Læknablaðið - 15.12.1994, Síða 47

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
555
farið hátt né vakið þá umræðu sem skyldi. Hér var á
sínum tíma um mjög merkilega nýjung að ræða sem í
tímans rás hefur án efa haft afdrifarík áhrif á heil-
brigðistþjónustu á íslandi.
Fyrstur til að nota skurðsmásjá við aðgerðir hér á
landi mun hafa verið Erlingur Þorsteinsson, háls-,
nef- og eyrnalæknir, á árunum 1962-1970. Á háls-,
nef- og eyrnadeild Borgarspítalans hófst notkun
skurðsmásjár við stofnun deildarinnar, eða um ára-
mótin 1969-1970. Heila- og tauaskurðlæknar spítal-
ans byrjuðu að nota skurðsmásjár strax árið 1971 er
sú starfsemi hófst þar. Á augndeild Landakotsspít-
ala hefur skurðsmásjá verið notuð frá 1972.
Á þessum árum hafa þúsundir sjúklinga verið
skornir upp með þessari tækni sem ennþá tekur
stórstígum framförum.
7. Helftarlömun í andliti —
Lagfæring með
andlitslyftingu og
transplantatio á fascia lata
— Sjúkdómstilfelli
Ólafur Einarsson
Lýtalækningadeild Landspítalans
Fimmtug kona með níu ára sögu um vinstri helft-
arlömun í andliti eftir aðgerð í Bandaríkjunum þar
sem meningioma var fjarlægt af höfði. Meningiomið
var talið eiga uppruna í bulbus jugularis sin. Tumor-
inn recidiveraði og var hún enn á ný skorin í Banda-
ríkjunum fimm árum eftir upprunalegu aðgerðina og
fékk í kjölfar aðgerðar ytri geislameðferð, tæplega
5000 rad. Post operations tímabilið compliceraðist
með akút meningitis sem gekk til baka á antibiotica-
meðferð. Helftarlömunin varð algjör og leiddi m.a.
til ectopions á neðra vinstra augnloki með þurrki og
roða í conjunctiva og táraflóðs. Einnig var slappt
vinstra munnvikið og hafði hún tilhneigingu til að
slefa.
Með tilliti til ofangreinds og þeirra lýta sem þessi
flaccid, lafandi andlitshelmingur olli, var hún tekin
til aðgerðar. Fascia lata frá læri var transplanteruð
upp í andlitið og strekkt milli sulcus nasolabialis og
munnviksins upp á os zygomaticus. Gekk aðgerð vel
og er henni lýst sem og árangri af henni.
8. Temporo-parietal fascia
flipi sem þekja fyrir
brjóskhluta ytra eyra
Sigurður E. Þorvaldsson
Skurðlækningadeild Borgarspítalans
Sjúkratilfelli:
Tuttugu og þriggja ára karlmaður hlaut áverka á
ytra eyra. Húðþekja ytra eyra var líflaus og var
fjarlægð á öðrum degi og brjóskhluti ytra eyra því án
varnar. Temporo-parietal fascia flipa var snúið til
þess að þekja brjóskið en þessi fascia er nærtæk og
hentug þar sem hún hefur góða blóðrás og er ekki
nema 2 mm að þykkt og getur því lagast að undirlag-
inu. Eyrað hafði styttst þar eð mjúkpartar milli
brjósks og eyrnasnepils voru líflausir og ekki þótti
rétt að fást við þetta þegar temporo-parietal flipan-
um var snúið en þremur mánuðum síðar var retro-
auriculer flipa snúið fram á eyrað til þess að lengja
eyrað og jafnframt var fascia flipinn á eyranu þynnt-
ur.
Temporo-parietal fasciu má nota sem frían flipa
fyrir sinaþekju eða sem ostco-fascia flipa, annað-
hvort stilkaðan, t.d. fyrir mandibula, eða frían fyrir
til dæmis metacarpal bein.
9. Frekari reynsla af fríum-
TRAM-flipum og
æðatengingum í holhönd
með aðstoð smásjár
Sigurður E. Þorvaldsson
Skurðlækningadeild Borgarspítalans
Á16 mánaða tímabili 1992-1993 voru gerðir 11 fríir
vefjaflutningar með TRAM-flipa og æðatengingar í
holhönd til nýsköpunar brjósts eftir brottnám vegna
krabbameins. Aldur sjúklinga var frá 37-61 árs
(median 48). Aðgerðartími var frá 7 klst. - 10.40
mín. (m. 8.30), blóðtap 300-800 cc (m. 800), sjúkra-
húsvist 8-19 dagar (m. 10). Einn sjúklingur gekkst
undir flipaaðgerð í sömu svœfingu og brottnámsað-
gerð brjósts, þetta lengdi í engu heildaraðgerðar-
tíma m.t.t. flipaðgerðar né sjúkrahúsvist sjúklings.
Fyrstu sjö fliparnir voru tengdir við arteria circum-
flexa scapulae, þrír þessara flipa voru metnir of hlið-
lægir og voru næstu fjórir því tengdir við arteria
thoracodorsalis og var staðsetning þessara flipa mun
betri. Allir fliparnir lifðu. Einn flipi var með tregt
fráflæði og voru notaðar íglur til þess að minnka
spennuna í flipanum og gafst það vel. Einn sjúkling-
ur reif sig á léttanum fram úr rúminu daginn eftir
aðgerð og sleit í sundur bláæðatenginguna og þurfti
að fara í endurtengingu sem tókst vel og flipann
sakaði ekki. Þrír sjúklingar fengu minni háttar fitu-
drep í flipann og var smá excision gerð hjá tveim,
einn sjúklingur fékk minni háttar haematoma sem
var hleypt út. Enginn sjúklingur fékk aukakvilla frá
gjafarsvæði flipa. Aðgerðartími er lengri sé flipi
fluttur frír fremur en stilkaður en ávinningurinn fyrir
sjúkling er einkum sá að MICRO-TRAM-flipi veld-
ur minni áverka á gjafarsvæði flipa, blóðflæði og
súrefnismettun til vefja er betra en með stilkuðum
flipa.