Læknablaðið - 15.12.1994, Side 64

572
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
49. Hrein endurtekin
blöðrutæming með þvaglegg
Þráinn Rósmundsson, Guðmundur Bjarnason
Hrein endurtekin blöðrutæming með þvaglegg er í
dag orðin mjög mikilvægur hluti blöðrumeðferðar á
flestum börnum með klofinn hrygg (myelomening-
ocele). Aðaltilgangur meðferðarinnar er að halda
þvagi sem stendur eftir í blöðrunni í lágmarki, halda
þvagfærasýkingum niðri og koma í veg fyrir
skemmdir á efri hluta þvagfæranna.
Fylgst var með 13 börnum með blöðrulömun, sem
tæmdu sig sjálf með hreinni endurtekinni blöðru-
tæmingu með þvaglegg. Tæplega helmingur barn-
anna fengu engar þvagfærasýkingar. Níu sjúklingar
(70%) urðu þurr (continent) á meðferð og fjögur
(30%) urðu mun þurrari en áður.
Þá var einnig reynt að finna út hversu lengi væri
hægt að nota sama þvaglegg við tæminguna án þess
að auka sýkingarhættuna. Þetta var gert með rækt-
unum frá þvagleggsendum. Niðurstöðurnar benda
til að hreinlæti sjúklings sé mikilvægt.
50. Eru tengsl milli húðhita
og botnlangabólgu? —
Spágildi hefðbundinna
rannsókna
Valgerður Rúnarsdóttir, Tómas Guðbjartsson, Jón-
as Magnússon
Handlækningadeild Landspítalans, læknadeild Há-
skóla íslands
Botnlangabólga er algeng en ekki einföld í grein-
ingu. Hvorki eru til næmar né sértækar rannsóknir,
sem taka fram sögu og skoðun við greiningu sjúk-
dómsins. Tilgangur rannsóknarinnar var; í fyrsta lagi
að athuga fylgni húðhita yfir botnlangastað við
botnlangabólgu, í öðru lagi að athuga næmi og spá-
gildi hefðbundinna rannsókna við botnlangabólgu.
Framsæ rannsókn var gerð af aðstoðarlæknum
handlækningadeildar á Bmt. Mældur var húðhiti yfir
McBurney punkti og samsvarandi stað vinstra megin
hjá 36 sjúklingum sem voru grunaðir um bráða botnl-
angabólgu. Skoðað var hvort &5°C hærri hiti yfir
McBurney punkti hefði fylgni við sjúkdóminn í þeirri
von að mælingin væri nothæf til greiningar.
Alls voru 36 sjúklingar húðhitamældir, 22 þeirra
höfðu botnlangabólgu, 14 ekki, en 27 fóru í aðgerð.
Sex af 36 sjúklingum (16,7%) reyndust vera 5=5°C
heitari yfir McBurney en aðeins tveir þeirra með
botnlangabólgu (9%; 2/22). Fjórir sjúklinganná
höfðu hitamun án botnlangabólgu (28,6%; 4/14).
Þessar niðurstöður sýna að ekkert gagn er af húð-
hitamælingum af þessu tagi við greininguna. Tíðni
annarra þátta hjá sjúklingunum var einnig skoðuð.
Þá bættust við 12 sjúklingar það er alls 48 sjúklingar,
34 með botnlangabólgu og 14 ekki.
Með líkamshita ^38°C voru 32,3% (11734) af þeim
með botnlangabólgu en 7,1% (1/14) hinna. Hækkun
á hvítum blóðkornum höfðu 85,3% (29/34) miðað
við 14,3% (2/14) hinna. Vinstri hneigð (>12% stafir)
höfðu staðfest 27,8% (5/18) þeirra sem höfðu sjúk-
dóminn en enginn hinna (0/11). Hækkað sökk höfðu
24,2% (8/33) en 7,1% (1/14) hinna. Hækkað CRP
höfðu 40% beggja hópa (8/20 og 4/10). Eftir skoðun
og sögu höfðu 97% (33/34) eymsli í hæ. fossa miðað
við 75% (9/12) hinna. Af sjúklingum með botnl-
angabólgu höfðu 32,3% (10/31) eymsli rectalt til hæ.
en 75% (9/12) hinna. Ógleði eða uppköst höfðu
73,5% (25/34) þeirra með sjúkdóminn en 64,3% (91
14) hinna. Niðurgang höfðu 6,1% (2/33) miðað við
7,1% (1/14) þeirra sem ekki höfðu bólginn botn-
langa.
Af þessu sést að af ofangreindum breytum sem
litið er til þegar meta á líkur á bráðri botnlangabólgu
er engin ein nógu næm eða sértæk til að kallast
nothæf. Það er því fátt eitt sem hægt er að halla sér að
varðandi greiningu og því líklegt að langt og gott
„klínískt nef“ sé mikilvægt hér sem endranær.
51. Verkir eftir
kviðslitsaðgerðir á börnum
Jón Sigurðsson, Leifur Bárðarson
Læknahúsið, Reykjavík
Efniviður: Rannsóknin náði til 32 barna sem geng-
ust undir kviðslitsaðgerðir utan sjúkrahúss. Þau voru
á aldrinum eins árs til 12 ára, en þar af voru aðeins
fjögur eldri en átta ára, allt drengir. Ekki var notuð
lyfjagjöf fyrir svæfingu, en börnin voru svæfð á hefð-
bundinn hátt með halótani. Gefnir voru paraseta-
mólstílar í byrjun aðgerðar, börn yngri en fjögurra
ára fengu 125 mg, börn fjögurra til átta ára 250 mg.
Börn eldri en átta ára fengu dolvipar í stað paraseta-
móls og voru öll staðdeyfð í lok aðgerðar. Öðrum
börnum var skipt í tvo hópa eftir kennitölu, annar
hópurinn var staðdeyfður með 4 ml 0,25% búpivaka-
ín, en hinn hópurinn ekki. Börn með naflakviðslit
voru þó ekki deyfð. Foreldrar voru hjá börnurn sín-
um strax að lokinni aðgerð og fóru með þau heim
eftir hálfa til eina klukkustund. Næstu þrjá daga
gerðu foreldrar verkjamat og skráðu verkjalyfja-
notkun.
Niðurstöður: Drengir eldri en átta ára höfðu tals-
verða verki í einn til tvo sólarhringa eftir aðgerð.
Hins vegar höfðu 85% annarra barna óverulega eða
enga verki á aðgerðardegi og aðeins 10% fengu
meira en einn verkjastíl eftir að heim var komið.
Morguninn eftir aðgerð voru 68% þeirra komin á
fulla fótaferð og 93% síðdegis þann dag. Þeir sem
voru staðdeyfðir í aldurshópnum eins til átta ára