Læknablaðið - 15.12.1994, Blaðsíða 58

566
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
prósent sjúklinga. Vefjaauki fannst hjá 11,6% sjúkl-
inga. Enginn sjúklinganna greindist með aden-
ocarcinoma.
Markmið skurðaðgerðar náðist hjá 97,7% sjúkl-
inga. Enduraðgerðar var þörf hjá einum sjúklingi.
Tveir sjúklingar fengu varanlega lækkun á sermis-
kalki sem krefst lyfjameðferðar, þar af annar eftir
enduraðgerð. Sermiskalk lækkaði hjá öllum sjúkl-
ingum eftir aðgerð.
Tímabilsbundinnar lyfjameðferðar var þörf vegna
of lágs sermiskalks hjá 31 sjúklingi. Einn sjúklingur
fékk varanlega raddbandalömun. Aðgerðatengdur
dauði var enginn. Tveir sjúklinga eru með hækkun á
PTH níu árum eftir aðgerð, þar af er annar með
varanlega meðferðarkrefjandi lækkun á sermiskalki.
Niðurstaða rannsóknarinnar er sú að árangur
skurðaðgerða vegna ofstarfsemi í kalkkirtlum á
Landakotsspítala á tímabilinu 1973-1994 er sambæri-
legur við árangur þann sem næst á sérhæfðum innkir-
tlaskurðdeildum erlendis.
33. Dánartíðni við eða eftir
skurðaðgerðir á ósæð —
1989-1992
Páll Gíslason
Stærri slagæðaaðgerðir eru gerðar á fjórum sjúkra-
húsum landsins. Nú er verið að meta árangur að-
gerða á ósæðahnútum á aorta abdominalis (AAA) á
Norðurlöndum og höfum við safnað þessum upplýs-
ingum sambærilegum hér á landi á fjögurra ára tíma-
bili 1988 til 1992. Alls voru gerðar hér á landi 68
aðgerðir vegna AAA eða 17 á ári og var skiptingin 41
karl og 27 konur. Skipting á spítala var þannig:
Landspítalinn: 25, þar af electivar 20 að-
gerðir
Borgarspítalinn: 19, þar af electivtarl3 að-
gerðir
Landakotsspítalinn: 23 electivar aðgerðir
FSA: 1 electiv aðgerð.
Electivar aðgerðir voru því alls 57 og reyndist 30
daga dánartíðni vera tveir sjúklingar eða 3,5% sem
stenst vel á við það sem best gerist erlendis. Bráðar
aðgerðir vegna sprungu eða blæðingar á AAA voru
gerðar 11 sinnum á Landspítalanum og Borgarspítal-
anum eða tæplega þrjár á ári. Af þeim dóu sex sjúkl-
ingar eða 54,5%. Þetta er líka svipað og erlendis.
Þessar tölur benda ennþá á mikilvægi þess að gera
aðgerðir í tíma áður en til sprungu kemur. Þessi
dánartíðni er vfðast sú sama og hefur ekki breyst.
Fyrir utan þessa háu dánartíðni er vafalítið margir
sem deyja áður en til aðgerðar kemur. Á Landspítal-
anum dóu þrír sjúklingar stuttu eftir innlögn án að-
gerða. Skipulögð leit í áhættuflokki myndi einnig
lækka þessa dánartíðni.
34. Myndun staklinga við
blóðflæðisskort — Rannsókn
byggð á tilraunum á
kanínunýrum
Guðjón Haraldsson
Þvagfæraskurðdeild Háskólasjúkrahússins í Gauta-
borg, þvagfæraskurðdeild Landspítalans
Á tveim síðastliðnum áratugum hafa rannsóknir
sýnt að myndun staklinga (radicals) er veigamikill
þáttur í ýmsum sjúklegum breytingum og listinn yfir
þá sjúkdóma þar sem staklingar myndast og haf áhrif
er stöðugt að lengjast. Myndun staklinga er einnig
vandamál í varðveislu nýrnastarfsemi blæði við
stærri nýrnaaðgerðir svo og við nýrnaflutninga. Eldri
rannsóknir hafa byggst á óbeinum aðferðum til mats
á myndun staklinga og á þeim vefjaskemmdum sem
þeir valda. Með tilkomu spunahermu mælinga
(ESR) og notkunar spunahremmu (spin trapping)
hefur komið fram aðferð sem gerir beinar mælingar
mögulegar í starfandi líffærum.
Markmið rannsóknarinnar: Að kanna myndun
staklinga með spunahermu mælingum í nýrum, sem
hafa verið útsett fyrir 60 mínútna skert blóðflæði.
Kanna áhrif lyfjagjafar á myndun staklinga. Kanna
áhrif staklings hemjandi lyfja á nýrnastarfsemi við 60
mínútna skerðingu blóðflæðis til nýrna.
Rannsóknaraðferð: Hvítar kanínur af gerðinni
New Zealand voru notaðar sem tilraunadýr. í þeim
rannsóknum þar sem myndun staklinga var rannsök-
uð var framkvæmd allumfangsmikil aðgerð á til-
raunadýrinu og voru bæði aorta og vena cava frílagð-
ar frá stað strax ofan við a. renalis og niður að a.a
iliaca. Hægra nýra var einnig fjarlægt. Grönn plasts-
langa var síðan lögð inn í aorta og endi hennar stað-
settur við a. renalis sin. Þessi slanga var notuð til
gjafar á spunahremmi þeim (OXANOH), sem not-
aður var við mælingarnar. Er OXANOH kemst í tæri
við staklinga oxiderast það í stöðugt form OXANO-.
Blóðflæði í vinstri nýrnaslagæðinni var mælt með
ómflæðismæli. Blóðprufur voru dregnar úr nýrna-
bláæð til mælingar á magni OXANO- og voru þær
mælingar framkvæmdar með spunahermi mælingu
(ESR). Myndun staklinga var mæld bæði fyrir og
eftir 60 mínútna blóðflæðisskerðingu til nýrans án
nokkurrar meðferðar og einnig eftir formeðferð með
oxypurinol, IC-SOD, EC-SOD, heparin, mannitol
og desferrioxamine. Áhrif formeðferðar á varð-
veislu nýrnastarsemi með framangreindum efnum
var einnig könnuð. í þessum tilraunum var fyrst
hægra nýra tilraunadýrs fjarlægt og vinstra nýrað
síðan útsett fyrir 60 mínútna blóðflæðisskerðingu
annaðhvort með eða án lyfjaformeðferðar. Tveim
dögum síðar voru mælingar framkvæmdar á starf-
semi glomeruli og tubuli nýrans.
Niðurstöður: Blóðflæðismælingar sýndu að eftir