt útvíkkun á intrahepatískum gallgöngum.
Þetta er mjög sjaldgæft fyrirbæri og er talið að í
langflestum tilfellum sé um meðfæddan galla að
ræða. Helstu einkenni sem sjúklingar fá eru kvið-
verkir, fyrirferð og gula. í um helmingi tilfella grein-
ast sjúklingar fyrir 10 ára aldur. í ljós hefur komið á
síðustu árum að hætta á krabbameini í exrahepatísk-
um gallgöngum er verulega aukin ef choledochal
cystur eru ekki fjarlægðar ásamt gallblöðru. Tilgang-
ur þessarar kynningar er að gera grein fyrir reynslu
okkar af choledochal cystum og endurskoða greinar
um þetta efni.
Sjúkraskrár á Landspítalanum voru athugaðar frá
árinu 1970-93 og greindust þrír einstaklingar, allir
kvenkyns, með choledochal cystur. AUir sjúkling-
arnir greindust á barnsaldri (tveggja til 10 ára) og
voru fæddir árin ’65, ’71, '79. Sjúkdómseinkenni
voru svipuð eða: Fyrirferð í kviði, gula, niðurgang-
ur, kviðverkir, uppköst og hiti. Sjúklingarnirgreind-
ust með ómskoðun eða með intravenous biligrafiu. í
öllum tilvikum var upphafsmeðferð að drainera cyst-
urnar annað hvort með choledochocysto-duodeno/
jejunostomiu eða cholecysto-jejunostomiu. Sjúk-
dómsgangur eftir það var mismunandi. Sjúklingur
fæddur ’65 var með viðvarandi kviðverki og rúmlega
20 árum eftir aðgerð fór að bera á ógleði ásamt
hitatoppum. Um haustið ’93 var síðan gerð hepatico-
jejunostomia og hefur sjúklingur verið einkennalaus
síðan. Sjúklingur fæddur 71 hefur haft kviðverki af
og til eftir aðgerð og þurfti síðast sjúkrahúslegu
vegna þess fyrir um það bil 10 árum. Sjúklingur fædd-
ur 79 hefur fengið endurtekin kviðverkjaköst og
lagst margoft inn á spítala vegna pancreatitis, chol-
angitis og choledocholithiasis.
Greinar um choledochal cystur benda til þess að
hepatico-jejunostomiu sé sú meðferð sem gefur best-
an árangur. Ef cystan ásamt gallblöðru er ekki fjar-
lægð má gera ráð fyrir enduraðgerðartíðni í kringum
50% í stað 10%. Tíðni fylgikvilla eykst stórlega sé
cystan ekki fjarlægð. Þeir helstu eru cholangitis,
pancreatitis, þrengsli í tengingum, steinamyndanir í
gallkerfi og stóraukin hætta á krabbameini. Hættan á
krabbameini í extrahepatískum gallgöngum eykst
með hækkandi aldri og er talað um að það séu allt að
50% líkur á því að sjúklingur fái krabbamein ein-
hvern tímann á ævinni ef choledochocystan er ekki
fjarlægð.
Ef einstaklingur greinist með choledochal cystu
virðist besta meðferðin vera sú að gera hepatico-
jejunostomiu. Með þeirri aðgerð dregur verulega úr
fylgikvillum, reoperationum og hættu á krabbameini
í gallkerfi.
36. Saumatækni og örkviðslit
— Gamlir hundar geta setið
Þorvaldur Jónsson, Leif Israelsson
Skurðlækningadeildir Borgarspítalans og Sundsvalls
sjukhus, Svíþjóð
Gérð var framskyggn rannsókn á gróningu mið-
línu magálsskurða sem saumaðir voru með samfellu-
saumi. Ahrif saumatækni, mæld sem hlutfallið saum-
lengd:sárlengd, voru sérstaklega athuguð. Rann-
sóknin stóð í 40 mánuði og var gripið inn í hana eftir
20 mánuði. Niðurstöður voru þá kynntar skurðlækn-
um, og þeir hvattir til þess að hafa saurmsár hlutfallið
að minnsta kosti 4. Alls voru 865 sjúklingar teknir í
rannsóknina, 454 fyrir og 411 eftir inngrip. Sárrof
varð hjá fimm sjúklingum (0,6%) og sársýking hjá
9,2%. Þessi tíðni var svipuð fyrir og eftir inngrip.
Mengunarstig aðgerðar og fyrri miðlínuaðgerð
sýndu marktæka fylgni við sýkingu. Saum:sár hlut-
fallið hækkaði úr3,6fyrir í4,9eftir inngrip (p<0,01),
enda minnkaði fjarlægð milli sauma úr 1,2 cm í 0,9
cm (p<0,01). Allar aðrar sjúklinga- og aðgerðar-
breytur voru sambærilegar fyrir og eftir inngrip.